De ideale twaalfde man, het is een populaire term in het voetbal. Want voetballen doe je niet met elf, dat doe je met een hele selectie. Toch kon ik me woensdagavond niet aan de indruk onttrekken dat de twaalfde man een voorkeursbehandeling genoot, omdat hij kennelijk de ideale twaalfde man is. Dus bij deze een nominatie om deze rol aan iemand anders toe te wijzen.

Ik ga hier Siem de Jong niet de grond inboren, want precies zoals Marcel Keizer zei: hij viel ook een paar keer heel goed in dit seizoen. Dat hij in Enschede zijn eerste drie ballen over de zijlijn schoot, twee goede kansen miste en bij de goal van Oussama Assaidi als een dronken bejaarde werd gedold, dat neem ik even op de koop toe. Siem stond er vaak, hou ik mezelf voor.

Maar Siem stond er ook vaak op momenten dat het misschien wel tijd was voor iemand anders. De middenvelder viel geregeld in voor een buitenspeler, een spits of een controleur. Waarom makkelijk doen als het moeilijk kan? Keizer schoof wat in zijn elftal, zodat hij iedere keer weer kon verantwoorden waarom hij De Jong bracht. Hij is de uitverkorene, de ideale twaalfde man, dus als er iemand wegvalt, dan moet hij spelen.

Na de prachtige 'Siem kan goed koppen'-redenering in De Kuip en wat geschuif voor een basisplaats tegen FC Utrecht bracht Keizer de twaalfde man-regel woensdag naar een heel ander level. Frenkie de Jong was ziek, zwak en misselijk, dus moest er gewisseld worden. Er waren zat opties om alleen De Jong te vervangen, maar Keizer wrong zichzelf in allerlei bochten om Siem in te brengen. Donny van de Beek schoof terug naar de achterste linie en speelde, naar mijn weten, voor het eerst in zijn leven centraal achterin. Siem kwam op de plek van Van de Beek.

Niet veel later kwam Luis Orejuela de mispeer ietwat herstellen, door als rechtsback te fungeren. Joël Veltman kon daardoor naar het centrum en Van de Beek naar het middenveld. Niet op zijn eigen plek, want daar stond Siem. Nee, door de twaalfde man schoof Hakim Ziyech naar rechtsbuiten, speelde David Neres zijn eerste minuten dit seizoen - in een cruciale fase in de wedstrijd - op links en speelde Van de Beek naast Siem en Lasse Schöne.

Nogmaals: ik ga Siem hier niet afbranden, want het gaat mij er niet om dat hij kut inviel. Ik sta veel meer versteld van het feit dat een heel elftal, niet voor het eerst, werd verbouwd om bepaalde spelers in te passen. Vastigheden verdwijnen, spelers lopen uit positie en spelen in het geval van bijvoorbeeld Neres als een kleuter die geacht wordt een vliegtuig te besturen. En dat allemaal vanwege de twaalfde man.

Dat moet anders, want Keizer moet beseffen dat niet het belang van Siem, of welke twaalfde man dan ook, voorop staat, maar het belang van Ajax. Ajax was woensdag gebaat bij vastigheid, zoals het die de laatste weken juist had gekregen. Keizer koos eindelijk voor dezelfde elf namen, iedereen zijn eigen positie en ondanks dat het tegen Twente echt niet héél goed was, zorgde die vastigheid voor vertrouwen en een prima 0-1 voorsprong.

Na het geschuif en gedraai zakte Ajax als een plumpudding in elkaar, zoals Siem bij de 1-1 perfect demonstreerde. Stel daarom op wie je nodig hebt en heb daarbij lak aan reacties van buitenaf of van de speler zelf. Zo hoort het niet te werken in de voetballerij en dat blijkt. Ajax betaalde in Enschede de rekening voor de vreemde keuze om te kiezen voor de twaalfde man, in plaats van voor de beste keuze op dat moment.

Die beste keuze was Carel Eiting, met afstand. De linkspoot is een controleur, maar speelde in de jeugd en in Jong Ajax al heel vaak als libero. Hij bewaart altijd de rust, durft in te dribbelen, maakt vaak de goede keuze aan de bal en staat positioneel bijna altijd goed. Keizer zegt zijn kwaliteiten te erkennen, maar voegt de daad niet bij het woord. Eiting zit al weken bij de selectie, maar kreeg alleen bij een 3-1 voorsprong tegen Excelsior welgeteld drie minuten speeltijd.

Eiting was woensdag de ideale twaalfde man en dat kan hij de komende periode ook vaker zijn. Stel hem op, geef hem vertrouwen, hij betaalt het hoe dan ook terug. Met Eiting in de ploeg had Ajax de vastigheden kunnen behouden tegen Twente. En was die 1-1 dan ook gevallen? Ik betwijfel het. Als je niet dermate veel vertrouwen hebt in wisselspelers, dat je ze niet te allen tijde in durft te brengen, neem ze dan niet mee. Laat Eiting dan maar nóg meer met Jong Ajax voetballen, zodat hij daar wekelijks kan bewijzen dat hij voor Ajax tegen Twente de ideale twaalfde man was geweest.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Check hier het volledige aanbod van customizable Ajax-artikelen.