In de rubriek ‘Kweekvijver’ zoomt Ajax Showtime wekelijks in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

De creatieve ‘10’ op de flanken: het is een fenomeen dat de laatste jaren zowel bij Ajax 1 als de jeugdteams vaak voorkwam. Met de komst van Francesco Farioli als hoofdtrainer van de Amsterdammers spelen buitenspelers dichter aan de zijlijn en ziet de Italiaan daar graag spelers met snelheid en een goede individuele actie. Die lichte koerswijziging, toeval of niet, lijkt nu ook in de Ajax-jeugd doorgevoerd te worden. En wat valt er te zien van de aanpak van Marijn Beuker, die aanstuurt op een hogere intensiteit en het bevorderen van spelintelligentie? De resultaten liegen er in ieder geval tot dusverre niet om.

Het is de laatste tijd vaak gegaan over de buitenspelers en het ontbreken ervan. Vorig seizoen werd geëxperimenteerd met onder anderen Kristian Hlynnsson, Chuba Akpom en Georges Mikautadze op de flanken en maakten spelers als Mohammed Kudus, Steven Berghuis en Steven Bergwijn ook minuten op die positie. Zij staan liever niet aan de zijlijn vastgeplakt. Dat wil niet zeggen dat ze met de juiste instructies niet aan de wensen van Farioli kunnen voldoen, maar het zijn niet de types die de Italiaan daar graag ziet. John van ‘t Schip koos er zelfs een reeks wedstrijden voor om het zonder links- en rechtsbuiten te stellen. Hoe anders is dat onder Farioli. Vleugelverdedigers spelen in de opbouw aan de binnenkant en er wordt geduldig en zorgvuldig met het balbezit omgegaan om uiteindelijk Mika Godts of Bertrand Traoré in de een-tegen-een te krijgen.

Wanneer Traoré en Godts gerouleerd worden door Farioli, zoals tijdens de uitwedstrijd tegen RKC Waalwijk, dan kiest de oefenmeester wederom voor spelers die het veld breed houden en hun directe tegenstander graag opzoeken. In dit geval waren dat Jaydon Banel en Christian Rasmussen. Het belang van het type buitenspeler is groot voor Farioli. Of beter gezegd: tactische consistentie heeft de voorkeur. Ondanks de luxe van het hebben van drie spitsen, lijkt een opstelling met twee centrale aanvallers dan ook geen optie voor de Italiaan. Daarnaast oogt Ajax fitter dan het vorige seizoen. Het sijpelt door in de jeugdopleiding.

Invloeden op De Toekomst en Beukers visie

Moeten jeugdelftallen hetzelfde spelen als het eerste elftal? Een lastige vraag om te beantwoorden. Sommige clubs doen het, andere niet. Beuker gaf eerder aan dat de jeugdteams in verschillende formaties zullen gaan spelen gedurende het seizoen. In de praktijk is dit echter nog niet terug te zien, op enkele veranderingen in het spelen met de punt naar voren of de punt naar achter op het middenveld na. Dus, spelen de jeugdteams hetzelfde als het eerste? Volgens de beleidsplannen niet, maar de gelijkenissen zijn er uiteraard wel.

Dat de jeugd, evenals het eerste elftal, doorgaans in een 4-3-3-opstelling speelt is niet zo opvallend. Dat hoort immers bij de Ajax-filosofie. Maar zo vanzelfsprekend is die formatie in de jeugd niet, aangezien het afgelopen seizoen Ajax O15 en O16 nog verplicht een 3-4-3-formatie hanteerden. Sinds de komst van Beuker is het probeersel van Casimir Westerveld opzij geschoven. Het spelen met drie verdedigers zorgde voor een kwetsbare defensie van de jeugdelftallen, maar ontwikkeling staat voorop en Westerveld had zijn redenen voor het experiment. De focus in de middenbouw gaat nu volgens Beuker op het ontwikkelen van spelintelligentie; oftewel het heer en meester worden over tijd en ruimte. Voorlopig gebeurt dat door te trainen in een ‘georganiseerde chaos’. Tijdens wedstrijden zijn de beloofde formatiewisselingen om spelintelligentie te bevorderen nog niet terug te zien. De focus op intensiteit is wel zichtbaar. Tijdens trainingen is er meer aandacht voor en spelers ogen fitter..

