Het stof van de transferperiode is bijna neergedaald en er is uitgebreid geëvalueerd, vooral op het optreden van Alex Kroes. Zijn handen en voeten werden sterk gebonden door financiële kaders en supporters werden meegenomen in de gestelde doelen. Hoe hebben de uiteindelijke transfers uitgewerkt op die financiële doelstellingen? Deze editie van Diepe Zakken duikt in de tussenstand van de salarishuishouding en het transferresultaat en de invloed op de rest van het seizoen.

Er stond veel druk op de zomerse transferperiode; zowel sportief als financieel moest er grondig verbouwd worden. Het is lang geleden dat de financiën zo sterk de transfermogelijkheden bepaalden. Verkopen gaat bij Ajax altijd voor kopen, maar dit jaar meer dan ooit. En die richtlijn werd strikt nageleefd. Alex Kroes was vrij open over de financiële regels waar hij mee moest werken. Een derde van het salaris reduceren en van honderd miljoen aan inkomsten, kon maar veertig miljoen worden geïnvesteerd, stelde hij, met een dikke natte vinger.

Tegelijk moest er op voetbalgebied een hoop gebeuren. Naast een volledig nieuwe technische staf, was de selectie veel te groot en uit balans. Ergens was dat prima te rijmen met de financiële kant, want een kleinere selectie scheelt veel kosten. Alleen de praktijk leerde dat de transfermarkt taaier was dan andere jaren, helemaal in de ongunstige (onderhandelings)positie waar Ajax in zat. Ook dat kregen we mee via een openhartige Kroes. Hij was niet tevreden, waarschijnlijk meer op sportief vlak dan op financieel vlak, want daar is hij een aardig eind op weg.

Waarom moet Ajax bezuinigen?

Ajax is een rijke club, dat is nog altijd zo. Er is veel verdiend aan Europese prestaties en transfers. Qua begroting zijn de commerciële inkomsten flink gegroeid, maar ook is besloten om de salarissen en transferuitgaven fors op te krikken. Zelfs met die hoge kosten maakte Ajax winst en groeide het eigen vermogen.

Dat gaf een buffer, ook al ontbrak er een jaar (of zelfs twee) één van die twee grote inkomstenbronnen. Maar dit jaar was er een tweede seizoen zonder de Champions League-miljoenen. Daarbij was vooraf al duidelijk dat er geen grote transferklappers zouden komen. Sterker nog, überhaupt verdienen aan uitgaande transfers werd lastig.

En hoewel dat eigen vermogen meer dan tweehonderd miljoen bedraagt, slinkt deze buffer met zeventig tot negentig miljoen euro per jaar met dezelfde uitgaven. Dus de enige andere optie is de kosten omlaag brengen; salaris en transferuitgaven reduceren. Precies wat Kroes aangaf.

De financiële gevolgen van de transfers deze zomer

Hieronder staan de inkomende en uitgaande transfers van deze zomerse transferperiode. Tot zover, aangezien enkele markten nog open zijn. Daarin staat de transfersom, dus wat de kopende club betaalt en niet wat de verkopende club uiteindelijk ontvangt, exclusief bonussen.

Voor de boekhouding schrijft een club een transfersom af over de contractjaren. Dus de ‘transferkosten’ van Steven Bergwijn waren bijvoorbeeld jaarlijks 6,25 miljoen euro, omdat zijn transfersom van 31,25 miljoen euro evenredig uitgesmeerd werd over vijf contractjaren.

Om tot de (boekhoudkundige) winst van een transfer te komen, gaan eerst verplichte afdrachten (solidariteit, doorverkoop, etc.) van de transfersom af. Daarnaast gaat er vrijwel altijd een deel naar intermediairs, soms naar de speler en zijn er (kleine) overige transferkosten (financiering, administratie, etc.). Als voorbeeld weer Bergwijn, waar 21 miljoen euro aan transfergeld betekent: zo’n 920.000 euro (4.4%) aan solidariteit en gemiddeld zo’n 3,2 miljoen euro (15%) naar intermediair, speler, etc. Ajax ontvangt dus zo’n zeventien miljoen euro.

