Borna Sosa en Josip Šutalo maken zich na een teleurstellend debuutseizoen bij Ajax klaar voor het EK met Kroatië. Beide spelers kwamen in de afgelopen zomer als aankopen naar Amsterdam, maar zowel Sosa als Šutalo liet in de hoofdstad nog geen onuitwisbare indruk achter. Toch gaan ze ‘gewoon’ mee naar het EK. Ajax Showtime sprak met de Kroatische Ajax-supporter Tomislav Filipović, die in zijn eigen land werkt voor Sport Klub TV en daar analyses geeft over Ajax, over het seizoen van Sosa en Šutalo bij Ajax en de kansen bij de Kroatische nationale ploeg.

Sosa kwam in de afgelopen zomer voor een bedrag van acht miljoen euro over van VfB Stuttgart. De linksback speelde al langer voor het Kroatische elftal en stond bekend als een aanvallende wingback. Toch viel het tegen wat Sosa in het afgelopen seizoen bij Ajax liet zien. Verdedigend bleek hij kwetsbaar en meerdere supporters en analisten gaven aan dat hij de indruk wekte dat het hem allemaal maar weinig kan interesseren. In de laatste fase van het seizoen kwam hij bovendien amper aan spelen toe.

Bestel het nieuwe Ajax-uitshirt in de Ajaxshop!

Filipović zag dat Sosa terechtkwam in een heel slecht Ajax, op een paar uitzonderingen na. ‘Verdedigend was hij nooit een topspeler, maar zijn kwetsbaarheden zouden minder zichtbaar zijn geweest in een compacter team. In de Eredivisie sta je als verdediger meer onder druk, omdat alle teams willen scoren in plaats van vooral willen tegenhouden’, aldus de Kroatische Ajax-fan, die Sosa niet per se lui wil noemen. ‘Voor mij ben je zo lui als dat de technische staf dat toelaat. Hij heeft die houding wel altijd gehad.’

‘Als hij weggaat, zal hij Ajax zonder emotie verlaten. Hij is niet het type dat zegt: we waren slecht, ik ben bekritiseerd, ik ga laten zien dat ik het beter kan doen en dat we het als team beter kunnen doen. Ik vind het moeilijk om dit over een landgenoot te zeggen, maar als het om Ajax gaat, moet je ook je "broer" kunnen bekritiseren als je ziet dat iets niet werkt. Ik denk dat het voor Ajax beter zou zijn om hem te verkopen. Het EK zal zijn waarde misschien wel laten stijgen. Ajax moet op zoek naar een speler die voor Ajax wil spelen en Sosa behoort daar niet toe.’

‘Ajax zou een enorme fout maken als het Šutalo nu verkoopt’

Ook Šutalo werd in de afgelopen zomer aangetrokken door Ajax. De centrale verdediger kwam voor 23,5 miljoen euro over van Dinamo Zagreb. Hij speelde veel, maar presteerde wisselvallig. Filipović vertelt dat zijn landgenoot een slecht seizoen kende. ‘Er is alleen een grote “maar”. Hij is het tegenovergestelde van Sosa. Šutalo is iemand die het wel écht boeit. Hij is een speler die beter wil spelen en wil dat Ajax beter zal spelen. Hij wil iets bereiken bij Ajax en zijn stempel drukken.’

Filipović zag vanuit Kroatië dat Šutalo vaak kritiek kreeg. Van voormalig voetballers, analisten en ook de supporters. De Kroatische voetbalfan zag dat zijn landgenoot echter lang niet de enige was die verzaakte in het afgelopen Ajax-seizoen. ‘Mijn mening is dat Ajax fysiek niet opgewassen was tegen veel teams in de Eredivisie. De verdediging zag er ook veel slechter uit, omdat het middenveld verdedigend een puinhoop was. Ook met vijf verdedigers lukte het niet, omdat het niet stond op het middenveld.’

‘Šutalo had het beter kunnen doen, hij is meegegaan in de malaise’, zegt Filipović, die zag dat zijn landgenoot er mentaal moeite mee had. ‘Hij weet dondersgoed wat er over hem gezegd en geschreven werd en dat komt, omdat hij zich echt zorgen maakt. Het zou echt een enorme fout zijn om hem nu te verkopen. Ik geloof dat de critici volgend seizoen anders over hem zullen praten. Van zwarte eend naar zwaan, zeg maar. Hij zou kunnen profiteren van de steun van de supporters. Ik hoop alleen maar dat deze hele situatie niet te moeilijk voor hem was.’

