Diepe Zakken: Waarom transfersommen de grote uitdaging worden deze winter

Bron Ajax Showtime

Laatst geüpdatet vandaag 10:02

Ajax lijkt zich te gaan (moeten) roeren tijdens de aankomende winterse transferperiode. Tegelijk zijn er berichten over flinke bezuinigingen door de hele organisatie. Een belangrijke factor hierin is de onzekerheid over de transfermarkt door de uitspraken in de zogeheten Diarra-rechtszaak. Zeker voor clubs als Ajax, waar de inkomsten van transfers een cruciaal onderdeel zijn van het bedrijfsmodel. Deze editie van Diepe Zakken kijkt vooruit en probeert een beeld te schetsen van hoe de transferperiode voor Ajax mogelijk uit kan gaan zien.

NRC kwam onlangs met het bericht dat een breed bezuinigingsplan ligt voor Ajax; van een sterke reductie in personeel tot een flink kleiner salarisbudget voor spelers. Nu was die lijn al ingezet afgelopen zomer, wat betreft de selectie althans. De aankomende winterse transfermarkt is een kans om kosten verder te beperken. En tegelijk de selectie te versterken waar nodig.

Salarisdoel haalbaar, transferdoel complex

Het doel voor het salaris lag al op ‘eenderde reductie’, dus van zo’n 62,5 miljoen euro naar zo’n 40-42 miljoen euro. Hoewel dit moeilijk te controleren is, lijkt Ajax na de zomerperiode zo’n 12 tot 16 miljoen euro salaris te hebben bespaard met alle uitgaande transfers en beperkte inkomende transfers. Aangezien de selectie momenteel nog te groot is, lijkt dat doel haalbaar.

De echte uitdaging ligt bij de transfersommen. Nu het stof van de eerste uitspraak in de Diarra-zaak is neergedaald, lijkt het gros van de juridische wereld erover uit dat het huidige transfersysteem geen lang leven meer heeft. Hoe het precies gaat veranderen is nog onduidelijk, maar transfersommen worden vrijwel zeker lager. En dus voor clubs als Ajax betekent dat minder winst uit verkopen van spelers.

Tekst gaat verder onder de foto.

lassana diarra — De man om wie het in de zaak-Diarra allemaal draait: Lassana Diarra.

Waarom transfersommen lager worden

Om de gevolgen van de Diarra-zaak goed te begrijpen, is het belangrijk om stil te staan bij wat een transfer eigenlijk precies is. Clubs lijken namelijk spelers te verhandelen alsof ze bezittingen zijn, wat officieel natuurlijk niet zo is. De werkelijkheid is dat als een speler voor het einde van zijn contract naar een andere club gaat, hij in feite contractbreuk pleegt. De transfersom is dan een compensatie voor de oude club. Beter gezegd: afkopen van het recht van de oude club om contractbreuk aan te vechten.

Lassana Diarra verbrak zijn contract en dacht transfervrij te zijn. De korte versie is dat de FIFA bepaalde dat zijn nieuwe club alsnog die transfersom moest betalen. Daarop spande Diarra een rechtszaak aan. De rechtbank bekeek uiteindelijk hiervoor het gehele transfersysteem en bepaalde onder andere dat transfersommen en consequenties (niet-speelgerechtigd zijn) compleet uit proportie zijn en in strijd met arbeidsrechten.

Transfers in juridische limbo

Elke speler die nu dus een stap wil maken, maar tegengehouden wordt door zijn club om een transfer te maken, bijvoorbeeld omdat de geboden transfersom niet hoog genoeg is, kan terugvallen op deze uitspraak. Niet dat een speler zomaar gratis de deur uit kan lopen, maar het FIFA-reglement dat dit normaal tegenhield, is nu dus door een Europese rechtbank in feite als onrechtmatig, en vooral buitenproportioneel, bestempeld. Alleen is er nog geen officiële aanpassing van dat reglement.

Stel dat Brian Brobbey in januari een aanbod krijgt van Arsenal én hij wil zelf graag gaan. Normaal gesproken moeten de clubs dan overeenstemming vinden over de transfersom voordat de FIFA een transfercertificaat uitgeeft als goedkeuring. Maar als Ajax de spits deze winter niet kwijt wil, of alleen voor een niet-te-weigeren bedrag? In theorie kan Brian Brobbey dan de hakken in het zand zetten en zich beroepen op de uitspraak van de Europese rechter. Dus dat de transfersom buiten proportie is en hem te veel beperkt in zijn recht om ergens anders te werken. Daar zou hij zeer sterk staan.

