Hoewel het een wonder mag heten dat Ajax eind april en begin mei nog in de Champions League actief is, is het voor aanstaand opponent Tottenham Hotspur ook niet vanzelfsprekend. De Londense club is door de jaren heen enorm gegroeid en behoort inmiddels definitief tot de zogeheten top zes uit de Premier League. Een analyse van een club die zich zonder absurd transfergeweld continu ontwikkelt en een speelwijze hanteert die Ajax dit seizoen in Europa nog niet trof.

Toen voormalig Ajax-trainer Martin Jol aan het roer kwam in Noord-Londen, gaf de Nederlander de het startsein voor het succes van nu. Tottenham Hotspur is de afgelopen jaren de concurrentie aangegaan met aartsrivaal Arsenal en The Gunners de laatste jaren voorbijgestreefd. Afgelopen zomer haalde directeur Daniel Levy geen nieuwe spelers, in plaats daarvan vertrouwde hij op de coachingkunsten van Mauricio Pochettino, een Argentijnse trainer die van zijn team een pressingsmachine heeft gemaakt die het iedereen lastig kan maken.

Vorig seizoen bereikten ze al de kwartfinale van de Champions League, waarin het na een 2-2 gelijkspel in Turijn in eigen huis verloor van Juventus. Dit seizoen kwamen ze ietwat gelukkig door de groepsfase van het miljardenbal, door onder meer twee overwinningen op PSV. Hierna stootten ze door naar de halve finales na de sterkste te zijn in tweeluiken met Borussia Dortmund en Manchester City. De kwaliteiten zijn meer dan aanwezig, maar tegen Ajax ontbreken wel de twee meest belangrijke aanvallende krachten.

West Ham United geeft het goede voorbeeld 

Zonder de geblesseerde Harry Kane en geschorste Heung-Min Son zal Pochettino iets anders moeten proberen om de defensie van Ajax te slechten. De Amsterdammers hebben in Europese wedstrijden laten zien weinig weg te kunnen geven. Dit is het resultaat van zonedekking en hoge pressie, waar zelfs Real Madrid en Juventus lastig doorheen konden spelen. Het is nog onbekend hoe Ajax Tottenham Hotspur precies gaat bestrijden, feit is wel dat de nummer drie van de Engelse competitie te pakken is. West Ham United liet dat zaterdag nog eens zien door de eerste uitgoal te maken in het nieuwe Tottenham Hotspur Stadium.

De stadsgenoot was gevaarlijk in de tegenstoot als Tottenham Hotspur vooruit druk probeerde te zetten. Er lag ruimte achter de laatste lijn en door slordigheid en slechte aansluiting kon West Ham United achter de verdedigingslinie van de Spurs komen. Hoewel The Hammers kansen creëerden vanuit de omschakeling, kwam de goal vanuit een voorzet vanaf de zijkant. Marko Arnautovic slingerde de bal voor en Michael Antonio werkte de bal binnen. In hoe die treffer gemaakt werd, schuilt direct een mogelijkheid voor Ajax, want defensief zijn de backposities van Tottenham Hotspur niet het best bezet.

Backs, dubbele zes en offensieve variatie

Pochettino posteert doorgaans Kieran Trippier op rechtsback en maakt zowel gebruik van Ben Davies als Danny Rose op linksback. Beide posities zijn voor de coach van immens belang, aangezien zij voor extra aanvallende impulsen zorgen. Tottenham speelt doorgaans zonder echte buitenspelers, waardoor de backs de hele flank bestrijken. Middels rushes, overlappingen en voorzetten helpen ze mee in de aanval, wat er direct voor zorgt dat ze defensief fragieler zijn.

Ondanks de labiliteit van de vleugelverdedigers is Tottenham Hotspur een hecht collectief dat dit seizoen weinig tegendoelpunten krijgt. In 36 Premier League-wedstrijden staat de teller van geïncasseerde doelpunten op 36, hiermee zijn ze ook wel het derde team qua aantal tegengoals in de competitie. De spelers gedijen makkelijk in meerdere formaties met de ene keer vier verdedigers, dan drie en dan vijf. Met de drie ex-Ajacieden Toby Alderweireld, Davinson Sánchez en Jan Vertonghen in de gelederen heeft Pochettino de individuele krachten te variëren, dit doet hij dan ook vaak. In de laatste wedstrijd tegen West Ham United nam hij Vertonghen niet op in de selectie, zodat de Belg rustig kon toewerken naar het cruciale heenduel met Ajax. Alderweireld, Juan Foyth en Sanchez vormden een driemans-achterhoede waarbij Eric Dier als voormalig verdediger de spil voor de defensie was.

De Engels international staat wanneer fit steevast in de basis bij Tottenham Hotspur, dat doorgaans met twee controlerende middenvelders speelt, maar het op het middenveld de laatste wedstrijden op een andere manier probeert. Door blessures heeft Pochettino enkel Oliver Skipp als echte middenvelder achter de hand, mede hierom speelde Tottenham de laatste wedstrijden niet met de punt naar voren, maar met de punt naar achteren. Christian Eriksen en Dele Alli zijn de voorste middenvelders en uiterst belangrijk in het voetbal dat Tottenham wil spelen. Alli is een technische speler die net als Donny van de Beek bij Ajax enorm goed ruimtes kan lezen. Komt hij in de juiste positie, schroomt hij niet om zijn andere kwaliteit te etaleren: doelpunten maken. Gaat Alli diep, is de kans groot dat hij door Eriksen bediend wordt. De Deense creatieveling is naast het zijn van een kilometervreter hét brein in de laatste fase van aanvallen, de assistaantallen van de voormalig Ajacied spreken voor zich.

