Het seizoen 2019/20 gaat de boeken in als misschien wel de meest unieke voetbaljaargang ooit. Ajax begon sterk aan de competitie, schitterde in een knotsgek duel op Stamford Bridge, zakte rond de winterstop volledig in elkaar en net toen het weer leek te gaan draaien werd de Eredivisie geannuleerd wegens de coronapandemie. Ajax Showtime zocht Ajax-watcher Freek Jansen op om met hem terug te blikken op een bijzonder Ajax-jaar.

Ajax kende een bijzonder succesvol seizoen 2018/19. Het werd voor het eerst sinds 2014 weer eens kampioen van Nederland, legde daarnaast nog beslag op de KNVB Beker en schitterde op het wereldtoneel door de halve finale van de Champions League te bereiken. Ajax was weer een club van internationale allure geworden.

Ondanks dat succesvolle seizoen, waren de doelstellingen dit seizoen niet anders dan in andere jaren: kampioen worden, de groepsfase van de Champions League halen en overwinteren in Europa. Prima doelstellingen volgens Jansen. 'Je hebt echter de doelstellingen van de club en die van de achterban en die zijn vaak gebaseerd op emotie. Die waren logischerwijs heel verwachtingsvol. Heel terecht hoor als je bijna de finale van de Champions League haalt en de dubbel wint.'

'Zo goed als vorig jaar, dat kon gewoon niet. Alles viel toen op zijn plek’, stelt de journalist, die Ajax in oktober en november zag schitteren tegen onder meer Chelsea en Valencia CF. ‘Maar het is wel gebleken dat dat echt een piek omhoog was en dat het gemiddelde niveau toch wel lager lag dan vorig jaar, logischerwijs.'

Het uitduel met Chelsea was volgens Jansen dan ook het hoogtepunt van het Ajax-seizoen. 'Dat was het moment dat Erik ten Hag zijn beste elf had gevonden. Neres had zijn plek gevonden, Ziyech ook; noem maar op. Daar stond het.’ Dat het niveau niet lang daarna afzwakte, was niet gek. 'Neres viel uit die wedstrijd en daarna vielen steeds meer spelers uit of hadden ze pijntjes. Er moesten steeds pleisters geplakt worden. Uiteindelijk bleek ook wel dat de selectie niet zo breed was in kwaliteit zoals men had gedacht en gehoopt vooraf.'

Ligt dat dan niet ook aan het aankoopbeleid? 'Laat ik vooropstellen dat Frenkie de Jong en Matthijs de Ligt niet te vervangen zijn. Daar kun je van alles op proberen, maar het zijn niet voor niets spelers die voor zeventig en tachtig miljoen euro zijn vertrokken en nu bij de allergrootste clubs van de wereld spelen. Je wist dat je erop achteruit zou gaan.'

'Maar je blijft vergelijken en dat is logisch, daar doet iedereen aan mee. Dan merk je dat het stukken minder is. Als je dan een Marin naast een De Jong zet, wat helemaal niet kan omdat het twee verschillende spelers zijn, dan kom je tot de conclusie dat je veel kwaliteit hebt ingeleverd. Het is aan de ene kant een terechte vraag. Ze zullen het er intern ongetwijfeld ook over hebben. Vijftien miljoen voor Alvárez, twaalf miljoen voor Marin en acht miljoen voor Magallán (die halverwege het seizoen 2018/19 naar Amsterdam kwam, red.). Daar klopt iets niet.'

Razvan Marin valt vooralsnog tegen in het shirt van Ajax.

Waar vooral wordt gewezen naar de transfers van De Jong en De Ligt, moet volgens Jansen het vertrek van Lasse Schöne zeker niet onderschat worden. 'Dat vind ik een fout van Ajax.' Hij vindt dat Ajax de Deen, die tussen 2012 en 2019 actief was in Amsterdam, te makkelijk heeft laten gaan. 'Hij had een fantastisch jaar en zou toch wat krediet gevoeld hebben.' De middenvelder moest het in het duel om de Johan Cruijff Schaal met PSV echter doen met een invalbeurt. Ondanks het sterke vorige seizoen, leek Schöne opnieuw te moeten knokken voor zijn plek. 'Daar was men ook eerlijk over, maar ik denk dat Ajax Schöne heel goed had kunnen gebruiken.'

