In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime ook dit seizoen weer elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Toen Timothy Fosu-Mensah, Javairo Dilrosun en Mink Peeters uit de lichting van 1998 in 2014 zestien jaar werden en kozen voor een buitenlandse transfer, werd er gesproken van een incident. Toen Donyell Malen en met terugwerkende kracht ook Justin Kluivert uit de lichting van 1999 hetzelfde deden, was er boosheid. Nu ook bijna de volledige generatie 2000 het Amsterdamse nest veel te vroeg verlaat, rest niets anders dan gelatenheid. Drie generaties, foetsie voordat Ajax er iets aan heeft gehad.

Met het nieuws van het vertrek van Mitchel Bakker naar Paris Saint Germain is de pijnlijke conclusie dat er nog vier spelers over zijn van de lichting, die enkele jaren geleden onder coach Brian Tevreden in de C1 iedereen aan gort speelde. Jurgen Ekkelenkamp, Sven Botman, Sergiño Dest en Eros Maddy staan nog op papier, de rest is uitgevlogen. Onder hen natuurlijk spelers die niet goed genoeg waren, anderen (zoals Kees de Boer) werden naar de uitgang gedreven. Maar net als bij de lichtingen ’98 en ’99 vertrokken bovenal ook hier de belangrijkste pareltjes.

Daishawn Redan (eigenlijk uit 2001, maar als jong broekie al een lichting doorgeschoven), Juan Familia Castillo en Millen Baars waren al weg voordat ze de baard in de keel hadden. De eerste twee spelen bij Chelsea, Baars komt uit voor Manchester United. Bakker wordt nu de vierde die zelf kiest voor een vertrek. Het waren ook meteen de vier spelers die in de C1 al de meeste potentie hadden. Kees de Boer was er ook één, maar hij werd eigenhandig door Gery Vink naar de uitgang geduwd. Hij heeft snel stappen gemaakt bij Swansea City.

Ajax hoopt uit iedere lichting toch minimaal twee á drie spelers aan het eerste elftal af te leveren, maar dat wordt lastig als de echt grote talenten dan al weg zijn. Uit 1998 geen Fosu-Mensah, Dilrosun en Peeters, maar alleen Dani de Wit, Carel Eiting en Azor Matusiwa. Uit de lichting 1999 kan Ajax alleen nog rekenen op Noa Lang, Navajo Bakboord en Jasper ter Heide, en De Ligt hoort daar eigenlijk ook nog bij. Uit 2000 zijn er dus nog maar vier van de oorspronkelijke kern over. Het zal niet zijn waar Ajax op gerekend had toen ze nog in C1 speelden.

Ik ga hier niet sneren naar de spelers die gingen, dat moeten ze namelijk helemaal zelf weten. Enkele jeugdspelers tonen bovendien bij hun huidige club aan dat ze het misschien wel gaan halen. Anderen halen het met een omweg. Belangrijker: Ajax kon eerst genieten van spelers totdat ze 25 waren, dat werd 23 jaar, liep terug naar 20 en de leeftijd ligt nu soms nog lager. Ajax is een handelshuis, maar inmiddels met tegenzin ook in de eigen opleiding. Het moet noodgedwongen in razende vaart toptalenten doorschuiven en ontwikkelen om er maar twee of drie jaar van te genieten. Zo hoort het niet te gaan.

Met alle vertrokken spelers uit 1998, 1999 en 2000 had Ajax nu een groep van negen (!) spelers gehad uit eigen opleiding die klaar waren voor het eerste. Sommigen waren er misschien al sterkhouder geweest. Dat de selectie van Ajax nu bestaat uit veel aankopen uit binnen- en buitenland is daar een direct gevolg van. Er zit minder achter, behalve de spelers (vaak échte Ajacieden) die wel bleven. Ook zij zijn goed, maar worden minder vaak de dragende spelers. Wat niet is kan nog komen, maar het niveau van de talenten die doorkwamen had nog een stuk hoger kunnen liggen.

Met enige vrees kijk ik nu naar de lichtingen die komen gaan. In de huidige Ajax O19 en O17 zit genoeg moois. Veel van hen hebben het in ieder geval al gered tot de leeftijd van zestien. Maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat spelers als Naci Ünüvar, Dillon Hoogewerf, Anass Salah-Eddine, Brian Brobbey enzovoort worden gepusht door Ajax om maar zo snel mogelijk te gaan in hun ontwikkeling. Er is geen tijd meer, een volgende stap moet liever vandaag dan morgen gemaakt worden. Snel naar O19, naar Jong en naar het eerste. Ajax kan het zich niet veroorloven dat ze de toptalenten rustiger brengen, met het risico dat ze worden weggeplukt als ze pas net in het eerste voetballen.

Het ergste is nog: Er is eigenlijk geen antwoord. Kennelijk vinden de echte toptalenten hun uiterste geluk niet in Amsterdam, of moeten ze á la Matthijs de Ligt al zó goed en zó vroeg rijp zijn dat je ze al snel kan pamperen met een vaste plek in het eerste elftal. Meer salaris op jonge leeftijd misschien? Het zou de jongens uit een armer milieu misschien aan boord houden, ook als er inderdaad straks vanaf vijftienjarige leeftijd een contract mag worden gegeven. Voor anderen helpt misschien een cursus Ajax-historie voor de ontwikkeling van clubliefde. Of misschien is het wel heel goed om een mannetje naar Londen te sturen en met vertrokken talenten in gesprek te gaan. Wat kunnen we beter doen? Waarom ging je?

Zelfs meetrainen met Ajax 1, meegaan op trainingskamp, op je achttiende je debuut maken en gewoon ontzettend dicht erbij zitten op zo’n jonge leeftijd, was voor Bakker niet voldoende. Hij kiest ondanks zijn situatie voor Paris Saint Germain. Feit blijft daarom: Ajax behoort ieder jaar weer tot de lijstjes met meeste talenten in Europa en de beste jeugdopleidingen ter wereld. Het is alleen doodzonde dat de club er zelf steeds minder van kan genieten.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Seizoen 5:
Deel 1: Ten Hags visie op De Toekomst
Deel 2: Kühn geeft Ajax O19 vleugels
Deel 3: De wondere wereld van Dest
Deel 4: 'Ratje' Taylor 'gaat heel ver komen'
Deel 5: Steeds meer broertjes De Boer
Deel 6: Llansana ontbrekende sleutel
Deel 7: Laat O19 beetje meer O19 zijn
Deel 8: Marcelo van O17 leeft zijn droom
Deel 9: Gretig op weg naar Ten Hag
Deel 10: Ünüvar levert als het écht moet
Deel 11: Heitinga scoort onvoldoende in YL
Deel 12: Beste elf jeugdspelers van 2018
Deel 13: Elf anderen die ik tip voor 2019
Deel 14: Opleiding stokt onder de lat

Seizoen 1:
Alle 37 artikelen

Seizoen 2:
Alle 34 artikelen

Seizoen 3:
Alle 32 artikelen

Seizoen 4:
Alle 22 artikelen