Het was donderdagochtend een opmerkelijke samenvatting van de afgelopen transferperiode: Ajax haalde zes versterkingen voor het eerste elftal en liet, met Jong Ajax erbij, rond de 26 (!) spelers gaan. De club selecteert door en dat is te prijzen. Of Ajax daarin lichtelijk is doorgeslagen, zal de komende maanden meteen blijken.

Marc Overmars is de afgelopen jaren wel gewend geraakt aan kritiek en onder de streep zou deze zomerse transferperiode zomaar de meest succesvolle sinds zijn aanstelling kunnen worden. Davinson Sanchez en Mateo Cassierra lieten al zien veelbelovende projecten te zijn, Bertrand Traoré is gewoon een heel goede voetballer, met Tim Krul haalde Ajax een directe vervanger voor Jasper Cillessen en met Hakim Ziyech werd volgens velen de beste speler van de Eredivisie aangetrokken. Heiko Westermann begon wat twijfelachtig, maar hé, dat deed Christian Poulsen ook.

Het aantal misperen op de transfermarkt lijkt zodoende tot een minimum beperkt te worden en dat was andere jaren wel anders. Ajax was doorgaans actiever, het haalde meer spelers, maar veel daarvan bleken achteraf geen versterkingen. Er werd dit keer minder gegokt, maar Ajax zou Ajax niet zijn als ook daar kritiek op is. Ook van mij, want hoewel ik niet riep en roep om nieuwe Sana’s en Zimlings, is het vooral voorin extreem mager.

Voordat we ons na de interlandperiode in de luren laten leggen daar een afgesproken praatje vanuit Ajax, hoop ik het probleem voorin een beetje te kunnen schetsen. Want het is een veilige gok om te stellen dat Ajax met alleen Amin Younes, Anwar El Ghazi en Vaclav Cerny op de flanken iets moet verzinnen. Middenvelders Daley Sinkgraven, Ziyech en misschien zelfs Lasse Schöne worden vanaf heden vast plotseling gezien als spelers ‘die ook aan de zijkanten uit de voeten kunnen’. Traoré zal vast en zeker worden aangedragen als flankspeler en zelfs Kasper Dolberg en Cassierra ‘kunnen daar toch spelen?’ Nee, en wel om de reden dat er zwart op wit quotes zijn die de naderende smoesjes weerleggen. Bewijs waarom op papier alleen Younes voldoet aan de eisen van Peter Bosz en Ajax bij een blessure van hem een groot probleem heeft.

'We hebben geen buitenspelers'
In aanloop naar de belangrijke uitwedstrijd tegen PAOK Saloniki zag niemand het aankomen, maar Bosz koos in Griekenland voor een 5-3-2-systeem. Waarom? Omdat er toen al een gebrek was aan vleugelspelers. Younes was geblesseerd en El Ghazi? ‘Vorige week hadden we op de vleugel moeite om in de één-tegen-één te komen en gevaar te creëren. Dan kan je vleugelspelers opstellen, maar je kan het ook op een andere manier invullen. Als je geen vleugels hebt, kun je daar wel spelers neerzetten, maar je kunt ook spelers in hun kracht laten spelen.’

De wedstrijd tegen PAOK was het eerste bewijs dat Bosz schreeuwde om versterking. Kennelijk werd alleen El Ghazi gezien als volwaardige buitenspeler en die voldeed niet in het heenduel. Achter Younes zat er niets na het vertrek van Viktor Fischer en dus was Bosz door zijn opties heen. Na de vreselijke wedstrijd in Thessaloniki greep hij nooit terug naar 5-3-2, maar vulde hij het in met middenvelders. Met frisse tegenzin, zo bleek later.

Sinkgraven - 'Met Daley iemand die tussen de linies speelt'
Dat Bosz liever echte flankspelers heeft dan middenvelders, bleek al uit zijn analyse na Sparta – Ajax. De coach zag Sinkgraven goed spelen als linksbuiten, maar dat het een tijdelijke zet zou zijn, lag voor de hand. ‘Van Sparta wisten we dat ze compact zouden spelen. Dan heb je vleugels nodig die het breed houden. Met Anwar op rechts heb je zo iemand en met Daley hadden we op links iemand die tussen de linies kan spelen.’ Geen luxe dus.