'Hij vindt elk jaar wel weer zijn plekje in het elftal en hij zeurt ook niet als hij op de bank zit. Hij was een echte verbinder in de kleedkamer vanuit de trainer en hij was heel belangrijk bij corners en vrije trappen.' Wellicht had Schöne, die nu onder contract staat bij CFC Genoa, de ontbrekende schakel kunnen zijn op het middenveld, waar trainer Erik ten Hag erg zoekende was naar de ideale opstelling. 'Misschien was het wel een combinatie geworden met Schöne en Gravenberch of met Schöne en Marin. Ik denk dat als Ajax er nog een keer aan terugdenkt, dat ze die keuze anders hadden aangepakt.'

'Een trainer is er bij succes en is er bij tegenslag'

Trainer Ten Hag kreeg gedurende het seizoen de nodige kritiek, vooral ten tijde van de vormdip waar Ajax rond de winterstop in verkeerde. 'Een trainer is er bij succes en is er bij tegenslag', stelt Jansen. 'Je kunt hem niet de blessures verwijten, daar moet je dieper induiken. Misschien heeft het te maken met de trainingsopbouw of de intensiteit, maar dat is allemaal gissen. Qua opstellingen had je best het gevoel vooraf dat het een logische elf was, maar natuurlijk zijn er ook momenten geweest waarbij je een andere keuze zou kunnen hebben gemaakt.'

De oefenmeester werd vooral verweten te veel te sleutelen aan de opstelling, ook wanneer er genoeg spelers fit waren. 'Maar dat heeft er ook mee te maken dat de puzzel niet viel. Je had van die momenten dit seizoen dat je dacht: als ze nu een lekkere wedstrijd spelen, dan blijft deze opstelling staan. Na Utrecht-thuis (de wedstrijd voordat veel spelers geblesseerd of uit vorm raakten, red.) is het echt zoeken geweest. We hebben een aantal wedstrijden achter elkaar gehad dat het niet lekker liep met Tadic in de spits. Dat zag de technische staf ook. Tadic kreeg dan rust of werd op links gezet en toen kwam Huntelaar weer in de spits. Het is voor een trainer nooit lekker om midden in de competitie te zoeken naar de ideale elf. Dat geldt voor een amateurtrainer, een jeugdtrainer en natuurlijk ook voor de trainer van Ajax.'

Diezelfde Ten Hag werd eind 2019 ook in verband gebracht met een overstap naar FC Bayern München, dat trainer Niko Kovac begin november op straat zette. Inmiddels heeft interim-coach Hansi Flick het roer definitief overgenomen, maar de naam van Ten Hag zong ook rond in München. 'Volgens mij waren dat vooral geruchten', stelt Jansen. 'Er worden lijstjes gemaakt en daar zou hij ongetwijfeld op hebben gestaan, omdat hij daar gewerkt heeft. Verder is het niet concreet geweest.'

'Dat is komeetachtig'

Gevraagd naar wie de beste Ajacied van het voortijdig beëindigde seizoen was, valt een opvallende naam. 'Dit was het seizoen van Sergiño Dest. Niet dat hij de beste was, helemaal niet. Als wij vorig jaar rond dit tijdstip over Dest hadden gesproken, dan hadden we gezegd: nee joh, Veltman en Mazraoui, daar gaat de concurrentiestrijd om de rechtsbackpositie over. Hij mocht mee op trainingskamp omdat er heel veel spelers afwezig waren. Dat hij vervolgens heel veel heeft gespeeld en ook door Bayern München wordt begeerd, dat is komeetachtig.'

