In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime ook dit seizoen weer elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Sommigen spelen al jaren in de jeugd, anderen zijn er net. Sommigen komen helemaal uit midden-Europa, anderen van een Amsterdamse amateurclub om de hoek. Iedere speler die bij Ajax in de opleiding speelt heeft een verhaal, maar de verhalen van spelers die in de jeugdopleiding uit de gratie raken en/of geruisloos vertrekken, worden zelden verteld.

Het is de droom van iedere jonge voetballer: spelen bij Ajax. Dus wat zeur je, als je in het rood en wit mag spelen, maar niet of weinig minuten krijgt? Wat zeur je als je dagelijks gebruik mag maken van alle faciliteiten, maar op zaterdag niet speelt? Wat zeur je als je dagelijks met de beste talenten van Nederland mag trainen op De Toekomst? Ik snap de gedachtegang, maar dat het jeugdwereldje bij Ajax al vroeg keihard is, is ondertussen een understatement.

Ik loop nu vier jaar mee en heb al de gekste verhalen gehoord over spelers die om allerlei redenen buiten de boot vielen. Soms speelden ze niet omdat ze in de testen fysiek en qua lengte niet de voetballer werden die Ajax graag heeft. Te klein, te traag... Er werd zelfs een speler weggestuurd omdat men bij Ajax bang was voor een karakter á la Mounir el Hamdaoui. En soms moest een speler plots spelen, was deze niet fit, werd hij boos gewisseld en mocht hij vervolgens een maandje rondjes lopen.

Maar er zijn ook spelers die wel mogen trainen en meedoen, maar vervolgens wisselspeler of tribuneklant worden en slechts nog op de atletiekbaan te vinden zijn op wedstrijddagen. Ricardo Farcas en Oliver Horvath werden nog niet zo lang geleden gepresenteerd als grote talenten, maar inmiddels hebben ze dit seizoen al minstens tien keer de marathon van Rotterdam gelopen tegenover wat minuten speeltijd in een oefenpotje doordeweeks. Ze liggen nog een jaar vast, dus met een beetje pech moeten deze spelers nog een jaar uitzitten bij het gastgezin, spelen ze doordeweeks de rol van inwisselbare sparringspartner en op zaterdag mogen ze weer een marathon lopen.

Ik weet niet wat ik daar van moet vinden. Ajax is keihard en dus is het goed om daar al vroeg mee geconfronteerd te worden. De besten spelen en de besten worden op en top begeleid. Bovendien hebben vooral buitenlanders met gezond verstand gekozen voor een contract bij Ajax, dat niet verplicht is om speeltijd te geven als die spelers tegenvallen. Verder verdienen die buitenlandse jongens veel geld, in vergelijking met jeugdspelers uit Nederland. En toch knaagt het, dat er jaarlijks zo'n vijf á tien spelers zijn die via het afvoerputje naar de uitgang worden gedreven.

Want naast de buitenlandse contractspelers die tegenvallen en volledig uit beeld verdwijnen, zijn er ook jeugdspelers die er al jaren spelen en plots een nobody zijn. Ik denk aan Giovanni de la Vega, die tot vorig seizoen als creatieve spelmaker zijn stempel drukte en op weg leek naar een mooie toekomst. Hij moest plaatsmaken voor dure jongens van buitenaf die eigenlijk geen moment indruk hebben gemaakt. De la Vega liep rondjes, terwijl zijn linkerpootje iedere zaterdag brandde van ongeduld. Weg ermee. Reden onbekend, ook bij de betrokkenen, simpelweg omdat er amper communicatie was met de speler.

Ajax moet zich afvragen of het dat imago wil hebben naar de buitenwereld. Want met betrekking tot buitenlands talent heeft men nog een punt, je eigen jeugdspelers op amateurbasis zo aan de kant zetten, dat is een ander verhaal. Jeugdspelers van zestien, zeventien of achttien jaar die nog geen contract hebben en nog geen enkel idee of ze überhaupt prof worden. Jongens die er dus zijn omdat ze graag voetballen en er plezier in hebben. Jongens die nog wat onwetender zijn, maar worden behandeld alsof ze in het eerste spelen en zojuist de beslissende penalty in de Champions League-finale hebben gemist.

