In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime ook dit seizoen weer elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Wie in een poule met Bayern München en Benfica de volgende ronde haalt van de Youth League als groepswinnaar maakt vrienden. John Heitinga slaagde erin met zijn ploeg en bekert zodoende na de winter door in de achtste finales van het jeugdtoernooi. Wie de poulefase van de Amsterdammers echter onder de loep neemt, kan niet anders concluderen dan dat de coach een onvoldoende scoort. Het rapport:

De uitslagen van Ajax O19 (7,0)

Tot aan de zesde en laatste poulewedstrijd in de Youth League verloor Ajax geen enkel duel en dat staat op papier natuurlijk netjes. Met elf punten uit vijf wedstrijden stond de ploeg al in pole position, het mocht zelfs dik verliezen van Bayern München om alsnog groepswinnaar te worden. Uit bij Bayern en Benfica werd met 2-2 en 3-3 knap gelijk gespeeld. De dikke 6-0 en 8-1 overwinningen tegen AEK Athene O19 spraken bovendien tot de verbeelding.

Het toonde de individuele kwaliteit van Ajax O19, dat makkelijk scoorde uit de soms weinige kansen die geboden werden. Het was lang niet altijd goed, maar voor Ajax staat het resultaat in de Youth League voorop. In deze competitie wil het de huid duur verkopen en laten zien dat het bij de beste jeugdopleidingen van Europa behoort. Dat is met een eerste plaats en 23 gemaakte goals wel gelukt, op papier dan.

De speelstijl van Ajax O19 (4,5)

Want wat nog zo fris en spetterend begon tegen AEK Athene (6-0) werd in de drie wedstrijden die volgden tegen Benfica en Bayern al snel vrij matig. Ondanks een karrenvracht aan spelers uit de beloften, en een mooie groep jonge talenten uit officieel nog de Ajax O17, slaagde Ajax er buiten de duels met AEK niet in om te domineren. Het startte wel in de gebruikelijke 4-3-3, in de praktijk werd het vaak gedwongen in een 4-4-2 of zelfs 5-3-2 te spelen.

Benfica en Bayern waren goed, maar Ajax verkocht de huid vooral duur op basis van inzet en passie. En dat is veel te weinig met de selectie die Heitinga keer op keer weer tot zijn beschikking had. Bovendien had het heel veel geluk. Bayern was in München en Amsterdam veel beter en had beide wedstrijden minstens vier keer kunnen scoren. In de tweeluik met Benfica gaf het ook veel kansen weg. En wat vooral terugkwam, was het eiland waar Brian Brobbey op stond, de counter waar Ajax op moest vertrouwen met de snelle Nicolas Kühn en het gebrek aan pressie en dominantie. De geflatteerde 3-0 zege op Benfica op De Toekomst verhulde veel en bood Ajax een betere uitgangspositie dan die het op dat moment verdiende. In de competitie voetbalde het vaak naar mooie uitslagen, in Europa kreeg Heitinga dat niet voor elkaar.

Het selectiebeleid van Ajax O19 (4,5)

De vroege wissel van Kenneth Taylor in de laatste poulewedstrijd tegen Bayern München vertelde het hele verhaal van Heitinga in de Youth League. De coach krijgt enerzijds misschien wel opdrachten van bovenaf om spelers te laten spelen, maar maakte toch ook zeker zelf opmerkelijke keuzes. Vaak dacht hij te defensief, vaak liet hij zijn ploeg niet met flair en hoge druk starten en de wissel van Taylor toonde aan dat hij geen ballen durfde te tonen toen dat nodig was. De middenvelder was één van de weinigen met een hoge passzuiverheid (83%), hij won vier van zijn vijf duels en hij zocht Brobbey constant als hij de bal had. Ajax werd overlopen, maar dat kwam zeker niet door de man die zich terecht afvroeg waarom hij werd gewisseld.

