In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime ook dit seizoen weer elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Elf jaar lang gaf hij iedere dag zijn ziel en zaligheid tijdens het werken met de grootste talenten bij Ajax. Lang werd dat gewaardeerd, maar door een sterke eigen mening kwam er een einde aan een lang dienstverband. Gery Vink, die zichzelf ooit omschreef als 'extreme trainer', trekt de deur achter zich dicht na een periode vol hulp, begeleiding en geschreeuw.

Spelers raken
Toen ik in september van 2014 voor het eerst als jeugdwatcher het land door reed, viel al snel mijn oog op Vink. Ik had bewondering voor de manier waarop hij toen, tijdens een uitwedstrijd tegen FC Utrecht, oogappel Abdelhak Nouri begeleidde naar een glansrol. Het was geen incident, want de manier waarop hij daar te werk ging, zo deed Gery Vink het altijd. Tijdens trainingen en wedstrijden kon hij met zijn hese stem iemand helemaal verrot schelden, om hem een minuut later te omhelzen met een glimlach. Extreem, dat kon je wel stellen. Vraag dat maar aan al die grensrechters die verrot werden gescholden als een ingooi de verkeerde kant op werd gegeven.

Maar precies om die reden had Vink een goede band met veel spelers. Hij zei waar het op stond en tot op de dag van zijn vertrek liepen velen met hem weg, inclusief de ouders. Vink was er voor je als je het moeilijk had, als een soort vaderfiguur, en op het moment dat je een schop onder je kont nodig had, dan gaf hij die. Ik herinner me een training van Ajax A1. Nouri en Vaclav Cerny kwamen terug van Jong Ajax om het vlaggenschip van de jeugdopleiding een handje te helpen. De trainingsarbeid van het tweetal beviel Vink echter niet. Met een luide gil riep hij de groep bij zich, om vervolgens in vijf minuten tijd Nouri en Cerny de les te lezen. Laat maar zien dat je de beste bent, was de boodschap. De rest van de training was een genot om naar te kijken.

Vink raakte spelers en dat is een kwaliteit. Zelf zei hij in 2016 in de Voetbal International: 'Ik heb wel wat met gasten met een eigen karakter. Stuur die maar naar Gery, hoor ik dan. De ene speler is gevoeliger en trotser dan de ander. Ik benader die jongens heel open en direct. Ik zeg ze wat ze in mijn ogen verkeerd doen én ik zeg wat ik goed aan ze vind. Je moet als trainer gewoon duidelijk zijn. Goed is goed, slecht is slecht, irritant is irritant. Iedereen zal het aan me merken als ik boos ben, maar ze zullen het óók merken als ik enthousiast ben.'

Plan Cruijff
Hij hielp Ricardo Kishna en Kasper Dolberg met zijn manier van werken naar het eerste elftal en trok veel andere spelers uit de put. Naast spelers die het moeilijk hadden in de laatste fase van de jeugdopleiding stond hij er ook goed op bij veel jonge spelers. Denk aan Ryan Gravenberch, Hossein Zamani of Kenneth Taylor, die vervroegd en uitgebreid de kans kregen op een hoger niveau. 'Ik vind dit het mooiste wat er is, vooral bij een club als Ajax. Alles is er top geregeld. Je werkt bovendien met de beste jeugdspelers van Nederland. Dit wil ik graag nog zo houden', zei Vink er zelf ooit over in De Telegraaf. Toch moet hij nu stoppen.

Want waar de jaren verstreken, daar nam de onvrede wat toe. Dat was eerst het geval bij mensen langs de kant, later dus (zo blijkt nu) ook bij Ajax. Vink deed de dingen op zijn eigen manier en dat beperkte zich niet tot de begeleiding van spelers. Hij liet zijn teams voetballen op de manier waarop hij dacht resultaat te boeken. Dat resultaat was belangrijk, misschien soms iets té belangrijk. Ajax en Vink spraken elkaar na het afgelopen seizoen. Vink was kampioen geworden met Ajax O17 en hij won de Future Cup, maar de boodschap was duidelijk: Ga voetballen volgens Plan Cruijff (in hoeverre dat nog gevolgd wordt), en rap een beetje.

Hoewel de start veelbelovend was met een uiterst talentvolle lichting, greep Vink toch terug naar oude patronen. Voor meer stootkracht voorin zette hij aanvallers op tien en die manier van spelen beviel Ajax kennelijk niet. De club gaf Vink ogenschijnlijk de kans om zich aan te passen aan de bij Ajax geldende visie, maar daar kwamen beide partijen uiteindelijk niet uit. Vink ging zo op een manier waarop hij zal worden herinnerd: het hart op de tong en een beetje eigenwijs.

Betonvoetbal
Want met Vink vertrekt bij Ajax naast een goede mentor ook een opportunistische coach. Het afgelopen seizoen speelde hij met Ajax O17 heus betonvoetbal, met soms maar liefst zes verdedigers in de basisopstelling. Hij hield van een breker als controleur, vraag dat maar aan de weggepeste Kees de Boer. Voorin koos hij juist vaak niet voor aanvallers. Giovanni de la Vega en Richionell Margaret speelden een heel jaar lang vooral op een plek waar ze niet thuis hoorden, net als veel andere spelers. Vink smeedde een team dat voor elkaar wilde knokken, maar individueel werden spelers amper beter.