Dat blijkt helemaal wanneer Younes terugkeert en Bosz meteen begint te stralen. In de thuiswedstrijd tegen Rostov is Younes net weer fit, maar stelt Bosz hem meteen meer dan een helft op. ‘Ik kreeg in de rust al te horen dat ik hem eraf moest halen, maar hij speelde zo goed dat ik hem nog een kwartier tot twintig minuten heb laten staan. Dat scheelt wel, als je een echte buitenspeler kan opstellen.’ Conclusie: Liever een half fitte Younes dan Sinkgraven. Sla dat even op.

Cassierra – 'Vind hem nu meer een speler die eromheen kan spelen'
Hetzelfde geldt voor Cassierra, die in de voorbereiding af en toe als spits speelde, maar bij gebrek aan beter ook als linksbuiten aan de bak moest. Tegen PAOK-thuis startte hij daar ook en tegen Rostov viel hij in voor Younes. Daar was Bosz niet zo blij mee, bleek uit de quote hierboven. Hij ziet in Cassierra een spits, meldde hij al. ‘Kasper Dolberg heeft een waanzinnig hard schot. Dat is iets wat Mateo niet heeft, die is slimmer in het lopen tussen de linies. Kasper zie ik meer als een echte nummer negen. Mateo kan dat worden, maar ik vind hem nu meer een speler die eromheen kan spelen.’

Dat Bosz na Younes, Sinkgraven en zelfs Cassierra door zijn opties heen is op links, geeft te denken. Als de Duitser geblesseerd raakt, moet Bosz al een aanpassing doen aan zijn speelstijl, nu hij aangeeft dat Cassierra en Sinkgraven het op links op hun eigen manier invullen. Dat blijkt des te meer uit zijn uitspraak toen Younes daadwerkelijk niet fit was. ‘Ik hou van vleugelspitsen die dreiging hebben in de één tegen één. Die dreiging viel ook meteen weg tegen Rostov toen Amin eruit ging, ondanks dat Cassierra het op zijn eigen manier goed invult.’

Traoré – 'Hij is onze beoogde eerste spits'
Dan schijn-buitenspeler nummer drie, al geef ikzelf Traoré wel het voordeel van de twijfel en Bosz misschien ook wel. De aanvaller uit Burkina Faso kan er spelen, heeft er gespeeld bij Vitesse en Chelsea en vulde het goed in tegen Go Ahead Eagles op rechts. Omdat El Ghazi tegen Rostov geen deuk in een pakje boter schoot, moest Bosz hem wel slachtofferen en dus was Traoré als rechtsbuiten en Dolberg als spits een logische oplossing.

Maar het sluit totaal niet aan bij de uitspraken van Bosz vlak na de komst van Traoré. Al tijdens de onderhandelingen wreef de oefenmeester in zijn handen dat er snel een spits met meer ervaring dan Dolberg en Cassierra op komst was. Toen hij hem kon opstellen, deed hij dat meteen met de boodschap: ‘Hij is onze beoogde eerste spits, dus wil ik hem zoveel mogelijk laten spelen. We willen vooruit kijken en dat hebben we gedaan.’ Hoever kan Bosz nog vooruit kijken op dit vlak? En als Traoré straks wel als buitenspeler wordt gezien, waar is dan de beloofde spits met meer ervaring dan de overgebleven twee? U snapt het idee.

Schöne – 'Ik vind Lasse een echte tien'
Lasse Schöne nemen we even mee omdat hij tegen Rostov inviel als rechtsbuiten en onder Frank de Boer jarenlang daar speelde. Maar net als Sinkgraven, Cassierra en Traoré is de Deen in de ogen van Bosz het meest geschikt op een andere plek. ‘Ik heb zelf een bepaald beeld van wat ik bij vleugelspitsen verwacht. Ik vind Lasse een echte tien in de kleine ruimte en iemand met snelle oplossingen. Hij kan nog wel op rechts spelen, maar dan moet je je daar op aanpassen met een rechtsback die er overheen komt.’

Met de komst van Ziyech lijken de dagen van Schöne geteld. De routinier moet hopen op blessureleed en hoe pijnlijk ook, de kans op speeltijd is daarbij toch voorin het grootst. Het brengt de teller van spelers die aan de zijkant kunnen spelen, maar er eigenlijk niet kunnen spelen op vier. En we zijn nog niet klaar.

Cerny – 'Cerny heeft nog even nodig'
Na Younes en El Ghazi is hij de derde en enig overgebleven echte buitenspeler in de selectie. Eentje waarmee Bosz zogezegd géén aanpassingen hoeft te doen aan zijn ideaalbeeld en waarmee er daadwerkelijk dreiging voorin overblijft. Geen verhalen over tussen de linies of spitsen die het op hun manier invullen, maar een echte flankspeler met een actie. Maar Bosz doet nog geen beroep op hem en verkoos opties als Sinkgraven en Cassiera boven de Tsjech.

