Woensdagavond begint Ajax in de Johan Cruijff ArenA tegen Liverpool aan het nieuwe Champions League-seizoen. Liverpool - regerend kampioen van de Premier League - is op papier de sterkste tegenstander in groep D, maar de laatste wedstrijden van The Reds tonen aan dat er kansen liggen voor Ajax. Een tactische analyse van de sterktes en zwaktes van Liverpool, de eerste Champions League-opponent van Ajax.

In het raar verlopen afgelopen voetbalseizoen kroonde Liverpool zich met grote overmacht tot kampioen van de Premier League. Voor het eerst sinds 1990 wist volksclub de landstitel te veroveren en de wijze waarop dit gebeurde was zeer indrukwekkend. Liverpool behaalde maar liefst 99 punten en verloor slechts drie van de 38 wedstrijden. De ploeg van trainer Jürgen Klopp was ongekend dominant en na de Champions League-winst in 2019 betekende de Engelse landstitel een nieuw hoogtepunt in de succesvolle samenwerking tussen Liverpool en Klopp.

Dit seizoen verloopt het echter duidelijk minder van een leien dakje. Liverpool incasseerde in vijf wedstrijden al dertien tegendoelpunten en liet punten liggen tegen Aston Villa en Everton. Van Aston Villa werd met maar liefst 7-2 verloren, terwijl Liverpool afgelopen weekend met 2-2 gelijkspeelde in de derby tegen stadsgenoot Everton. Verder had Liverpool tot dusver ook grote moeite met Leeds United (4-3 overwinning). De ploeg van Klopp wist daarentegen wel vrij overtuigend te winnen van Chelsea en Arsenal.

De geoliede machine die Liverpool vorig seizoen was, is het dit seizoen vooralsnog - met name verdedigend - niet. En dan moet Liverpool het woensdag tegen Ajax ook nog stellen zonder absolute sterkhouders Allison Becker en Virgil van Dijk. Doelman Allison kampt met een kuitblessure, terwijl centrumverdediger Van Dijk afgelopen zaterdag tegen Everton zwaar geblesseerd raakte aan zijn knie na een stevige charge van goalie Jordan Pickford.

De opbouw

Liverpool speelt onder Klopp in een 4-3-3-formatie. De exacte invulling van deze formatie is afhankelijk van de spelers die op het veld staan, maar over het algemeen zorgt Liverpool voor veel dynamiek op het middenveld en duiken vleugelspelers Mohamed Salah en Sadio Mané veelal op tussen de linies en in de ruimtes die de beweeglijke spits Roberto Firmino voor hen maakt. Op de helft van de tegenstander is Liverpool dan ook nog altijd dodelijk in balbezit en blijkt de ploeg moeilijk te verdedigen. Opvallend is wel dat The Reds in een eerder stadium van de opbouw veel meer moeite hebben om het spel op voetballende wijze te maken.

Daarbij helpt het in de eerste plaats niet mee dat Allison de laatste weken noodgedwongen moest worden vervangen door reservedoelman Adrián. De 33-jarige Spanjaard ging voor de interlandperiode in de opbouw gruwelijk in de fout tegen Aston Villa en is simpelweg niet sterk in het meevoetballende gedeelte. Door het wegvallen van Van Dijk ontbreekt er in het centrum van de verdediging nog een belangrijke pion in de Liverpool-opbouw. Joel Matip en Joe Gomez, die na het uitvallen van Van Dijk tegen Everton het verdedigende centrum vormden, zijn aan de bal van een beduidend minder niveau dan Van Dijk. Daardoor is opbouwen van achteruit opeens een stuk lastiger geworden voor de ploeg van Klopp.

De Duitse manager ziet dit zelf ook in en laat zijn elftal dan ook geen onnodige risico’s nemen. Als het verdedigende centrum van Liverpool ook maar een beetje wordt vastgezet hanteert Adrián direct de lange bal en probeert men van daaruit pas te gaan voetballen.

Creatieve spelers

Na het spelen van de lange bal hoopt Liverpool voorin het luchtduel te winnen. Vervolgens is het vaak zaak om de creatieve spelers op het middenveld aan de bal te krijgen. Tegen Everton speelt Liverpool voor het eerst vanaf de aftrap met Fabinho én nieuwkomer Thiago (overgekomen van Bayern München) op het middenveld. Zowel Fabinho als Thiago zijn in het bezit van een uitstekend spelinzicht en weten met goede passes tussen de linies vaak een station over te slaan.

