Met Antony doet er voor het eerst in dertien jaar weer een Ajacied mee aan de Olympische Spelen. Met vaderland Brazilië neemt hij deel aan het grootste sportevenement ter wereld, al zijn de Spelen in de voetbalwereld helemaal niet zo populair. Toch hebben in totaal twintig Ajacieden deelgenomen aan het om de vier jaar terugkerende voetbaltoernooi. Een reis door meer dan honderd jaar sportgeschiedenis.

Dat het voetbal op de Olympische Spelen minder populair te noemen is, is niet zo gek. Sinds 1992 doen enkel O23-team mee, waardoor de allure zoals we die kennen van een EK of een WK ontbreekt. De grote vedettes zijn er immers niet bij. Eerder mochten alleen amateurtakken van landenteams meedoen aan de Spelen. Gezien het voetbal in Nederland tot 1954 op amateurniveau (lees: onbetaald) beoefend werd, deed het 'echte' Nederlands elftal gedurende de eerste tientallen jaren mee aan de Olympische Spelen.

Van Ge Fortgens tot Dolf van Kol

Gé Fortgens was de allereerste Ajacied op de Olympische Spelen. Hij was overigens ook de eerste Ajax-speler die überhaupt zijn debuut maakte in Oranje. Dat was in 1911. Een jaar later nam bondscoach Edgar Chadwick hem mee naar Stockholm, waar de Spelen gehouden werden. Fortgens deed mee aan twee wedstrijden en schreef zodoende geschiedenis.

In de jaren daarna plaatste Nederland zich telkens voor de Olympische Spelen. De prestaties waren meer dan prima te noemen. Tussen 1908 en 1928 deed ons land mee aan elk voetbaltoernooi op de Olympische Spelen en de oogst betrof een drietal bronzen medailles. In die jaren zagen we, naast de eerdergenoemde Fortgens, nog een viertal andere Ajacieden acteren op het wereldtoneel: Joop van Dort (1920), Jan de Natris (1920 en 1924), Jan de Boer (1924 en 1928) en Dolf van Kol (1928).

Rommelige vooroorlogse jaren

Na 1928 begon het wat te rommelen. Voetbal was geen onderdeel op de Olympische Spelen van 1932, maar keerde vier jaar later weer terug, zonder Nederland overigens. Door de Tweede Wereldoorlog duurde het maar liefst twaalf jaar voordat er weer een toernooi georganiseerd werd. Deze keer, in 1948, was Nederland er wel bij, met twee Ajacieden: Joop Stoffelen en Guus Dräger. Het toernooi liep echter uit op een deceptie, want de eerste ronde bleek al het eindstation te zijn voor Stoffelen en Dräger.

Nederland deed in 1952 nog mee aan de Olympische Spelen, maar verdween daarna voor 54 jaar van het Olympisch toneel. Natuurlijk waren er in de tussentijd ook andere landen actief, maar die namen stuk voor stuk geen enkele Ajacied mee. Het was de Portugees Dani die in 1996 de eerste Ajacied in 44 jaar werd die een Olympisch veld betrad. Samen met teamgenoten Nwankwo Kanu (Nigeria) en Hayden Foxe (Australië) was hij actief op de Olympische Spelen dat jaar in de Verenigde Staten.

Voor Kanu was het een prachtig toernooi, want zijn land ging er vandoor met het goud. Daar speelde hij zelf overigens een grote rol in door maar liefst drie goals te maken. In de finale tegen Argentinië stond het vizier niet op scherp, maar in de halve finale tegen Brazilië groeide hij uit tot een legende. Zo scoorde hij in de allerlaatste minuut de 3-3, waardoor verlenging werd afgedwongen. In die verlenging scoorde hij vervolgens de golden goal.

Ajax-bal in Sydney

De Spelen met de meeste Ajacieden was die van 2000, in het Australische Sydney. Maar liefst vijf spelers die op dat moment onder contract stonden bij Ajax deden mee aan dat toernooi: Jason Culina (Australië), Christopher Kanu, Pius Ikedia (beiden Nigeria), Aaron Mokoena (Zuid-Afrika) en John O'Brien (Verenigde Staten) waren Ajax' trots down under. Een medaille werd echter niet verdiend, al was O'Brien er met zijn land erg dichtbij. In de strijd om het brons bleek Chili echter te sterk.

Emanuelson en Vermeer stellen teleur in Peking

De laatste keer dat zowel Nederland als België meededen aan de Olympishe Spelen was in 2008, toen het evenement in Peking werd georganiseerd. De verwachtingen waren hooggespannen. België had een gouden generatie, met onder meer toenmalig Ajacieden Jan Vertonghen en Thomas Vermaelen, in de gelederen, terwijl Nederland in 2006 en 2007 twee keer achter elkaar het EK O21 had gewonnen.

Het team van Foppe de Haan stelde echter teleur. Hoewel Ajacieden Kenneth Vermeer en Urby Emanuelson alle duels meespeelden, werd een groep met Nigeria, Japan en de Verenigde Staten moeizaam overleefd. In de kwartfinale was het gelijk klaar tegen Argentinië, de latere winnaar, met onder meer Lionel Messi en Angel di Maria in de gelederen.

Vertonghen en Alderweireld deden het beter en bereikten zelfs de halve finale. Nigeria, traditioneel sterk op de Olympische Spelen, bleek echter een maatje te groot. De strijd om het brons werd vervolgens met 0-3 verloren van Brazilië.

Na dertien jaar zonder een Ajacied is het in 2021 dan weer zo ver: Antony neemt met zijn Brazilië deel aan de Olympische Spelen in Tokio. Donderdagmiddag opent hij het bal met een wedstrijd tegen Duitsland. Later volgen nog ontmoetingen met Saoedi-Arabië en Ivoorkust. Uiteraard zijn die te volgen op Ajax Showtime.

Bestel het nieuwe Ajax-thuisshirt mét het oude logo nu!

Gino Haverkamp (e-mail: g.haverkamp@ajaxshowtime.com)