In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime dit seizoen elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

In Engeland zijn ze er dol op, in Nederland gruwelen we ervan: de lange bal. Geen opbouw, maar lekker naar voren rammen en van daaruit maar zien wat er gebeurt. Frank de Boer introduceerde het bij het eerste elftal onder de noemer 'opportunisme' en waar ik stiekem een beetje bang voor was, lijkt daadwerkelijk te gebeuren. Want ook bij de bovenbouw sijpelt het opportunisme langzaam door.

Ik heb er bewust een paar weekjes mee gewacht, maar we kunnen inmiddels stellen dat er wel degelijk iets is veranderd op De Toekomst. Noem het een vrije vertaling van Plan Cruijff, maar de aangekondigde wijzigingen in invulling en opvatting worden in de praktijk gebracht. Een week nadat Johan Cruijff zijn handen van Ajax af haalde, speelde Gery Vink met B1 bijvoorbeeld met een nummer tien. Toeval?

Wat ik van een tien vind? Ik heb er niet zoveel problemen mee, zolang er in balbezit maar een verdediger doorschuift en er een 3-4-3 in balbezit wordt gecreëerd. Dat gebeurde die ene keer bij B1 onder Vink niet. Het is overigens schijnheilig om nu te stellen dat een tien helemaal nieuw is. Alleen dit seizoen al werd hij regelmatig gebruikt, bijvoorbeeld bij een achterstand. Peereboom, Vink en Jonk, alle drie grepen ze er weleens naar terug. De uitvoering verschilde echter wezenlijk van die van vandaag de dag.

Maar een tien is ook niet het grootste probleem, dat is namelijk de ongelofelijke massa aan lange ballen die ik plotseling zie in de jeugd. Afgelopen zaterdag bij Sparta B1 - Ajax B1 schoot Nigel Bouman na rust alle ballen die hij kreeg blind naar voren, in opdracht van zijn trainer. Sparta zette nul druk, maar van opbouwen kwam niets meer terecht. Het was te danken aan een geweldige invalbeurt van Daishawn Redan dat Ajax toch won. Combineren was er niet zoveel bij, Redan werd diep gestuurd en trok de bal goed terug op Noa Lang. Daarmee was de ban gebroken. Genieten was het verder vooral van twee vuurpijlen door de lucht, die door Redan ineens dood werden gelegd.

Daishawn Redan brak zaterdag de ban tegen Sparta. Ajax B1 had het heel moeilijk op Het Kasteel.

B1 heeft het best denkbare middenveld in de hele opleiding van Ajax, maar gebruikt werd het tegen Sparta niet meer na rust. Waarom? Dat de spelers er niets van snappen, bleek wel tijdens Ajax B1 - Volendam B1 (4-3) van twee weken geleden. Alles moest lang en verdedigers keken vragend naar de zijlijn. Het is geen Vink-kwaaltje want buiten dat de coach zijn teams al jaren geweldig laat voetballen is het ook bij Ajax A2 en A1 soms 'lange halen, snel thuis'. Vorige week bij PSV A1 - Ajax A1 had dat nog een reden bij een 3-0 achterstand, bij A2 doorgaans nauwelijks.

De laatste wedstrijd volgens de 'Cruijff-stijl' was de eerste helft van A1 tegen Sevilla. Er werd opgebouwd via uitblinker Donny van de Beek. Maar ook daar waren de lange ballen na rust niet meer op één hand te tellen. Een lange bal vind ik overigens niet zo erg. Ik kan genieten van een crosspass van links naar rechts of een diepe bal voor een buitenspeler op snelheid. Als er maar een gedachte achter zit en dat was in de bovenbouw vaak niet het geval de laatste weken. Of het een maatregel van bovenaf is, valt (nog) niet te zeggen. Feit is dat voor de winterstop door zowel A1 als A2 en B1 werd bewezen dat er juist met combinatievoetbal gepresteerd werd.

Opportunistisch voetballen, we horen het De Boer bijna wekelijks zeggen. De vrees dat het eerste elftal leidend zou worden voor de jeugd lijkt op deze manier langzaam waarheid te worden. Dat werd nog maar eens bevestigd na de teleurstellende 1-1 gelijke stand bij Ajax A1 - Utrecht A1. Peereboom draaide er niet meer omheen en zei het gewoon: 'Utrecht speelde vandaag erg compact en verdedigend, en ons tempo lag te laag. In de tweede helft gingen we wat opportunistischer spelen en kwamen we ook tot meer kansen.' Pats, daar stond het zwart op wit. Alsof we De Boer hoorden praten.

Een openbaring was het daarom om zaterdag om 10.00 uur 's morgens in de ijzige kou AZ C1 - Ajax C1 te aanschouwen. Onder leiding van coach Willem Weijs (een groot fan van Pep Guardiola) speelde Ajax C1 Ajax-voetbal. Opbouwen, middenvelders inspelen en een spits als aanspeelpunt. Er ging veel mis, maar toen het na rust even liep, kreeg Ajax plots drie joekels van kansen. Weijs schreeuwde het uit van boosheid als doelman Jord Ruijgrok een lange bal speelde en niet opbouwde. Een tikkie terug werd keihard afgestraft door de trainer als er duidelijk mogelijkheden lagen om vooruit te spelen.

Zoals C1 tegen AZ opereerde, zo hoort het te zijn en zo moet het blijven. Opportunisme (lees: de lange bal) is op z'n tijd prima bij een eerste elftal als middel om een stroef draaiend elftal dat moet presteren te laten presteren. In de jeugd gaat het echter om het individu en om de manier van spelen. Middenvelders moeten geen zere nek ontwikkelen, maar moeten iedere wedstrijd hun stempel kunnen drukken. De lange ballen zijn vooralsnog iets van de laatste weken en dus hou ik hoop en bid ik dat er een logische gedachte achter zit. Vooralsnog zie ik die niet en roep ik hardop om Cruijff en Jonk teminste nog een beetje in gedachten te houden. Eén kwelling in de week is voor mij namelijk meer dan voldoende, als je begrijpt wat ik bedoel.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Seizoen 2:

Deel 1: 'Heitinga had ook tegenslag'
Deel 2: Lekker blijven, Donyell
Deel 3: Nieuwe attractie 'Kiki'
Deel 4: 'Raiola is altijd op zoek'
Deel 5: De erfenis van Cerny & co
Deel 6: Hakjes van Antonucci
Deel 7: GASTCOLUMN, 'Hé, lelijkerd!'
Deel 8: GASTCOLUMN, Familia-Castillo thuis in B1
Deel 9: Jonk for president
Deel 10: Ajaxtalentje met uitzicht op De Kuip
Deel 11: Dolberg briljant en klungelig
Deel 12: 'Oordelen over opleiding te vroeg'
Deel 13: 'Duitse schimmel!'
Deel 14: 'Ajax heeft Noa Lang'
Deel 15: Sierhuis meldt zich aan het front
Deel 16: Gevolgen niet te overzien
Deel 17: Eiting groeit razendsnel
Deel 18: Ajax speelt met vuur
Deel 19: Groeibriljant Dolberg beloond
Deel 20: De allerbeste elf van 2015
Deel 21: Bay en zijn Osteitis pubis
Deel 22: Keihard voor Kluivert en Lang
Deel 23: Kippenvel op de armen
Deel 24: Het grootste verlies na Jonk
Deel 25: 16 jaar en nu al steunpilaar

Seizoen 1:

Alle 37 artikelen