Om tot de daadwerkelijke winst te komen, moet voor de boekhouding de afschrijving eraf van zijn resterende contractjaren; zo’n drie keer 6,25 miljoen, oftewel 18,75 miljoen euro. De uiteindelijke ‘winst’ (het transferresultaat) is -1,8 miljoen euro. Een verlies dus.

Voor verhuurde spelers geldt dat hun afschrijving op de begroting blijft staan. Hun salaris wordt vaak wel overgenomen. Een eventuele extra huurvergoeding (bijvoorbeeld de 2,5 miljoen euro voor Carlos Forbs) gaat naar het transferresultaat.

Salarisverlaging nog onvoldoende

Bij salarissen hoort een aanzienlijke disclaimer, want hoewel Ajax als beursgenoteerd bedrijf relatief veel openheid geeft, zijn individuele salarissen en vergoedingen niet openbaar (o.a. vanwege privacy). Er moet gewerkt worden met informatie uit de media.

Er is te zien dat Ajax waarschijnlijk zo rond de twintig miljoen euro aan salaris bespaard heeft via de uitgaande transfers. Dat is meer dan een derde. Alleen is er ook weer zo’n vijf tot zeven miljoen euro aan salarissen bijgekomen door de aankopen. Onder de streep is het totaal aan spelerssalarissen gedaald tot zo’n 41 à 42 miljoen euro, waar 36 tot 38 miljoen euro het doel was.

Transferuitgaven onder controle

Hoeveel Ajax uitgeeft aan transfers wordt afgemeten aan het totaal aan afschrijvingen. Het doel daarvoor is minder concreet. Een optie is om te stellen dat ze zestig miljoen euro minder lasten willen ('honderd miljoen euro eruit, veertig miljoen euro erin'). Als dat bedrag gedeeld verdeeld over vier of vijf contractjaren, is dat twaalf tot vijftien miljoen euro minder aan afschrijvingen per jaar.

Ajax heeft bijna vijftien miljoen euro aan jaarlijkse afschrijving van de hand gedaan en maar zo’n anderhalf tot tweeënhalf miljoen euro toegevoegd voor Francesco Farioli, Wout Weghorst en Bertrand Traoré (tekengeld). Dat brengt het totaal aan afschrijvingen precies in die inschatting van 42 tot 46 miljoen euro per jaar.

Mogelijkheden winterse transfermarkt

Mocht er nog een transfervrije speler komen vóór de winterwindow, dan zal hij het salaristotaal verhogen en met zijn tekengeld ook de afschrijvingen. Hoe dan ook, het recept voor de volgende transferperiode is bekend: eerst verkopen. De volgende verkoop (of verhuur) gaat eigenlijk pas echt ruimte creëren.

Meerjarenplan sportieve en financiële ambities

De financiële doelen zijn dit jaar strikt én scherp en met de 35 miljoen euro minder aan jaarlijkse kosten (salaris plus afschrijving) is Ajax er nog niet. Puur ter referentie: als de huidige financiële resultaten als eindstand genomen worden, dan zou Ajax op zo’n 35 tot 45 miljoen euro verlies uitkomen.

Dat soort verliezen zijn alleen acceptabel als het helder is dat er wel structurele verbeteringen onder liggen. Iets wat grotendeels beoordeeld moet worden aan de hand van de sportieve uitwerkingen, waar conclusies nu nog te voorbarig zijn.

Zelfs met goede resultaten is er komende transferperiodes nog veel werk te verzetten. Met verhuurde spelers, korte contracten van aanwinsten en een aantal ‘overbodige’ spelers in de selectie is er nog onzekerheid en blijven de financiën een stevige greep houden op de mogelijkheden van Ajax.

José de la Verde (X: j_berden)

Lees meer 'Diepe Zakken':

Deel 1: Europese inkomsten bepalen mogelijkheden voor volgend seizoen
Deel 2: Vijf kostenbesparingen om volgend seizoen verlies te beperken
Deel 3: Verdiensten van verkoop jeugdspelers laten dalende trend zien
Deel 4: De Malenovic-miljoenen en de lessen voor Kroes
Deel 5: Waarom Ajax niet het meeste betaalt aan zaakwaarnemers
Deel 6: De Europa League begroting: kwalificatie belangrijker dan transferwinst