Waar Liverpool in het eerste stadium van de opbouw vanwege Adrián en de centrumverdedigers grootste moeite heeft het spel van achteruit te maken, is vanaf het middenveld het tegenovergestelde het geval. Fabinho en Thiago zijn zich continu bewust van wat er om hen heen gebeurt en weten zodoende telkens precies waar zij de bal naartoe moeten verplaatsen. Tegen Ajax zal Georginio Wijnaldum de naar alle waarschijnlijkheid geblesseerde Thiago vervangen. Wijnaldum is aanzienlijk minder dan Thiago een spelmaker, maar met kort voor hem de dynamische aanvoerder Jordan Henderson en het aanvallende supertrio Salah - Firmino - Mané zal het aanvalspel van Liverpool nog altijd flitsend zijn.

Aanvalspel

In de zone rondom de middenlijn, vaak nog net vanaf eigen helft, zijn Fabinho en Wijnaldum meestal de startpunten van een dreigende aanval. Salah en Mané, op papier de vleugelspelers van Liverpool, positioneren zich vaak in de as van het veld. Hier kunnen zij opduiken door loopacties van Firmino en Henderson, die door naar buiten weg te trekken of diep te gaan vaak ruimte creëren in de as van het veld. Als Fabinho als controlerende middenvelders aan de bal is, trekken buitenspelers Salah en Mané naar binnen. Trent Alexander-Arnold en Andrew Robertson, de respectievelijk rechts- en linksback van Liverpool, trekken in dit geval mee ten aanval en zorgen voor de nodige breedte in het spel.

Vanuit deze organisatie kan Liverpool vervolgens veel kanten op. Op de helft van de tegenstander zijn er door de vele loopacties continu spelers aanspeelbaar en weten de Liverpool-spelers elkaar ook in de kleine ruimte knap te vinden. De ploeg van Klopp combineert er op de speelhelft van de tegenstander lustig op los en herkent ook perfect de momenten waarop het spel met een crossball naar de andere kant van het veld moet worden verplaatst. Liverpool bezit diepgang, creativiteit en individuele klasse waarmee verdedigende organisaties van tegenstanders uit elkaar getrokken kunnen worden.

De onderlinge afstemming tussen de Ajax-spelers zal woensdag in verdedigend opzicht dus perfect moeten zijn om de aanvalsmachine die Liverpool is te temmen. Cruciaal is de manier waarop het beweeglijke aanvalstrio van Liverpool zonaal zal worden opgevangen en wie er verantwoordelijk is voor de mee opkomende backs Alexander-Arnold en Robertson. Waarschijnlijk zal Ajax dit gaan doen door overal op het veld één op één te komen staan en hoge druk uit te oefenen op Fabinho, de creatieve geest van Liverpool. Om de dynamische Liverpool-voorhoede vervolgens op te vangen zal de onderlinge communicatie tussen de Ajacieden cruciaal zijn. Als Salah naar binnen trekt hoeft Nicolás Tagliafico bijvoorbeeld niet helemaal mee, maar zal de Egyptische sterspeler van Liverpool door Ajax zonaal moeten worden opgevangen. Van Daley Blind, Ajax’ leider in de verdediging, zal woensdag in dit opzicht op organisatorisch vlak dus extra veel worden verwacht.

Druk op opbouw

De teams van Klopp staan er al jaren om bekend hoog druk te willen zetten en de tegenstander nauwelijks tijd te willen geven om op te bouwen. Liverpool is daarin doorgaans geen uitzondering. The Reds zetten bij een doeltrap van de keeper van de tegenpartij druk op dezelfde wijze als trainer Erik ten Hag dat deze zomer bij Ajax heeft geïntroduceerd. Dit houdt in dat flankspelers Salah en Mané het verdedigende centrum van de opponent vastzetten en spits Firmino zich ietwat laat uitzakken en de lijn naar de verdedigende middenvelder afschermt. Als de opponent vervolgens bijvoorbeeld de rechtsback inspeelt, laat Robertson zijn directe tegenstander (de rechtsbuiten) los en dekt hij door op de rechtsback. Gomez, de linker centrumverdediger van Liverpool, stapt door richting de rechtsbuiten van de tegenstander en vanaf dat moment speelt Liverpool overal op het veld één tegen één.

