Leo Beenhakker is niet meer. De geboren Rotterdammer overleed donderdag op 82-jarige leeftijd. Hoewel Beenhakker opgroeide als supporter van Feyenoord, droeg hij ook Ajax - waar hij drie periodes werkzaam was - een warm hart toe. Dat hij geliefd is bij beide clubs is een van de redenen dat Beenhakker zo'n bijzonder mens was.

Beenhakker groeit op in Rotterdam en gaat als zevenjarig jongetje al met zijn vader naar De Kuip. Een grootse voetbalcarrière heeft Beenhakker niet. Na zijn militaire dienst bij de luchtmacht studeert Beenhakker aan het CIOS in Overveen, waarna hij in 1965 trainer wordt bij SV Epe in de tweede klasse. Vervolgens is hij een seizoen assistent bij Go Ahead Eagles om vervolgens voor het eerst bij BV Veendam hoofdtrainer te zijn van een profclub.

Na periodes bij Cambuur, Go Ahead Eagles en de jeugd van Feyenoord stapt hij in 1978 over naar Ajax, waar hij voor drie jaar als hoofd opleidingen tekent. Al snel - in september - wordt trainer Cor Brom door voorzitter Ton Harmsen ontslagen, waarna Beenhakker wordt gevraagd of hij het stokje wil overnemen. De druk is hoog, want Ajax weet het seizoen ervoor de dubbel te winnen en dus moet er wederom geleverd worden.

Eerste periode bij Ajax

Met spelers als Piet Schrijvers, Ruud Krol, Søren Lerby, Frank Arnesen, Tscheu la Ling en Simon Tahamata in zijn elftal weet Beenhakker in 1980 kampioen te worden met Ajax. Bovendien laat hij in die periode talenten als Wim Kieft en Frank Rijkaard debuteren, terwijl Hans Galjé, Keje Molenaar, Edo Ophof en Martin Wiggemansen in die tijd zijn aanwinsten waren. Ook Europees boekt Ajax een succes, want de halve finale van de Europa Cup I wordt bereikt. Helaas wordt er net aan verloren van Nottingham Forest, terwijl Ajax ook de bekerfinale verliest van Feyenoord. Wel wordt in die tijd geschreven dat Beenhakker een eenheid van Ajax wist te maken.

Tijdens een thuisduel met FC Twente (5-3 winst) in 1980 komt Johan Cruijff plots van de tribune naar de dug-out. Hij neemt plaats naast Beenhakker om te vertellen wat er beter moet. 'Dat was geen gelukkige actie van hem', vertelt Beenhakker jaren (rondom het overlijden van Cruijff) later. 'Dat gaf hij naderhand ook toe, al was dat niet makkelijk voor hem. Hij was op dat moment officieus door de toenmalige voorzitter van Ajax, Ton Harmsen, benoemd als adviseur. Maar meer richting het bestuur, had ik toen begrepen.'

Zie hieronder het fragment. Tekst gaat verder onder de video.

Na een conflict met voorzitter Harmsen vertrekt Beenhakker in maart 1981 bij Ajax. Hij gaat aan de slag bij Real Zaragoza, werkt bij FC Volendam, is een jaar bondscoach van het Nederlands elftal en wordt aangesteld door Real Madrid. Bij de Spaanse grootmacht wint hij drie landstitels op rij. Besef vooral nu even hoe bijzonder het zou zijn als een Nederlander coach zou zijn bij Real Madrid en daar drie titels zou pakken. Omdat Europese successen uitblijven, vertrekt hij en gaat hij opnieuw aan de slag bij Ajax.

Beenhakker maakt Ajax na jaren weer kampioen en legt basis voor successen in jaren negentig

Ajax is in 1985 voor het laatst landskampioen geworden. De club eindigt vier keer achter elkaar als tweede en dus is er werk aan de winkel. Met Beenhakker aan het roer wordt Ajax in 1990 weer kampioen van Nederland. Het Ajax is in die tijd een elftal in opkomst, dat later in 1992 de UEFA Cup wint en in 1995 de Champions League. Je kunt gerust stellen dat Beenhakker de basis heeft gelegd voor die latere succesvolle periode.

In die tijd spreekt Beenhakker ook over de term 'patatgeneratie'. Met dat woord wil aangeven dat iets moet worden overbrugd, zo verklaart hij later. Op typerende wijze legt hij eens uit: 'Toen ik bij Ajax kwam, was er altijd wel wat. Dan had die een pijntje, dan die. Nederland is het moeilijkste land ter wereld om als trainer te werken. Vanwege die waarom-maatschappij, waar we in zitten. Op het moment dat je het veld instapt, moet je bloed in je schoenen hebben en een piranha zijn. Pijn kunnen lijden. Dat mis ik regelmatig in de Nederlandse cultuur. Je laat het zootje niet in de steek. Van maandag tot en met vrijdag praten we. Zaterdag-zondag praat ik. Want we zijn hier wel om te winnen. En geen gelul meer. Geen waarom. Ja, daag. Rot op.’

Patatgeneratie

Jaren later komt er zelfs een documentaire met de naam 'Patatgeneratie' naar buiten, waarin onder meer de broertjes De Boer, Richard Witschge, Marciano Vink en Bryan Roy terugblikken op die tijd. 'Op een gegeven moment waren ze een keer bij de FEBO gaan staan, hadden een kroketje uit de muur gehaald en is er een prachtige foto gemaakt. Daar hebben we met elkaar vreselijk om moeten lachen.'

