“Een redelijke man past zich aan aan de wereld, terwijl een onredelijke man probeert de wereld aan hem aan te passen. Daarom hangt alle vooruitgang af van de onredelijke man.” Deze quote van Nobelprijs-winnaar George Bernard Shaw zingt deze week regelmatig door mijn hoofd. Het Parool publiceerde dinsdag een paar gelekte mails, waaruit blijkt dat Leo van Wijk en Hennie Henrichs tijdens de laatste ledenvergadering hebben gelogen.

De commissaris en voorzitter van Ajax beweerden tijdens de ledenvergadering dat Wim Jonk als hoofd jeugdopleiding geen verantwoording af wilde leggen aan de directie. In de deze week gelekte mails stelt Jonk voor verantwoording af te leggen aan de RvC, met daaraan voorafgaand een tussenoplossing waarin hij rapporteert aan de algemeen directeur. De leugen van Van Wijk en Henrichs was tijdens de ledenvergadering essentieel om de leden voor zich te winnen inzake het gedwongen vertrek van Jonk. De leden geloofden de leugen, waarna het ontslag van Jonk definitief werd afgehamerd.

Zoals bekend vertrok in het kielzog van Jonk een dozijn vernieuwers, van Ruben Jongkind tot Brian Tevreden. Dennis Bergkamp zei de clubcultuur niet te herkennen in de vernieuwende entourage van Jonk. Wat Bergkamp wel als clubcultuur ziet, is de afgelopen maanden zichtbaar geworden. Oud-gediende Pim van Dord heeft een aanzienlijk groter takenpakket gekregen, terwijl oud-werknemers zoals Patrick Ladru zijn teruggehaald. Ajax als club van de nostalgie, vasthoudend aan vervlogen tijden. Het grijze, conservatieve ledenbestand van Ajax is tevreden.

Dat Ajax juist groot is geworden door te vernieuwen, lijkt de club te zijn vergeten. In lijn met de beroemde quote van Shaw, kwam de vooruitgang bij Ajax altijd vanuit onredelijke mannen. Stoïcijnse vernieuwers zoals Jack Reynolds, Rinus Michels, Louis van Gaal en bovenal natuurlijk Johan Cruijff. Bij het huidige Ajax is er helaas geen plek meer voor de briljante onredelijkheid van Cruijff, evenals zijn onredelijke zielsverwant Jonk. Wat rest, is een over het algemeen heel redelijke club, met een redelijke filosofie, financiële huishouding en redelijke resultaten in de competitie.

Voor frisse vernieuwing hoef je niet meer bij Ajax te zijn. Dat heeft zijn weerslag op de tribunes van de Amsterdam Arena. De laatste Klassieker telde bijna 2.000 lege plekken. Ajax boeit steeds minder. “De ergste zonde tegenover iets is niet haat, maar onverschilligheid.” Nog zo’n quote van Shaw die de ziel van het huidige Ajax raakt. Zonder vernieuwing wordt het publiek steeds onverschilliger ten opzichte van de club. Ajax kan dus wel weer wat onredelijkheid gebruiken.

Sam van Raalte (Twitter: @SamRaalte | e-mail: S.vanraalte@ajaxshowtime.com)