Ajax heeft een shirt dat alom bekend is over de hele wereld en de geschiedenis van het shirt van de roemruchte Amsterdamse club is nu voorgoed opgeslagen in het boek 'Het Ajax Shirt - De Glorie Van Rood En Wit'. Donderdagmiddag vond op de achttiende etage van de A'dam Toren de boekpresentatie plaats.

Een mooiere locatie voor deze boekpresentatie kun je je haast niet bedenken. Met uitzicht over heel Amsterdam - de A'dam Toren is gelegen aan de overkant van het Centraal Station - werd het boek gepresenteerd. Enkele bekende namen, die het Ajax-shirt in het verleden met trots hebben mogen dragen, waren aanwezig: Sjaak Swart, Jari Litmanen, Dick Schoenaker en Tarik Oulida. Daarnaast waren ook Michael van Praag, Pim van Dord en Mohammed Nouri, de vader van Abdelhak Nouri, present.

Enkele jaren geleden kwamen vier verwoede verzamelaars van Ajax-shirts op het idee dat er een boek moest komen over het Ajax-shirt. En zo geschiedde. Het boek, uitgegeven door Kick Uitgevers, was eerder online al te bestellen en ligt van vrijdag in de winkel. Jaap Visser, de schrijver van de verhalen in het boek, doet tijdens de officiële boekpresentatie zijn verhaal over het boek.

Vanaf 1970 is de verzameling bijna compleet

De auteur vertelt onder meer dat er in het boek ruim vierhonderd shirts worden tentoongesteld. Al deze shirts zijn officiële wedstrijdshirts en dus geen shirts die je koopt in de fanshop. In het boek worden de shirts die sinds 1970 zijn gedragen als vertrekpunt genomen. Veel shirts van de periode daarvoor zijn vergaan, al is een enkel shirt bewaard gebleven. Zo is er in het boek plaats voor het shirt dat in de jaren dertig werd gedragen door Wim Volkers.

Vanaf 1970 is men in het boek vrijwel compleet. Van alle shirts die Ajax ooit gedragen heeft - en soms speelde de Amsterdamse club maar één wedstrijd in een bepaald shirt - worden er drie gemist. Omdat de vier verzamelaars gezamenlijk niet over elk shirt beschikken, werd voor de compleetheid van het boek geregeld het buitenland afgestruind.

Swart ziet finaleshirt na 53 jaar terug

En voor clublegende Swart hield dat in dat hij na 53 jaar zijn gedragen shirt uit de Europa Cup-1 finale uit 1969 - tegen AC Milan - weer eens van dichtbij zag. Swart had zijn shirt na de finale geruild met AC MIlan-verdediger Angelo Anquiletti. Via nabestaanden van de Italiaanse verdediger werd het shirt een paar jaar geleden 'gevonden'. Een verzamelaar uit Hong Kong had het shirt in bezit kunnen krijgen. Speciaal voor de boekpresentatie kon het shirt geleend worden, zodat het tentoongesteld kon worden. En zo waren er wel meer bijzondere Ajax-shirts die tentoongesteld werden.

Aan het einde van de officiële presentatie kreeg Swart uit handen van voormalig Ajax-voorzitter van Praag het eerste boek uitgereikt. Swart op zijn beurt reikte vervolgens de speciale Litmanen-editie uit aan de nog altijd geliefde Fin. Naast de Litmanen-editie zijn er nog twee speciale edities van het boek: een Stanley Menzo-editie en een Dennis Bergkamp-editie. Menzo is op pad met het nationale elftal van Suriname, al zijn zijn broer en zus wel aanwezig. Bergkamp kon niet aanwezig zijn, omdat hij in Engeland is bij zijn pasgeboren kleindochter.

'Het TDK-shirt met Le Coq Sportif als shirtsponsor is het mooiste Ajax-shirt'

Ronald de Boer, die zelf ruim vierhonderd wedstrijden in het Ajax-shirt mocht spelen, heeft zijn favoriete Ajax-shirt. 'Jawel, dat is het TDK-shirt met Le Coq Sportif als sponsor. Wij mochten dat in de jeugd dragen. Ik vond Le Coq Sportif zo'n mooi merk. Die hadden echt stijl, een Frans merk. Je kon zien dat de Franse cultuur inspraak had, het was wat chiquer met de kraag. Je kent de foto's van de trainingspakken die Van Basten en Vanenburg droegen, die had iedere jeugdspeler in zijn kledingkast hangen. Dit shirt vond ik eigenlijk wel het mooiste.'