Tekst gaat verder onder de foto.

ajax pec zwolle bertrand traore brian brobbey 24 25 — Wat als Brian Brobbey deze winter de kans krijgt om te vertrekken? In theorie kan hij zijn hakken in het zand zetten dankzij de uitspraak in de zaak-Diarra.

In de praktijk zal het vooralsnog niet snel zo ver komen, ondanks alle onduidelijkheid wat juridisch wél kan en mag qua transfers. Geen van de partijen zal trek hebben in rechtszaken en al het gedoe eromheen. Als de clubs en speler een bepaald akkoord vinden, dan is er geen reden moeilijker te doen dan nodig. Maar de vraag is wanneer clubs zich wel anders gaan opstellen.

De effecten op de winterse transferperiode voor Ajax

De plannen van Ajax voor aankomende winter zijn om nog verder de selectiekosten te besparen door spelers van de hand te doen en om enkele gerichte aankopen te doen (linksbuiten). Hoewel formeel het oude transfersysteem nog geldt, is het niet ondenkbaar voor clubs om rekening te houden met een flinke verandering. Vooral voor Ajax als verkoopclub.

De eerste prioriteit in januari voor Ajax is om spelers van de hand te doen, helemaal omdat dat niet voldoende is gelukt in de zomerperiode. Het is daarbij belangrijker dat spelers van de loonlijst afgaan, dan dat ze per se veel opleveren. Een algeheel financieel verlies is sowieso onafwendbaar dit seizoen, dus liever dan al het verlies samen pakken. En daarbij structurele kosten (salaris) omlaag brengen.

Tekst gaat verder onder deze foto.

alex kroes ajax — Technisch directeur Alex Kroes zal in de winter een linksbuiten willen halen, maar hij zal vooral ook sommige spelers willen verkopen.

Spelers moeten vooral zelf willen gaan

De hoop voor Ajax is dat spelers ook zelf willen gaan. In vergelijking met de zomerperiode is nu duidelijker hoeveel speeltijd spelers ongeveer kunnen verwachten, maar tegelijk lijkt er veel tevredenheid binnen de selectie. Daarbij zijn er wellicht spelers die in hun achterhoofd houden dat het straks alleen maar makkelijker wordt om over te stappen met een nieuw transfersysteem. Ajax kan dus niet zo kieskeurig zijn naar geïnteresseerde clubs.

De winterse transferperiode wordt interessant. Officieel is er nog niets veranderd, maar er heerst onzekerheid over de toekomst. Waarschijnlijk zullen de meeste clubs zich nog wel hetzelfde gedragen als altijd bij transfers, met transfers(ommen) die juridisch misschien niet houdbaar zijn, maar waar iedereen vooral uit gewoonte mee akkoord gaat. De gevolgen van de uitspraak in de Diarra-rechtszaak draaien vooralsnog vooral om de transfersommen. De transferperiodes staan minder ter discussie en zullen dus nog wel even blijven.

Uitgangspunten voor de winterse transferperiode

Toch is het verstandig voor Ajax en andere clubs (én spelers) om rekening te houden met veranderingen. Er wordt momenteel overlegd bij de FIFA hoe een nieuw transfersysteem eruit moet gaan zien en er is niets bekend over wat of wanneer er iets gewijzigd wordt. Dit kan zomaar lang duren en de FIFA zal ongetwijfeld de grenzen opzoeken om deze enorme geldstromen niet zomaar te laten verdampen.

Twee uitgangspunten zijn dan slim om mee te nemen. Ten eerste dat waarschijnlijk hoge transfersommen tot het verleden (gaan) behoren, en dus moet de afhankelijkheid van transferwinst omlaag. Ten tweede wordt de positie van de speler sterker, en moeten clubs betere ‘werkgevers’ worden. Dat geldt zowel om spelers te behouden, als om spelers aan te trekken.

Verkopen mogelijk uitdagender dan aankopen

In dat opzicht kan het aantrekken van een linksbuiten nog wel eens in het voordeel van Ajax uitvallen. Er kan duidelijk een gunstig plaatje geschetst worden voor die speler qua speeltijd en een club die in de lift zit. Andere aankopen zouden ondergeschikt moeten zijn aan de prioriteit om te verkopen.

Er zijn allerlei redenen voor én tegen te bedenken waarom er wel of niet veel gaat veranderen qua transfers. Het gaat de uitdaging worden van Alex Kroes om slimme keuzes te maken deze winter. Hij had al genoeg uitdagingen om mee te starten, maar deze komt er nog eens bij.

José de la Verde (X: j_berden)