In de serie 'Stats' licht Ajax Showtime iedere week een speler, een combinatie van spelers of het hele team van de Amsterdammers uit. Deze week kijken we naar de competitiestart van Ajax onder Marcel Keizer.

De competitie is vier wedstrijden onderweg, maar er is in Amsterdam alweer meer gebeurd dan voor mogelijk werd gehouden. Hoofdcoach Marcel Keizer krijgt door de tegenvallende resultaten bij de start al een boel kritiek te verduren, maar waar komt deze slechte start, vooral Europees, nou eigenlijk vandaan? En hoe deed Peter Bosz het eigenlijk in het begin van vorig seizoen en wat zijn de grootste verschillen in speelstijl? Ajax Showtime zocht het in samenwerking met SciSports uit.

Seizoen 2016/2017
Dankzij de tweede plek in het seizoen 2015/2016 kreeg Ajax net als voorgaande jaren een ticket voor de voorronde van de Champions League. In het miljoenenbal werd Ajax echter al in de play-off ronde uitgeschakeld door FK Rostov, waardoor er uiteindelijk deel werd genomen aan de UEFA Europa League. De rest is geschiedenis. We zouden het verder haast vergeten, maar in de KNVB beker kwam Ajax niet verder dan de achtste finale. Ajax verloor van SC Cambuur met 2-1 en werd zodoende vroegtijdig uitgeschakeld.

In de Eredivisie streed Ajax tot en met de laatste speeldag met Feyenoord om het kampioenschap. Beide teams stonden na 33 speelronden op één punt verschil van elkaar, waar Feyenoord de beste papieren had om landskampioen te worden. Uiteindelijk trokken de Rotterdammers ook aan het langste eind.

Seizoen 2017/2018
Na het vertrek van Peter Bosz naar Borussia Dortmund werd Marcel Keizer overgeheveld van Jong Ajax naar Ajax 1 en aangesteld als nieuwe hoofdcoach. Op 26 juli moest Ajax ook dit seizoen weer aantreden in de voorronde van de Champions League, dit keer tegen OGC Nice. Er werd met 1-1 gelijkgespeeld in Frankrijk en thuis werd er een week later met 2-2 gelijkgespeeld, waardoor Ajax op basis van uitdoelpunten al vroegtijdig het miljoenenbal (of miljardenbal) moest verlaten. Ajax moest door in de play-offs van de Europa League, maar ook het Noorse Rosenborg BK bleek over twee wedstrijden te sterk; thuis werd met 0-1 verloren en uit verloor de Amsterdamse formatie met 3-2. Ajax komt hierdoor niet in Europa uit in het seizoen 2017/2018.

De Eredivisie restte, maar op het moment dat dat doordrong, waren er al drie punten verspeeld. Er werd met 2-1 verloren in Almelo tegen Heracles. In de drie daaropvolgende wedstrijden herpakte Ajax zich wel. In Amsterdam won Ajax met 3-1 van FC Groningen en de uitwedstrijd tegen VVV-Venlo eindigde in een 0-2 zege. Afgelopen zaterdag kwam daar een 3-0 overwinning op PEC Zwolle bij.

Transfers
Zoals reeds besproken op deze website gebeurde er ook van alles op de transferperiode. Ajax trok zeven nieuwe spelers van buitenaf aan: Maximilian Wöber. Luis Orejuela, Dennis Johnsen, Siem de Jong, Benjamin van Leer, Konstantinos Lamprou en Klaas-Jan Huntelaar. Uit Jong Ajax kwamen Deyovasio Zeefuik en Carel Eiting het eerste elftal versterken. Bovendien keerde Mitchell Dijks terug na een verhuurperiode bij Norwich City.