Ajax slaat soms door in zijn eigen professionaliteit en biedt juist om die reden een gebrek aan professionaliteit. De communicatie (of eigenlijk het gebrek daar aan) is één voorbeeld. Het is met al dat personeel rond één team niet zo moeilijk om regelmatig met spelers in gesprek te gaan. Hoe staat het ervoor? Hoe gaat het? Hoe gaat het thuis? Bij Ajax is het mogelijk dat een speler een speciaal programma volgt en geen hele wedstrijden speelt, vanwege een blessure of oververmoeidheid. Om vervolgens als club wekenlang niet om te kijken naar dit programma. Als de speler vervolgens wordt gevraagd of hij fit is, volgt er een verbaasde "Ja". Diezelfde speler mist vervolgens geen minuut meer.

Waar ik zojuist zei dat de spelers zelf ook verantwoordelijk zijn voor hun keuzes, is Ajax ook verantwoordelijk. De club gaat een dienstverband aan en behoort spelers een eerlijke kans te geven. En mocht een speler dan tegenvallen, dan is er op z'n minst goede begeleiding nodig. Blijf met ze in gesprek, leg dingen uit, toon een beetje respect en neem dan afscheid. En begeleid jongens op leeftijden waar dat zo belangrijk is. Een mentor is leuk, maar het is niet normaal dat een speler (goed of slecht) soms maanden niets hoort, amper speelt, om vervolgens in het eindgesprek aan te horen dat de club tóch tevreden is. Ook die jongens stoppen er meer uren in dan een gemiddelde fulltime-baan, zonder geld en zonder tijd om elders geld te verdienen. Ze zijn er van acht uur 's morgens tot acht uur 's avonds, net zoals de spelers die wel spelen en naar wie wel wordt omgekeken.

Waar Ajax denkt dat de spelers door het afvoerputje verdwijnen en wel weg blijven, daar weten de jeugdvolgers wel beter. Je werkt met jonge, getalenteerde, maar ook kwetsbare gasten. Of je nu uit Amsterdam komt en nog geen contract hebt of je verdient tweeduizend euro per maand en je komt uit Zuid-Europa; begeleiding stopt niet bij een wedstrijd of een training. Iedere speler met een Ajax-shirt aan verdient de opleiding waar de club zo mee pronkt. Je haalt je handen pas af van een speler als deze teleurgesteld, maar met het hoofd omhoog de deur uit is gelopen. Daar valt bij Ajax zeker nog een belangrijke stap in te maken.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Deel 1: Hollands met Spaanse peper
Deel 2: Unuvar wandelende attractie
Deel 3: Ekkelenkamp een fenomeen
Deel 4: De Wereld Draait Door, bedankt!
Deel 5: Vink geliefd en verafschuwd
Deel 6: El Maach, brede beer uit Helmond
Deel 7: 'Wouter, ga eens bier halen!'
Deel 8: 'Dave Vos heeft dit dik verdiend'
Deel 9: Pereira op zijn plek bij Ajax
Deel 10: Samen, zoals broertjes De Boer
Deel 11: Schifting overleefd, nu een contract
Deel 12: De opvallendste 11 na de zomer
Deel 13: De elf van wie ik veel verwacht
Deel 14: Ajax vol gas voor de lichting 2002
Deel 15: Zoektocht naar de nieuwe Kluivert
Deel 16: Waarom O19 opviel en tegenvalt
Deel 17: Brobbey klaar voor Ajax O19
Deel 18: Linkspootje om te koesteren
Deel 19: Voor altijd het toernooi van Nouri
Deel 20: Tweebenige creativiteit op komst

Seizoen 1:
Alle 37 artikelen

Seizoen 2:
Alle 34 artikelen

Seizoen 3:
Alle 32 artikelen