Of Dest ook daadwerkelijk naar Zuid-Duitsland trekt, vindt Jansen moeilijk om te zeggen. De interesse is er in ieder geval wel. 'Het hangt heel erg af van wat die buitenlandse topclubs gaan doen en of die transferperiode op gang komt. Dat weet niemand en dat blijft voor alle spelers van Ajax even afwachten, want ze laten hun spelers niet zomaar gaan. Die bedragen moeten echt betaald worden.'

Jansen is erg te spreken over de ontwikkeling van Sergiño Dest.

Dat lijkt het devies voor vrijwel alle transferactiviteiten waar Ajax de komende maanden wel of niet mee te maken krijgt. Het geldt ook voor begeerde spelers als Donny van de Beek en Nicolás Tagliafico. 'Ik denk dat het qua leegloop best wel mee gaat vallen', zegt Jansen, die denkt dat Ajax dat soort spelers niet voor de eerste de beste prijs laat gaan, ook niet in onzekere coronatijden. 'Op dat vlak heeft Overmars het contractueel heel goed gedaan, omdat de contracten van de spelers lang doorlopen. Je hoeft ze dus niet nu te verkopen, omdat ze volgend jaar anders gratis weglopen.'

Wie wel lijkt te vertrekken is doelman André Onana, die min of meer al zijn afscheid heeft aangekondigd. Daar moet men echter niet te veel waarde aan hechten, volgens Jansen. 'Het gekke is dat ik hem anderhalf of twee jaar geleden een keer sprak en dat hij toen ook zeker wist dat hij wegging. Het past ook wel bij de grillen van een keeper.' Echt gemor verwacht hij niet van de Ajacieden die interesse genieten van buitenlandse topclubs. 'Ajax is altijd wel goed voor de spelers geweest. Denk aan salarisverhogingen en het meedenken met transfers. Je moet echt wel uit een ei komen als je nu niet doorhebt dat de boel met de coronacrisis niet een beetje veranderd is. Als er een club komt die tien miljoen euro biedt voor Onana, dan gaat Ajax nee zeggen. En dat zou Onana ook snappen.'

En betreffende de gevreesde leegloop? 'In principe ga je er het meest vanuit dat Onana, Tagliafico en Van de Beek vertrekken. En of het nou twee van die drie of één van die drie wordt, dat is nu lastig te zeggen. Die drie zijn in ieder geval de targets, ook met de afspraken die gemaakt zijn. Als er een club komt met het juiste bedrag, dan zal Ajax niet moeilijk doen.'

'Je weet niet hoe die bedragen zich gaan settelen'

Waar het de komende maanden nog druk gaat worden rondom Ajax-spelers waar grote clubs interesse in hebben, is het op het gebied van inkomende transfers erg rustig. Sterker nog: volgens trainer Ten Hag staan, vanwege de coronacrisis en de financiële onzekerheid die het met zich meebrengt, alle seinen voor inkomende transfers op rood.

Dat is geen drama volgens Jansen, want Ajax heeft een prima selectie in zijn ogen. 'Alle posities zijn ook dubbel bezet. Ziyech is weg en Antony komt. En Botman komt ook terug, dus je hebt op dat vlak geen haast. Als er nu vijf spelers vertrekken, dan moet je echt voorsorteren daarop.' Dat is nu niet het geval volgens Jansen, omdat enkel het vertrek van Hakim Ziyech vaststaat. 'Ik kan me voorstellen dat Ajax nu niet in één keer miljoenen gaat uitgeven, ook omdat je nu niet weet wat een miljoen nog waard is in de voetballerij. Je weet niet hoe die bedragen zich gaan settelen de komende tijd.'

Het enige wat het team echt nog mist in de ogen van de Ajax-watcher is een goede controlerende middenvelder. De rest van het team is prima, zo vindt hij. 'Het was het afgelopen jaar wel continu aanvallen met de deur open. Elke counter werd bijna een kans voor de tegenstander. Je mist dus echt een controleur die de balans bewaart, zoals Schöne en De Jong.'

Gino Haverkamp