Ajax zag sterkhouders Davinson Sánchez en Davy Klaassen vertrekken naar Engeland (eerstgenoemde naar Tottenham, laatstgenoemde naar Everton). Jeugdexponenten Jaïro Riedewald en Kenny Tete mochten na een seizoen met weinig speeltijd vertrekken naar Crystal Palace en Olympique Lyon en verder vertrok Diederik Boer naar PEC Zwolle, Heiko Westermann naar Austria Wien, Richairo Zivkovic naar KV Oostende en Bertrand Traoré keerde terug naar Chelsea, om vervolgens verkocht te worden aan Olympique Lyon.

SciSkill opstellingen
In de bovenstaande afbeelding wordt de heatmap per linie van het gemiddelde van de elf spelers met de hoogste SciSkill en SciSkill potentie weergegeven. Bij de twee opstellingen hierboven worden de spelers zoveel mogelijk op hun beste positie neergezet. De SciSkill fluctueert, daarom zijn drie meetmomenten genomen. 1 september 2016; na het sluiten van de transfermarkt in Nederland. 25 mei 2017; na één volledig seizoen en 1 september 2017; opnieuw na het sluiten van de transfermarkt in Nederland.

In de heatmap hierboven is te zien dat alleen de positie van doelman op dit moment een hogere gemiddelde SciSkill heeft dan alle andere posities ten opzichte van 1 september 2016 en 25 mei 2017. Op alle andere posities is de gemiddelde SciSkill lager. Het betekent puur cijfermatig dat Ajax in kwaliteit van de selectie flink achteruit is gegaan. Dat komt mede de selectie onder Peter Bosz vorig seizoen een sterke ontwikkeling doormaakte. De gemiddelde SciSkill van de elf beste spelers groeide tijdens het seizoen en was dan ook hoger in mei van 2017. Ook de score van de elf spelers met de hoogste potentie was logischerwijs gemiddeld hoger.

Hoe anders is dat een paar maanden later na het vertrek van sterkhouders Sánchez, Klaassen en Traoré, waardoor de daling werd ingezet. Dit waren de spelers die een hoge SciSkill hebben. Ook het vertrek van Riedewald en Tete (die minder minuten maakten) hebben hier echter grote invloed op. Zij hadden beide een hoge SciSkill en een hoge potentiescore.

Het halen van directe versterkingen bleef eigenlijk uit, waardoor het gemiddelde van de elf beste spelers op basis van zowel huidige SciSkill als SciSkill potentie sterk verminderd is ten opzichte van de andere twee meetmomenten. Een doekje voor het bloeden is dat de gemiddelde potentiescore in de selectie minder snel is gedaald: -6,6 tegenover een daling van - 9,8 voor de algemene kwaliteit van de selectie.

Als we kijken naar de kwaliteit van de selectie, kunnen we stellen dat Marcel Keizer het met een stuk minder moet doen dan waarmee Peter Bosz het seizoen begon in 2016. Hoewel de directie van Ajax anders concludeerde na het sluiten van de transfermarkt, hadden alle analisten, spelers en trainers met kritiek op de huidige selectie het dus niet eens zo verkeerd gezien. Vooral achterin startte Keizer met minder kwaliteit dan zijn voorganger.

Verdedigende teamstatistieken 2016/2017
De verdedigende teamstatistieken die hierboven worden weergegeven zijn van de eerste drie competitiewedstrijden die Ajax speelde in het seizoen 2016-2017 en de eerste vier Europese wedstrijden in het seizoen 2016-2017. Het betrof de volgende wedstrijden:

1. Ajax – PAOK (26-07-2016) – Champions League – 1-1

2. PAOK – Ajax (03-08-2016) - Champions League – 1-2

3. Sparta Rotterdam – Ajax (07-08-2016) – Eredivisie – 1-3

4. Ajax – Roda JC (13-08-2016) – Eredivisie – 2-2

5. Ajax – Rostov (16-08-2016) – Champions League – 1-1

6. Ajax – Willem II (20-08-2016) – Eredivisie – 1-2

7. Rostov – Ajax (24-08-2016) – Champions League – 4-1

In het begin van seizoen 2016-2017 werd de bal het meest veroverd door Joël Veltman, zowel absoluut (38 keer) als relatief (10,2 keer). Op plaatst twee vinden we Nick Viergever terug. Een opvallend lage klassering was er voor Mitchell Dijks, die slechts 3,5 keer de bal veroverde per wedstrijd. Alleen Traoré deed dat in deze periode minder. Dat Veltman goed startte onder Bosz blijkt ook wel uit het feit dat 38,5 procent van de balveroveringen plaatsvond op de rechterflank, terwijl 29,9 procent van de veroveringen werden gedaan op de linkerflank.