Tekst gaat verder onder de foto.

Beenhakker wordt in die tijd geroemd door de spelers van Ajax. 'Een echt mensenmens. Altijd geïnteresseerd in je', zegt Danny Blind. Jan Wouters: 'Hij kon een groep vreselijk motiveren. Een heel menselijke man, die ook begrip had voor zaken buiten het voetbal.'

In 1991 wordt Beenhakker net geen kampioen (dat wordt PSV op doelsaldo met een verschil van slechts twee doelpunten), waarna de trainer vroeg in het seizoen 1991/92 terugkeert bij Real Madrid - iets wat hem in die tijd niet door iedereen in dank wordt afgenomen. Hij is daarna coach van clubs over de hele wereld, om in 1997 trainer te worden van Feyenoord. Met die club weet hij in 1999 de titel te winnen. Het seizoen erna verloopt minder en Beenhakker besluit op te stappen.

Beenhakker haalt Ajax ook als technisch directeur uit dal

Enkele maanden later, halverwege 2000, gaat Beenhakker wederom aan de slag bij Ajax. Kunt u het zich voorstellen? Van jaren trainerschap bij Feyenoord naar een rol als technisch directeur bij Ajax? In Amsterdam kent men in die periode mindere jaren. Na de succesvolle jaren negentig is Ajax in een dal terechtgekomen. De club wordt in 1998 nog kampioen, maar in 1997, 1999 en 2000 eindigt de club als respectievelijk vierde, zesde en vijfde in de Eredivisie.

Tekst gaat verder onder de foto.

In de zomer van 2000 haalt Ajax, met Beenhakker als technisch directeur, onder meer Tomas Galásek, Petri Pasanen en André Bergdölmo naar de club. Ook hevelt hij Rafael van der Vaart over naar het eerste elftal. Een zomer later haalt Beenhakker spelers binnen die later topaankopen blijken: Zlatan Ibrahimovic, Mido, Maxwell, Hatem Trabelsi en Steven Pienaar. Later is hij ook verantwoordelijk voor de terugkeer van Jari Litmanen en hevelt hij ook nog talenten als Maarten Stekelenburg, John Heitinga, Nigel de Jong en Wesley Sneijder over naar het eerste elftal. Dat Beenhakker oog voor talent had, moge duidelijk zijn.

Dollen met Cristian Chivu

Overigens heeft Beenhakker in die tijd op zijn kantoor bij Ajax een ingelijste foto van het kampioenschap van Feyenoord opgehangen. 'Cristian Chivu, die toen aanvoerder was van Ajax, kwam binnen en ging uit zijn dak: "Dat kunt u niet maken!" Ik zei tegen hem: "Als jullie kampioen worden, dan haal ik hem weg’’’, zei Beenhakker eens in Santos. 'Toen ze kampioen werden, kwam hij de maandag erop gelijk naar boven, die bijgoochem. Hij stak zijn kop om de deur, wilde zijn bekkie al opentrekken, maar daar hing hij al: een foto van Chivu met de schaal. Hij wist niet wat-ie moest zeggen.'

Ook omtrent Ibrahimovic bestaat een mooie anekdote. In de Ajax podcast vertelde toenmalig spelersbegeleider Priscilla Janssen eens dat de Zweedse spits heel veel respect voor Beenhakker had. 'Hij was zelfs een beetje bang voor hem. In de contractonderhandelingen heeft Leo hem apart genomen en gezegd: "If you're going to fuck with me, I’m going to fuck with you and kick your ass". Zlatan noemde hem altijd Scarface. Hij was bang voor hem in de zin van dat hij respect had. Als er iets aan de hand was, werd er voor de grap gezegd: "Voorzichtig, ik ga Leo bellen". Dan zei hij: "Oh nee, niet Scarface".'

Als technisch directeur is hij er ook verantwoordelijk voor dat Co Adriaanse halverwege het seizoen 2001/02 wordt ontslagen. Beenhakker stelt vervolgens Ronald Koeman - die al mooie woorden sprak over Beenhakker - aan als trainer, die later dat seizoen kampioen wordt en een jaargang later de kwartfinale van de Champions League bereikt. Vanwege een stukgelopen relatie met zijn vriendin Saskia eind 2002 voelt Beenhakker zich niet meer op zijn gemak in zijn woonplaats Tienhoven. 'Ik had er niks meer mee en moest voor mijn gevoel weg. Een slinger aan mijn leven geven om het een plekje te kunnen geven. Was het vluchten? Ja, dat was het! Mag ik?’

Tekst gaat verder onder de foto.

En dat doet Beenhakker. Hij vertrekt bij Ajax en gaat aan de slag in Mexico. Later is hij nog bondscoach van Trinidad & Tobago en Polen, waar hij Robert Lewandowski laat debuteren. Ook vervult hij nog bestuurlijke functies bij De Graafschap, Feyenoord en Sparta.

In 2016 was Beenhakker nog de trainer van Ajax tijdens een wedstrijd tussen de legendes van Real Madrid en Ajax. De laatste jaren leefde de Rotterdammer vooral in de luwte. Toen hij in augustus jarig was, liet Jack van Gelder al weten het niet zo goed meer met Beenhakker ging. Donderdag blies hij zijn laatste zucht uit, in stilte, in anonimiteit. Voor nu resten de herinneringen: een bijzonder mens, een toptrainer en topbestuurder, die het voor elkaar kreeg om geliefd te zijn bij Neerlands grootste clubs Ajax en Feyenoord.

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)