Farioli-buitenspelers

Terug naar de ‘Farioli-buitenspelers’. In de opbouw met de hielen op de zijlijn, dat is de opdracht. Ajax O19-buitenspelers Rayane Bounida en Don O’Niel kunnen ook aan die opdracht voldoen, maar zij komen eigenlijk liever centraler op het veld aan de bal om daar hun creativiteit de vrije loop te geven. Hetzelfde geldt voor Lasse Abildgaard en Levi Acheampong, die vorig seizoen tegen het einde van het seizoen meermaals de flanken van Ajax O17 bezetten. Een buitenspeler à la Hakim Ziyech is fijn, maar dat soort types als aanvallende middenvelder ook. Tijdens de thuiswedstrijd van Ajax O19 tegen de leeftijdsgenoten van FC Utrecht haalde trainer Willem Weijs man-in-vorm Bounida overigens naar het middenveld en koos hij voor Elias Mechrouh en Luca Messori, die snelheid en een goede individuele actie hebben, in de voorhoede.

Bij Ajax O15, Ajax O16 en Ajax O17 staan er altijd echte vleugelflitsers opgesteld als links- en rechtsbuiten. Spelers die het veld van nature graag breed houden en hun tegenstander op snelheid opzoeken om vervolgens buitenom of binnendoor te passeren. O17 beschikt over Eternal Barron, die een enorme drive combineert met snelheid en een goede individuele actie. Datzelfde geldt eigenlijk voor Miguel Joao da Silva, die zoekende is naar zijn topvorm van twee seizoenen geleden, maar wel een stijgende lijn te pakken heeft. En nu is daar ook Jeshurun Simeon bijgekomen. Vorig jaar nog spits van beroep, maar ook hij past als vleugelaanvaller in het keurslijf ‘Farioli-buitenspeler’.

Bij Ajax O16 werden er Farioli-buitenspelers aangetrokken: Luca de Baat en Ghalil Bousnane, en de ploeg had al de beschikking over Nafairon Landvreugd. Bij Ajax O15 zien we de laatste wedstrijden Denzel Darko en Jaden Soesanna op flanken verschijnen. Ook zij voldoen aan het geschetste profiel. En de creatieve ‘tienen’, die zien we ‘gewoon’ terug als aanvallende middenvelders en het risico dat zij nemen wordt geaccepteerd.

Backs met ervaring in het centrum

Wat nog niet terug te zien is bij de jeugdelftallen zijn vleugelverdedigers die consistent aan de binnenkant spelen om zo ruimte te creëren voor de veelbesproken buitenspelers; zoals Devyne Rensch en Jorrel Hato dat wel bij Ajax 1 doen. Het gebeurt ook in de jeugd wel, maar lang niet zo vaak als bij het elftal van Farioli. Heb je daar dan spelers nodig die net als Rensch en Hato ervaring hebben met het spelen in de as van het veld? Nee, want vleugelverdedigers als Lyfe Oldenstam (O19) en Marley Alvarez Perez (O17) hebben dat niet (echt) en kiezen van nature toch vaak om aan de binnenkant te spelen.

Maar wellicht dat ervaring als middenvelder of centrale verdediger wel helpt. Dat je met die ervaring op zak heer en meester bent van de tijd en ruimte die je krijgt als je op een centrale positie op het veld aan de bal komt; om maar even in de termen van Beuker te blijven. Feit is dat bij Ajax O19 middenvelder Avery Appiah als rechtsback speelt en rechtsback Ryan van de Pavert op zijn beurt succesvol het Youri Baas-traject volgt. Bij de lagere jeugdteams zijn er nog geen overduidelijke gevallen zoals die van Appiah, maar voortekenen zijn er wel. Zo doet Ajax O16-linksback Niilo Tarvajärvi ervaring op op het middenveld, speelde centrale verdediger annex verdedigende middenvelder Bianief Peters (O16) als rechtsback en kwamen middenvelders Daan Elshout en Miles Aalbersberg ook al uit op die positie bij Ajax O15.

De resultaten zijn tot dusverre net als bij het eerste elftal beter dan het voorgaande seizoen. En aangezien een trainer maar een passant is, en Farioli dus ook, is het wellicht te veel van het goede om de tactiek van de Italiaan te kopiëren en toe te passen op alle jeugdelftallen. De visie van Beuker zal dan ook de leidraad voor de jeugd vormen. Het zijn de kaders waarin de didactische jeugdtrainers nog altijd speelruimte hebben. 4-3-3 lijkt vooralsnog heilig en de resultaten zijn goed. Nog geen wisselende formaties zoals min of meer beloofd, maar wel alle jeugdteams die volop meedoen voor het kampioenschap, mini-Klassiekers die worden gewonnen en veel wedstrijden met een hoge amusementswaarde.

Bram Bark (X: @Bram_Bark | E-mail: b.bark@ajaxshowtime.com)

Lees meer 'Kweekvijver':

#1 - Ajax vindt vervanger voor de naar Feyenoord vertrokken Zinhagel