Bij de (verdedigende) luchtduels was het opnieuw Veltman die de meeste luchtduels aanging. Hij ging er 49 aan (8,2 per wedstrijd) en won er 63 procent. Daarna volgden Jaïro Riedewald en Dijks. De meeste luchtduels werden aangegaan aan de rechterkant, ter hoogte van de middellijn. De meeste overtredingen werden door de verdedigers Veltman, Tete en Dijks gemaakt ter hoogte van de middenlijn. In de eerste zeven wedstrijden van het seizoen kreeg de ploeg van Bosz 54 schoten tegen, waarvan 36 in het 16- metergebied. Zo’n 22 procent van de schoten (54) resulteerden in doelpunten (12).

Verdedigende teamstatistieken 2017/2018
De verdedigende teamstatistieken die hierboven worden weergegeven zijn afkomstig van de eerste drie competitiewedstrijden die Ajax speelde in het seizoen 2017-2018 en de eerste vier Europese wedstrijden in het seizoen 2017-2018. Het betrof de volgende wedstrijden:

1. Nice – Ajax (26-07-2017) – Champions League – 1-1

2. Ajax – Nice (02-08-2017) - Champions League – 2-2

3. Heracles– Ajax (12-08-2017) – Eredivisie – 2-1

4. Ajax – Rosenborg (17-08-2017) – Europa League– 0-1

5. Ajax – Groningen (20-08-2017) – Eredivisie – 3-1

6. Rosenborg – Ajax (24-08-2017) – Europa League– 3-2

7. VVV – Ajax (27-08-2017) – Eredivisie – 0-2

Gemiddeld veroverde Matthijs de Ligt (8,8 keer) het meest de bal in de eerste zeven wedstrijden. Na hem volgen zowel relatief als absoluut Nick Viergever en Veltman. Het meest opvallende verschil in de balveroveringen is het feit dat er afgelopen seizoen de meeste balveroveringen plaats vonden in de middle third (39,6 procent), terwijl dit seizoen – tot dusverre – procentueel de meeste ballen veroverd worden in het 16-metergebied tot de helft van eigen helft: zo’n 37,2 procent.

Bij de (verdedigende) luchtduels was het opnieuw verdediger Matthijs de Ligt die de meeste luchtduels aanging. Hij ging er 43 aan (6,2 per wedstrijd) en won er 63 procent. Daarna volgen opnieuw Veltman en Viergever. De meeste luchtduels werden aangegaan in het centrum rondom de spitspositie (18,5 procent).

In de eerste zeven wedstrijden van het seizoen kreeg de ploeg van Keizer 69 schoten tegen, 15 meer als we dit vergelijken met de cijfers die Bosz kan weerleggen. Ondanks dit feit kregen de Amsterdammers onder keizer tien doelpunten tegen tegenover twaalf doelpunten onder Peter Bosz. Echter kunnen we hier stellen dat de ploeg van Keizer in dit geval gelukkig is geweest. Het kreeg namelijk meer schoten te verwerken binnen het 16-metergebied.

Op verdedigend gebied kunnen we zodoende stellen dat de Amsterdammers onder Keizer op twee vlakken een stap achteruit hebben gedaan. De ploeg krijgt meer schoten te verwerken en het zakt verder terug richting de eigen zestien. Dit valt op te maken uit het feit dat het meer schoten tegen krijgt binnen de eigen zestien en uit het feit dat de meeste onderscheppingen gedaan werden binnen het eigen zestienmetergebied.