Het is een trend die al langer zichtbaar was. Iedereen herinnert zich de verloren Youth League-wedstrijd van een uiterst talentvol Ajax A1 bij Chelsea, in maart van 2016. Vink gooide de volledige opstelling om met Cerny als centrumspits, Ezra Walian vanaf de flank en Aschraf El Mahdioui zonder enig spelritme vanuit Jong Ajax op zes. Carel Eiting, die de weken ervoor uitblonk op die positie, moest achterin spelen en topscorer Kaj Sierhuis begon op de bank, net als een Leon Bergsma in vorm. Vink kwam er bijna mee weg door enkele individuele hoogstandjes en een goede portie strijdlust, maar het grote publiek rekende vooral hem de uiteindelijke 1-0 nederlaag aan.

Het schuiven met spelers van positie naar positie wordt toegejuicht door onder meer Dennis Bergkamp, maar leek steeds wat extremer te worden, totdat Ajax hem een halt toeriep. Dat De la Vega vorig seizoen, uit bij FC Utrecht O17, in één wedstrijd op vijf verschillende posities speelde in nog geen uur tijd, dat kon toch niet de bedoeling zijn? Het is een aanname van mij dat de bazen in de jeugdopleiding dat ook gezien hebben, het is een feit dat Vink in ieder geval is afgerekend op zijn speelwijze.

Toch nog slachtoffer
Zo komt er een einde aan elf jaar Gery Vink, die de laatste jaren storm na storm leek te kunnen overleven. Toen in 2010 de revolutie onder Johan Cruijff losbarstte, zou Vink al op de nominatie hebben gestaan om te vertrekken, maar hij bleef. In 2013 werd hij naar eigen zeggen 'gedegradeerd' van Jong Ajax naar Ajax A2, om in 2015 vervolgens het vertrek van Wim Jonk en consorten te overleven. 'Ik neem mijn petje af voor de mensen die achter Wim en Ruben zijn blijven staan en hun conclusies hebben getrokken', zei Vink in VI, om zich vervolgens op te werpen als de man die Jonk en Ruben Jongkind al eens tot de orde riep.

Bij de twee laatstgenoemden zal dat tot op de dag van vandaag niet gewaardeerd worden. 'Om de visie van Jonk goed te kunnen uitvoeren had je goede managers nodig. Want alle onderdelen binnen de opleiding moeten nauw met elkaar verbonden zijn. Er was steeds meer overleg nodig om de boel in goede banen te leiden. Op zeker moment zat ik vaker aan de vergadertafel dan dat ik op het veld stond. Dat trok ik niet meer. Vorig jaar heb ik bij Wim en Ruben aan de bel getrokken. Het trainerschap zit in mijn aderen, ik ga ooit dood op het voetbalveld. Het werkt voor mij niet als ik van het ene werkoverleg in de andere vergadering rol. Ik wil op het veld staan, spelers beter maken. Dus heb ik aangegeven dat ik op die manier niet verder wilde. Dat leefde onder meer jeugdtrainers, maar ik was de enige die het aankaartte. Daarmee stak ik mijn hoofd boven het maaiveld uit, dat moest dan maar', vertelde Vink in 2016.

Performance en methodologie verdwenen in grote mate en Vink nam het heft in handen om dit op te pakken. 'Voorheen bestond de maandag- en donderdagmorgen in de bovenbouw puur uit performancewerk. Ik heb daar bijpassende voetbaltraining aan toegevoegd. De spelers doen nog steeds aan kracht- en looptraining, iets korter, daarna gaan ze met mij het veld op. Dat doen we in drie shifts van drie kwartier met verschillende groepen.' Nu, twee jaar later, wordt hij om de oren geslagen met het plan waar hij zelf niet voor de volle honderd procent achter stond. Zo wordt hij toch nog slachtoffer van de strijd die allang gestreden leek en waar hijzelf in de nieuwe opzet na Jonk een voortrekkersrol in leek te spelen.

Voor veel spelers is het jammer dat er een belangrijke mentor wegvalt uit de opleiding, maar veel mensen die dichtbij de spelers staan hebben ook de hoop dat die talenten juist door dit vertrek sneller stappen maken. Familie en vrienden die stellen dat al dat geschreeuw vanuit de dug-out geen toegevoegde waarde meer had. Maar ook dezelfde families en vrienden die hem naast het veld een geweldige vent vonden. Het is in mijn ogen een perfecte omschrijving van een coach, die misschien wel beter past bij TEC uit Tiel, waar hij ook werkzaam is. Vink was buiten het veld geliefd, binnen de lijnen werd hij meer en meer verafschuwd. Het is dan ook al met al een goed signaal dat Ajax dit heeft ingezien en dat er in ieder geval nog een klein beetje wordt vastgehouden aan de principes van Cruijff.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Deel 1: Hollands met Spaanse peper
Deel 2: Unuvar wandelende attractie
Deel 3: Ekkelenkamp een fenomeen
Deel 4: De Wereld Draait Door, bedankt!

Seizoen 1:
Alle 37 artikelen

Seizoen 2:
Alle 34 artikelen

Seizoen 3:
Alle 32 artikelen