Aan gebrek aan hulp uit de beloften lag het niet in alle wedstrijden. Vaak bestonden zijn selecties uit zeven of zelfs acht spelers uit Jong Ajax. Die spelers speelden, anders werden ze natuurlijk niet teruggehaald. Vaak ging dat ten koste van spelers die buiten de Eredivisie voor A-junioren juist die Europese prikkel nodig hadden en nu op de bank zaten. Vaak werkte het niet en lieten de spelers uit de beloften niet zien dat ze beter of verder waren. Tegen Bayern hoorden de meesten van hen zelfs tot de minsten van het veld. Het selecteren van sommige spelers leek steeds meer een moetje, terwijl talenten uit de oorspronkelijke O19 op de deur rammelden. Heitinga hakte geen knopen door, maar liet zijn oren hangen.

De trainer wordt door de resultaten echter bevestigd in zijn idee dat spelers uit de beloften veelal nodig zijn om ploegen af te stoppen, maar hij maakte hier in mijn ogen een essentiële denkfout. Spelers uit Jong Ajax moeten vooral voetballend meer brengen, meer dan hun concurrenten uit de O19. Als dat niet zo is, dienen de spelers te spelen die Ajax het beste laten voetballen. Want hoewel Ajax groepswinnaar werd; het gewenste imago van een goede jeugdopleiding heeft het op basis van de poulefase zeker niet verworven, mede door het selectiebeleid en de automatismen die daardoor ontbraken.

De achtste finale voor Ajax O19

Wie de cijfers optelt en door drie deelt, komt op een 5,3 voor Heitinga. Dat komt vooral omdat het eindresultaat goed is en omdat Ajax daar waarde aan hecht, de andere factoren waren ondermaats. Bayern en Benfica maakten er geen gebruik van, maar hoe verder Ajax komt in het toernooi, hoe meer kansen er benut zullen worden door de tegenstander. Ajax gaf thuis tegen Bayern 31 (!) doelpogingen weg. Die aantallen haalt het eerste elftal alleen op een goede dag tegen ploegen als Excelsior. Thuis tegen Benfica (die 3-0 zege dus) waren het er overigens 18, ook veel te veel voor een ploeg die wil domineren.

Het moet beter, maar daarvoor moeten Ajax en Heitinga zichzelf wel een spiegel voorhouden. Willen we winnen en alleen winnen of willen we in de jeugdopleiding winnen en ook nog een beetje goed voetballen? Willen we risico nemen, hoog druk zetten en op die manier de identiteit van Ajax weergeven? Of willen we compact staan, counteren en dan alsnog 18 of 31 doelpogingen om de oren krijgen? Als Ajax een kat met negen levens is, is het er na de poulefase minimaal zeven kwijt, dus de ploeg weet wat het te doen staat.

Werk met de spelers die het beste in elkaar naar boven halen, speel zoals de spelers altijd gespeeld hebben in hun jeugd en zoals ze ook in het eerste elftal onder Erik ten Hag gaan spelen. En toon tot slot een beetje respect naar spelers. Als je wil wisselen, doe dat in de rust, en niet ten overstaan van een bomvol sportcomplex; helemaal als het een 16-jarige betreft die helemaal niet zo slecht was als Heitinga dacht. Geef je iedereen dat vertrouwen, dan kun je zoveel meer halen uit de groep, die woensdagmiddag met de staart tussen de benen groepswinnaar werd.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Seizoen 5:
Deel 1: Ten Hags visie op De Toekomst
Deel 2: Kühn geeft Ajax O19 vleugels
Deel 3: De wondere wereld van Dest
Deel 4: 'Ratje' Taylor 'gaat heel ver komen'
Deel 5: Steeds meer broertjes De Boer
Deel 6: Llansana ontbrekende sleutel
Deel 7: Laat O19 beetje meer O19 zijn
Deel 8: Marcelo van O17 leeft zijn droom
Deel 9: Gretig op weg naar Ten Hag
Deel 10: Ünüvar levert als het écht moet

Seizoen 1:
Alle 37 artikelen

Seizoen 2:
Alle 34 artikelen

Seizoen 3:
Alle 32 artikelen

Seizoen 4:
Alle 22 artikelen