Aanvallende teamstatistieken 2016/2017
Bij het aantal aanvallende duels in de eerste zeven wedstrijden van het seizoen 2016/2017 was Amin Younes het meest betrokken bij aanvallende duels. Hij won 68 procent van deze aanvallende duels en ging er 23,4 per wedstrijd aan. Daarachter komt Bertrand Traoré, met 63 en een winstpercentage van 55 procent. Per negentig minuten zette hij er 19,6 in. Wat vervolgens volgt is een groot gat. Opvallend is de plek van Kasper Dolberg, die per wedstrijd 7,7 duels aanging. Onder andere Mitchell Dijks, Mateo Cassierra en Daley Sinkgraven deden dit vaker.

Het verschil in de hoeveelheid aanvallende duels en over welke flank het aanvalsspel verliep, was opvallend genoeg niet vergelijkbaar. Op de linkerflank werden 49,9 procent van de alle aanvallende duels ingezet, op de rechterflank lag dit getal op 32,7 procent. Een belangrijke factor hierin is dat de linksbenige rechtsbuiten Traoré veelvuldig naar het centrum trok en als het ware ‘zwierf’. Ook is de rol van Dijks en Veltman hierin belangrijk. Dijks ging per wedstrijd 8,2 aanvallende duels aan – tegenover 4,3 aanvallende duels van Veltman.

De aanvallende 1-vs-1 dribbels werden in de genoemde zeven duels ook veruit het vaakst ingezet door Younes. Hij zette er 61 in (17,7 per wedstrijd), waarvan 77 procent succesvol was. Op een afstand van dertig absolute dribbels volgt opnieuw Traoré, die er 9,7 per wedstrijd inzette. Ook in deze statistiek is Ajax afhankelijk van de linkerflank. 55,2 procent van alle dribbels vonden op deze locatie plaats. Ook veruit de meeste voorzetten werden gegeven vanaf de linkerflank: 75,4 procent. Belangrijkste factor daarin is Mitchell Dijks. Hij gaf 47 (!) voorzetten, op de tweede plaats staat Kenny Tete met – slechts – 15 voorzetten.

Binnen het aantal doelpogingen was het opvallend dat er meer pogingen van buiten het 16-metergebied kwamen dan van binnen het 16-metergebied, met een belangrijke invloed van Hakim Ziyech. 31 procent van alle schoten kwamen op doel. 10,3 procent van alle schoten (107) werden omgezet in doelpunten (11).

Aanvallende teamstatistieken 2017/2018
Ook in de eerste wedstrijden van het huidige seizoen was Amin Younes het meest betrokken bij aanvallende duels. Hij won 52 procent van deze aanvallende duels en ging er 19,2 per wedstrijd aan. Daarachter komt Hakim Ziyech met 67 duels en een winstpercentage van 49 procent. Per negentig minuten zette hij er 9,6 in. Justin Kluivert ging er 14,7 per wedstrijd aan, David Neres 18,8 en Vaclav Cerny 9,7. Opvallend is ook de hoge plek van Frenkie de Jong in deze ranking. Hij ging er in de eerste zeven wedstrijden gemiddeld 10,1 per duel aan. Kasper Dolberg blijft wat achter met 8,3 per duels wedstrijd. Weinig verschil in aantal ten opzichte van vorig seizoen, maar wat wel opvallend is, is het succespercentage. Dit seizoen wint Dolberg tot dusverre 33 procent van zijn aanvallende duels, waar dit percentage vorig seizoen op 44 procent lag.

De aanvallende 1-vs-1 dribbels werden in de eerste zeven duels van het seizoen veruit het vaakst ingezet door Younes. Hij zette er 74 in (12,3 per wedstrijd), waarvan 66 procent succesvol was. Op een afstand van 30 absolute dribbels volgt Justin Kluivert, die er 10,6 per wedstrijd inzette. David Neres ging 11 keer per wedstrijd een 1-vs-1 dribbel aan. Frenkie de Jong heeft met 90 procent het hoogste winpercentage in aanvallende 1-vs-1 dribbels.