Voor Ajax zal woensdagavond dus cruciaal zijn wat voor een niveau de Amsterdammers aan de bal weten te halen. Met Blind en Perr Schuurs heeft Ajax in voetballend opzicht uitstekende verdedigers, gezegend met een goed inzicht en goede passing. Maar waar het opbouwspel van Ajax in de oefenwedstrijden in de voorbereiding goed liep, heeft de ploeg van Ten Hag in de Eredivisie meer moeite om van achteruit het spel te maken. In dat opzicht zal het treffen met Liverpool dan ook een serieuze test voor Ajax worden om te zien waar het elftal nu precies staat.

De Amsterdammers hebben de voetballende kwaliteiten om onder de hoge en felle druk van Liverpool uit te spelen, maar dan zullen er vanaf het middenveld en voorin door lopende mensen wel meer opties gecreëerd moeten worden, waaraan Blind en Schuurs de bal kwijt kunnen. Als Ajax hierin slaagt kan het Liverpool woensdag pijn gaan doen, want door de hoge manier van drukzetten geven de Engelsen elders op het veld behoorlijke ruimtes weg. Ruimtes waar Ajax met de voetballende kwaliteiten van Dusan Tadić en de snelheid van Quincy Promes en Antony van zou moeten kunnen profiteren.

Druk na balverlies

Een andere kwaliteit van Liverpool is de druk die de ploeg kort na het verliezen van de bal uitoefent op een tegenstander. Captain Henderson is hierin een belangrijke pion, maar ook de andere Liverpool-spelers weten na het verliezen van de bal vaak precies wat te doen. De twee à drie dichtstbijzijnde spelers schakelen direct om en proberen de bal op felle wijze weer terug te winnen.

Voor Ajax liggen er voornamelijk kansen op de momenten dat dit Liverpool niet direct lukt. Na balwinst tegen Liverpool is het zaak het spel snel te verplaatsen. Als dit lukt, ligt er doorgaans behoorlijk wat ruimte achter de verdediging en is Liverpool zeker door het ontbreken van de snelle Van Dijk een stuk kwetsbaarder. Andermaal geldt dat Ajax daar met rappe, diepgaande spelers van zou moeten kunnen profiteren.

Vermoedelijke opstelling Liverpool:

Adrián; Alexander-Arnold, Matip, Gomez, Robertson; Fabinho, Henderson, Wijnaldum; Salah, Firmino, Mané.

Conclusie

In aanvallend opzicht is Liverpool nog altijd de aanvalsmachine van weleer. Het zal voor Ajax dan ook een pittige uitdaging worden om spelers van wereldklasse als Salah, Firmino en Mané in bedwang te houden. Het beweeglijke aanvalstrio, in combinatie met de aanvallend ingestelde backs Alexander-Arnold en Robertson, creatieve middenvelder Fabinho en de dynamische Henderson en Wijnaldum, is een lastig te verdedigen geheel. De onderlinge afstemming tussen de Ajacieden zal woensdag optimaal moeten zijn om Liverpool op de eigen speelhelft zonaal op te vangen.

Ondanks de vele kwaliteiten van Liverpool in aanvallend opzicht, is Ajax woensdagavond alles behalve kansloos. Liverpool incasseert dit seizoen behoorlijk wat tegendoelpunten en dat heeft alles te maken met de ruimte die de ploeg van Klopp weggeeft tussen de linies en achter de verdediging. Ajax zal woensdag aan de bal vanaf het eerste moment een hoog niveau moeten halen en middels veel beweging vrije mensen moeten zien te creëren in de opbouw. Als dit lukt is de Liverpool-organisatie aantoonbaar te kraken en moet Ajax toeslaan met snelle en diepgaande spelers.

Daarnaast kan het lonen om centrumverdedigers Matip en Gomez onder druk te zetten. Hoewel Liverpool hen het liefst overslaat en veel lange ballen hanteert, zullen er momenten komen waarop Matip en Gomez aan de bal komen. Op die momenten is fel afjagen vereist en zou Ajax op gevaarlijke plekken op het veld de bal kunnen veroveren. Gemakkelijk wordt het woensdagavond in de Johan Cruijff ArenA allerminst, maar dat er tegen Liverpool kansen voor Ajax liggen is duidelijk.

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: t.zwagerman@ajaxshowtime.com)