Dat komt allemaal voort uit het feit dat Cerny volgens Bosz nog niet klaar is voor het eerste. En daarmee blijven dus alleen El Ghazi en Younes voorin over. ‘Cerny speelde vorig jaar in de A'tjes en ik vind dat we heel voorzichtig moeten zijn met onze talenten. Je hebt mensen van achttien jaar die al heel volwassen zijn en mensen van twintig die nog jongetjes zijn. Cerny heeft nog even nodig’, zei Bosz erover. Oké.

Ziyech – 'Bosz ziet mij als middenvelder'
Eigenlijk hoeven we het over hem helemaal niet over te hebben, maar we doen het toch, omdat het zeer waarschijnlijk is dat Ajax ermee voor de dag komt. Hakim Ziyech, de grote man van FC Twente, kwam naar Ajax na een soap die wekenlang duurde. Kortgezegd: Ajax had geen plek voor hem, het had al negen middenvelders (ja, middenvelders) en dus was het eerst wachten op een vertrek van een Ajacied.

Die kwam er niet, maar Ziyech kwam wel. Na het drama tegen FK Rostov was creativiteit toch hard nodig en dus trok Ajax de portemonnee met als excuus dat andere middenvelders plots in de belangstelling stonden. Uiteraard vertrokken die helemaal niet, maar met alle bovenstaande feiten, kan Ajax het niet maken om Ziyech op de voor hemzelf niet al te populaire flankplek te zetten. Volgens Ziyech zelf gebeurt dat ook niet want: ‘Peter Bosz ziet mij als een middenvelder’, zei hij tegen FOX Sports. Logisch ook. Ziyech wees twee jaar geleden Feyenoord af omdat hij daar aan de rechterkant moest spelen.

El Ghazi – De speler die bleef, maar stiekem weg moest
Waarom we Younes uiteindelijk dus noemen als enige optie voor de flanken? Omdat ook El Ghazi kennelijk niet het vertrouwen geniet van Bosz. De rechtsbuiten werd steevast opgesteld in de voorbereiding en in de eerste weken van het seizoen, maar na de drama-partij tegen Rostov werd hij geslachtofferd. Traoré op rechts en Dolberg in de punt en dat liep prima.

Het was een publiek geheim dat Ajax El Ghazi stiekem wilde slijten aan een andere club en zelfs De Telegraaf werd gebruikt om dat te bewerkstelligen. Valencia, de club waar zaakwaarnemer Jorge Mendes een flinke vinger in de pap heeft, wilde de vraagprijs wel betalen, maar El Ghazi blijft. Hij wil zich bewijzen en ik hoop van harte dat hem dat lukt. In een krant lezen dat de club je weg wil hebben, is niet fijn. Aan Bosz en El Ghazi om naast Younes nog een geschikte Bosz-Ajacied te creëren.

Conclusie: bubbeltjesplastic gevraagd!
Met welk verhaal Ajax en Bosz na de interlandperiode ook gaan komen, het houdt allemaal niet over voorin. Of de club geeft toe dat de zijkanten echt te mager bezet zijn of er gaan inderdaad excuses komen dat bovenstaande spelers ook opties zijn, terwijl ze dat niet zijn. In al die wirwar van middenvelders en spitsen blijven echt alleen Younes, El Ghazi en eventueel Cerny over voor het spelletje dat Bosz naar eigen zeggen het liefst speelt. Als de coach daarom sterk is en écht achter zijn visie staat, dan zal hij snel moeten melden dat hij teleurgesteld is in Ajax. Na Leon Bailey kwam er niets meer op gang.

De spelers die het vast en zeker wél met een glimlach hebben zien gebeuren, zijn jonge flankspelers uit de jeugd. Gino Dekker uit Jong Ajax of Justin Kluivert uit A1. Die laatste stelde toevallig een week geleden nog dat hij dit seizoen hoopt op het eerste elftal. Misschien is er ook wel een kleine grinnik bij huurling Queensy Menig, of misschien zelfs bij Viktor Fischer, die zonder enige twijfel werd verkocht aan Middlesbrough. Voor Ajax en vooral Bosz rest duimen. Duimen dat de buitenspelers die er nog wel zijn fit blijven. En duimen dat de bestelde dozen bubbeltjesplastic voor Younes en El Ghazi op tijd binnen zijn.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)