Ten opzichte van de eerste zeven wedstrijden van vorig seizoen is de locatie van voorzetten iets wat meer is verdeeld. Nog steeds worden relatief de meeste voorzetten gegeven vanaf de linkerflank (58 procent). Vanaf de rechterflank komt slecht 39,9 procent van de voorzetten. De meeste voorzetten werden tot dusverre gegeven door Mitchell Dijks (27); Justin Kluivert (26) volgt als tweede. De tien spelers met de meeste voorzetten gaven in de eerste zeven wedstrijden van dit seizoen wel meer voorzetten (137) dan afgelopen seizoen in de eerste zeven wedstrijden (113).

Binnen het aantal doelpogingen heeft Ziyech (35) bijna twee keer zoveel geschoten als de nummer twee van Ajax met de meeste schoten: Donny van de Beek (18). Het vaakst komen de pogingen van Ziyech van locaties buiten het 16-metergebied. Van de Beek zijn favoriete locatie om te schieten is centraal in het 16-metergebied. 32 procent van alle schoten van Ajax kwam op doel, 7,5 procent van alle schoten (147) werden omgezet in doelpunten (11).

Conclusie
Op basis van de cijfers kunnen we stellen dat Edwin van der Sar na afloop van het verloren duel tegen Rosenborg (3-2) misschien wel een punt had als we spreken over het missen van kansen. De algemeen directeur van de Amsterdammers stelde dat Ajax ongelukkig was in de afronding en dat bevestigen deze cijfers. Er werd vaker geschoten, vaker op doel, maar het succespercentage (10,3 versus 7,5 procent) ligt een stuk lager. Ajax is aanvallend zodoende flink actief in alle wedstrijden die het speelde en dat is ook niet zo gek. Zoals we eerder konden zien in de heatmap van de SciSkill ratings hebben de Amsterdammers vooral enorm ingeleverd op verdedigend gebied.

Dat bijvoorbeeld Sanchez vertrok, zou kunnen verklaren waarom Ajax ten opzichte van vorig seizoen nogal ver achteruit loopt in wedstrijden. Waar de duels vorig seizoen vaak ter hoogte van de middenlijn werden uitgevochten, staan verdedigers nu ook regelmatig in de eigen zestien te verdedigen. Mist de ploeg de snelheid van Sánchez, waardoor er minder makkelijk met veel ruimte in de rug gespeeld kan worden? Dat Ajax verdedigend veel heeft ingeleverd, kan bijna niet los worden gezien van de statistieken die daarop volgden.

Niels Engelman (n.engelman@ajaxshowtime.com | @nielsengelman)

Meer uit de rubriek 'Stats' lezen?
Deel 1: Peter Bosz versus Frank de Boer
Deel 2: Lasse Schöne versus Riechedly Bazoer
Deel 3: Is de kritiek op Klaassen terecht?
Deel 4: Werk aan de winkel voor Nouri
Deel 5: Jaïro Riedewald of Nick Viergever?
Deel 6: Joël Veltman of Kenny Tete?
Deel 7: Bosz het plezier, De Boer het rendement
Deel 8: De transformatie van Hakim Ziyech
Deel 9: Sam Larsson, dé versterking voor Ajax?
Deel 10: Neres, versterking voor de korte termijn?
Deel 11: Doelpunten Younes komen eraan
Deel 12: Hakim Ziyech, dé opvolger van Eriksen?
Deel 13: Verbeterd Ajax rendeert afdoende
Deel 14: Scouten, alternatieven voor aankoop Neres?
Deel 15: Ajax heeft goud in handen met Sanchez
Deel 16: Klaas-Jan Huntelaar onder de loep
Deel 17: Is Van Leer de ideale tweede man?
Deel 18: De zoektocht naar een linksback
Deel 19: Welke verdediger moet Ajax halen?
Deel 20: Is Wöber de gewenste versterking?