Voorin staan bij afwezigheid van Heung-Min Son en Harry Kane hoogstwaarschijnlijk Lucas Moura en Fernando Llorente Met de lange spits in de punt van de aanval zal Tottenham een van hun handelsmerken nog vaker proberen ten toon te spreiden. Voorzetten zijn via bovengenoemde backs een primaire aanvalsmanier voor Tottenham om tot kansen te komen. Hoewel voorzetten statistisch gezien weinig goals opleveren, zijn de Londenaren hier goed in. Dit komt mede door de ex-Ajacieden achterin, die door de Ajax-opleiding uiterst begaafd aan de bal zijn. Alderweireld en Vertonghen hebben het vermogen lange crosspasses te spelen en zo het spel te verleggen naar de andere kant. Zo kan een defensief overtal van de opponent ineens doorbroken worden, waarna Tottenham via de andere zijkant gevaar sticht.

Tactiekgoeroes kunnen smullen

De tactiekgoeroes hebben genoeg om naar uit te zien. Het is namelijk interessant om te kijken hoe Ajax de aan-de-bal-kwaliteiten van de Belgische centrumverdedigers beteugelt. Daarbij is Tottenham Hotspur enorm variabel en kan tijdens wedstrijden ieder moment switchen van systeem en tactiek. Hoewel Pochettino houdt van pressingvoetbal, schroomt hij in topwedstrijden niet zich aan te passen aan de tegenstander. Aan Erik ten Hag de taak om net als tegen Juventus en de andere Europese opponenten de wedstrijd te lezen, analyseren en direct te handelen waar nodig. Gebeurt dit succesvol, dan heeft Ajax zeker kansen om een resultaat neer te zetten in de Engelse hoofdstad.

Waarom? Tottenham Hotspur is een team dat iedereen afjaagt. Hiertegenover staat een Amsterdams elftal dat steeds beter onder druk uit voetbalt en meerdere facetten van het voetbal beheerst. Als de opbouw dusdanig verstoord wordt dat het gevaarlijk wordt om van achteruit op te bouwen, spelen Matthijs de Ligt, Daley Blind of André Onana gewoon een vallende lange bal op Dusan Tadic, die als kapstok uitstekend kan fungeren. Speelt Ajax wel voetballend onder de druk uit, dan hebben ze Tottenham waar ze het hebben wil. West Ham United liet het een aantal keren goed zien: wanneer de pressing van Tottenham wordt doorbroken, ligt het vaak helemaal open. Dit omdat Pochettino en consorten ten eerste veel mensen voor de bal hebben en ten tweede keeper Hugo Lloris niet de best meevoetballende keeper is.

Kansen en gevaren 

Tel hierbij op dat Tottenham met name in de breedte niet een enorm sterke selectie heeft en de offensieve sterspelers geblesseerd zijn, en het is duidelijk dat er voor Ajax mogelijkheden liggen. Toch moeten de Amsterdammers ook op hun hoede zijn, want na Real Madrid en Juventus treft het opnieuw een heel andere opponent. Waar Real Madrid individuele klasse niet kon verbinden aan defensieve discipline en Ajax Juventus het leven zuur maakte door aan de bal te verdedigen, is het op voorhand moeilijk vast te stellen hoe Tottenham de wedstrijd tegen Ajax aanneemt. Ze kunnen Ajax van het veld blazen door vol druk te zetten en hun fysieke kracht op het middenveld en de verdediging te benutten. Hiernaast kunnen ze ook de ruimtes klein houden en via de omschakeling gevaarlijk worden.

Dit laatste kwam in de uitwedstrijd bij Manchester City uitstekend tot uiting, toen Tottenham de onzorgvuldigheid van de ploeg van Pep Guardiola genadeloos afstrafte in de omschakeling. Zo konden de Spurs drie keer scoren in een uitwedstrijd en ging Manchester City kopje onder. Toch liet ook de partij tegen Manchester City zien dat Tottenham defensief zijn gebreken heeft. Wanneer de collectieve afstemming niet op orde is en Ajax tussen de linies kan spelen en de zijkanten vindt, heeft het de kwaliteiten met David Neres en Hakim Ziyech om een-tegen-een gevaar te stichten. Zo scoorde Raheem Sterling ook in de thuiswedstrijd, na een vlotte aanval tussen de linies (zie screenshot hieronder).

Al met al heeft Ajax de kwaliteiten om Tottenham Hotspur pijn te doen. Analytici noemen Ajax favoriet, maar kijkend naar inkomsten en andere voetbalonderdelen buiten het veld, is Tottenham Hotspur de grootste kanshebber om door te gaan. Ten Hag en consorten hebben de wereld laten zien het iedereen moeilijk te kunnen maken en als je Real Madrid en Juventus uitschakelt, kan Tottenham Hotspur dat ook. Hierin schuilt direct het gevaar, want Ajax staat ineens anders op de kaart en is voor velen niet de complete underdog. Tottenham varieert tactisch continu, Ajax moet hiermee zien om te gaan. Toont het net als in de voorgaande Europese wedstrijden volwassenheid, dan heeft Ajax kans om historie te schrijven en als eerste Nederlandse club in 22 jaar de finale van de Champions League te halen.

Sjors van Veen (Twitter: @SjorsvVeen | e-mail: sjors.vanveen@ajaxshowtime.com)