Het favoriete shirt van De Boer kent ook het oude logo. 'Uiteindelijk moet je mee met de tijd (doelt hij op het nieuwe logo, red.). Dat is ook met shirts en logo's. Ik kan ook genieten van het Three Little Birds-shirt', aldus De Boer, die het groen-gele shirt in eerste instantie niet mooi vond. 'Maar uiteindelijk is het ook een legendarisch shirt. Wij hebben ABN-AMRO groot gemaakt, haha. Ik vond het shirt toen foeilelijk, ik dacht: moeten we daarin spelen?'

Zelf heeft De Boer al zijn shirts weggegeven, zo vertelt hij tot slot. 'Ik maak liever mensen blij die die-hard zijn. Zelf gooi ik het in een zak en ik kijk er niet meer naar. Die mensen lijsten het waarschijnlijk in. Ik heb helemaal niks meer. Of ik daar spijt van heb? Ik had misschien nog wel het shirt van de finale van de Champions League willen hebben.'

Shirts van Ajax mogelijk binnenkort tentoongesteld

Brian Borghardt, één van de verzamelaars van het Ajax-shirt, is trots op het feit dat er veel voormalig Ajax-spelers op de boekpresentatie zijn afgekomen. 'Het is een eer, al ben ik ook vaak naar hun toe gegaan. Het is toch een bepaald soort waardering voor wat je hebt neergezet. Het shirt van Swart hebben we hier met de boekpresentatie kunnen krijgen. Sjaak wist van niets. Hoe leuk is het dat we hem na 53 jaar kunnen herenigen met het shirt. En dat we meneer Nouri zover kunnen krijgen om bij de boekpresentatie te zijn. We hebben een stuk over Abdelhak geschreven. Over het feit dat nummer 34 niet meer wordt gebruikt.'

Voor Borghardt ligt er al een nieuwe uitdaging klaar: hij wil de shirts tentoonstellen. Waar vroeger acteurs de popsterren waren, zijn dat nu de voetballers. 'Hoe leuk zou het zijn om met meerdere generaties - een opa met bijvoorbeeld zijn zoon en kleinzoon - naar een tentoonstelling te kunnen gaan', zegt de verzamelaar, die vertelt dat er inmiddels al veel boeken verkocht zijn. 'Als je alle boeken opstapelt die wij nu al hebben verkocht, kom je boven de Amsterdam Toren uit, haha.'

'Mijn eerste brief schreef ik aan Litmanen, nu is de cirkel rond'

Voor Borghardt is het bovendien bijzonder dat zijn jeugdheld Jari Litmanen speciaal vanuit Finland is overgekomen. 'Dat zegt ook wel wat over hem, hè. Zoals ik Jari heb leren kennen, is het niet de man die heel actief is op sociale media. Hij wilde in de afgelopen jaren vaker naar Amsterdam gaan, maar het coronavirus en de oorlog tussen Rusland en Oekraïne maakte dat moeilijker. Hoeveel respect moet ik voor hem hebben dat hij hier is?'

Voor Borghardt is Litmanen altijd een held geweest. De verzamelaar heeft zelf ook Finse roots. 'Mijn moeder is in Helsinki geboren. Mijn eerste brief schreef ik aan Jari. In die tijd had hij nog niet eens een postvak bij Ajax. Mijn oma heeft toen in het Fins die brief geschreven. Via André Ooijer, die uit dezelfde buurt als ik kwam, is de brief bij Jari terechtgekomen. Uiteindelijk kreeg ik een brief terug waarin Jari schreef dat hij zijn best ging doen voor een contract. Nu staan we dertig jaar later in de Amsterdam Toren en hebben we samen een geboekt gemaakt. De cirkel is rond en dat geeft mij kippenvel.'

Visser werd overtuigd: 'Hier moeten we mee in zee gaan'

Jaap Visser, de auteur van de verhalen in het boek, weet nog goed dat Borghardt naar hem toekwam met het idee voor een boek. 'Ik vond het wel aantrekkelijk, maar ze moesten mij wel overtuigen hoe serieus ze zijn als verzamelaars en wat ze te bieden hebben. Brian was als eerste bij me en overtuigde mij er echt van dat ze doorgewinterde verzamelaars zijn. Ze hebben nagenoeg alles compleet vanaf 1970, terwijl ze ook hele oude shirts hebben. Toen dacht ik: hier moeten we mee in zee gaan.'

Uiteindelijk heeft het een prachtig boek opgeleverd, zo stelt Visser. 'De teksten in dit boek gaan, zoals je eigenlijk vaak ziet in boeken over shirts, niet alleen over de shirts, maar ook over de emotie van een shirt. Overwinningen, verlies, drama. De shirts kunnen de verhalen vertellen. Bepaalde shirts die heel lelijk zijn, kunnen een fantastisch verhaal hebben. Zoals de verzamelaars zelf zeggen: het is het beste en meest complete shirtjesboek dat ooit gemaakt is.'

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)
Bas Velzel (Twitter: @BasVelzel | e-mail: b.velzel@ajaxshowtime.com)