Het komende EK is de ‘last dance’ voor ‘geweldige generatie’ Kroatië

Voor Kroatië wordt het een bijzonder EK. De Kroaten kennen een geweldige generatie, die vooral tijdens de laatste twee WK’s wist te imponeren. In 2018 werd de finale bereikt, waarna in 2022 de derde plaats werd bereikt. Veel spelers gaan nu richting het einde van hun carrière, waardoor dit EK wordt gezien als ‘the last dance’ van een geweldige generatie met spelers als Luka Modrić, Mateo Kovačić, Marcelo Brozović. Ivan Perisić en Andrej Kramarić,

Volgens Filipović speelt ook bij Kroatië uiteindelijk iedere speler voor zichzelf - ‘laat daar geen misverstand over bestaan’ - maar toch is er meer dan dat. Er komt ook een grote nationale lading bij kijken, zo stelt de Kroaat. ‘Het maakt niet uit of je Šutalo of Modrić bent. Iedereen is gelijk bij Kroatië. Iedere speler, ook al speel je niet, is belangrijk. De trots om in het shirt van Kroatië te spelen is altijd motiverend geweest, alsof er geen morgen meer bestaat.’

Wat betreft de kansen voor Šutalo en Sosa geldt dat Šutalo een goede kans heeft om te spelen als Josko Gvardiol als linksback gaat spelen. ‘Toch zal hij altijd wel spelen, tenzij er een blessure is. Ook al spelen ze een keer slecht, je wordt niet meteen aan de kant gezet. Zo werkt het niet in Kroatië. Als Gvardiol vanaf links speelt, zoals hij ook bij City doet, dan zal Sosa op de bank belanden.’

Sosa en Šutalo zijn, ondanks hun mindere prestaties bij Ajax in het afgelopen seizoen, ‘gewoon’ populaire spelers bij de Kroatische voetbalfans. Beide spelers presteren bij Kroatië ook beter dan bij Ajax, al ligt dat volgens Filipović vooral aan de huidige staat van de Amsterdamse club. De supporter zag dat meerdere spelers niet goed wisten te presteren bij de hoofdstedelingen in de afgelopen twee seizoenen. ‘De realiteit is dat Sosa en Šutalo voor een team spelen dat niet naar Duitsland gaat om slechts de groep door te komen. Ze willen het maximale bereiken en de media geeft andere landen de favorietenrol. Ze willen geen druk leggen op zichzelf. Aan de ene kant heb je dus een geweldig nationaal elftal, terwijl je bij een club speelt die een hele moeilijke tijd doormaakt. Het is lastig om dat nu met elkaar te vergelijken. Iedere Ajax-fan moet hopen dat Kroatië ver komt in het toernooi, zodat de spelers vertrouwen opdoen voor het nieuwe seizoen.’

Kunnen Sosa en Šutalo zich in de kijker spelen op het EK?

Er gaan geruchten dat Ajax zou hopen dat Sosa en Šutalo een goed EK spelen, zodat de club hen na één seizoen alweer kan verkopen. Filipović denkt echter dat Ajax geen overhaaste beslissingen zal nemen. Hij spreekt zijn vertrouwen uit in technisch directeur Alex Kroes en trainer Francesco Farioli. ‘Als Farioli de voetbalfreak is waarvan hij zegt dat hij die is, dan zal hij niet zo makkelijk opgeven over spelers omdat een of meerdere analisten of wij als fans zeggen dat die spelers verkocht moeten worden. Als Kroatië ver komt en Sosa en Šutalo hebben daar een belangrijke rol in, zou dat opties geven voor Ajax. Ik denk dat het daarom een win-winsituatie kan zijn, maar nogmaals: het behouden van Šutalo voor nog een seizoen moet een prioriteit zijn.’

Kan Kroatië opnieuw stunten op een eindtoernooi?

Kroatië kent op het EK geen makkelijke poule. De Kroaten zijn gekoppeld aan Spanje, Italië en Albanië en dus wordt het geen gemakkelijke opgave om de volgende te bereiken. Toch verwacht Filipović dat Kroatië de groepsfase zal overleven. ‘En als je dan gunstig loot, kun je ook zomaar de kwartfinale bereiken. Kroatië speelde indrukwekkend in een oefenduel met Portugal. Er is nu euforie in het land. De hele natie wil de EK-titel. Kroatië heeft veel ervaring en dat is belangrijk op zo’n toernooi.’

Volgens de Kroaat werken er veel Kroaten in Duitsland. ‘Het is als een soort tweede thuisland. Daarom verwacht ik ook veel Kroatische fans’, zegt Filipović, die een bruggetje wil maken. Hij vertelt hoe belangrijk Dusan Tadić was bij Ajax. Hoe fit hij was en daarmee een voorbeeld was voor de rest. ‘Kroatië heeft meerdere types zoals Tadić. Oranje heeft dat eigenlijk niet.’

Bart Veenstra (X: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)

Bestel het nieuwe Ajax-uitshirt in de Ajaxshop!