In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime dit seizoen elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Jarenlang was hij het trouwe gezicht op de bank naast Frank de Boer. Wie Frank zag, wist dat Dennis niet ver weg was. Het duo leek twee handen op één buik, maar niets blijkt minder waar. De Boer vertrekt, hij neemt Orlando Trustfull mee en Bergkamp blijft achter. De man die nooit een woord teveel zegt, moet nu gaan bewijzen dat hij een zogenaamde cultuurbewaker is of kan zijn. De spotlights staan niet meer op De Boer, maar op zijn rechterhand.

Een cultuurbewaker. Het is een populair woord bij Ajax, maar wat houdt het eigenlijk in? Bergkamp had het erover in een uitgebreid interview met VI en De Boer zelf noemde zijn spelers vaak cultuurbewakers. Op het moment dat Edwin van de Sar het donderdag zei, knalden de vraagtekens in mijn hoofd. Welke cultuur? En wat is daar nog van over?

Ik vrees dat er wordt gedoeld op de cultuur die Johan Cruijff wilde introduceren, maar zoals ik al weken schrijf, zou Ajax er goed aan doen de naam van de overleden legende niet langer te gebruiken na de zetten die op De Toekomst zijn gedaan. De club slaat een nieuwe weg in waar Cruijff totaal niet achter had gestaan. Het uitgangspunt dat jeugd moet doorstromen naar het eerste elftal is ongeveer het enige wat nog overeind staat.

Als de Cruijff-cultuur bovendien de cultuur is waar Van der Sar het over heeft, is Bergkamp dan wel een bewaker? Of was hij juist degene die er als brug tussen eerste elftal en jeugdopleiding voor zorgde dat deze cultuur binnen enkele maanden teniet werd gedaan? Waar Bergkamp zelf verkondigde dat hij er voor wil zorgen dat 'Plan Cruijff behouden blijft', daar was hij als bewaker en belangrijke pion na het vertrek van Wim Jonk juist degene die veel veranderde.

Ik vind het dan ook interessanter dan ooit dat Bergkamp blijft en als cruciale schakel wordt neergezet door Van der Sar. Hij moet nu de daad bij het woord voegen en laten zien wat al die gemaakte plannen uit het verleden echt voor hem betekenen. De Boer is er niet meer om tijdens iedere persconferentie of tijdens interviews recht te lullen wat krom is. Dat neem ik hem overigens niet kwalijk. Zijn taak was het eerste elftal, zijn taak was niet om cultuurbewaker te zijn.

Toch leek hij het wel want waar Bergkamp wekelijks schitterde in afwezigheid, daar was De Boer bijna wekelijks te vinden op De Toekomst. Hij was er zelfs toen Ajax A1 de Youth League-wedstrijd speelde tegen Chelsea in Londen en vanaf de start wist hij alle spelers bij voornaam te noemen, of het nu om D1 of A1 ging. De Boer wierp zich op als schakel tussen eerste elftal en jeugdopleiding, maar was dat op papier helemaal niet.

Met het vertrek van de coach valt dus ook nog die spontane gast weg die er wekelijks voor zorgde dat jeugdspelers het idee kregen dat er naar hen gekeken werd. Over het eerste elftal maak ik me niet zoveel zorgen. Een nieuwe trainer betekent automatisch dat er dingen gaan veranderen, hoe graag Ajax dat ook wil voorkomen. Benieuwd ben ik vooral naar de manier waarop cultuurbewakers een afbrokkelende cultuur zonder uithangbord De Boer gaan bewaken.

Bergkamp staat vol in de spotlights en dat is waar hij eigenlijk helemaal niet van houdt. Hij kan het nu eigenlijk niet meer maken om stil en afwezig te zijn. Wat hij achter gesloten deuren allemaal doet, daar moet hij nu ook mee op de voorgrond treden. Hij moet bewijzen dat de aanzwellende kritiek richting zijn persoon onterecht is. Dat doet hij niet door A-junioren vervroegd naar Jong Ajax door te schuiven of het volledige trainingsschema op de kop te gooien. Dat doet hij door de restjes van Plan Cruijff te bewaken alsof het zijn leven is. Want na de uitspraken van Van der Sar weten we nu eindelijk naar wie we écht moeten kijken als er de komende maanden dingen dreigen fout te gaan.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Seizoen 2:

Deel 1: 'Heitinga had ook tegenslag'
Deel 2: Lekker blijven, Donyell
Deel 3: Nieuwe attractie 'Kiki'
Deel 4: 'Raiola is altijd op zoek'
Deel 5: De erfenis van Cerny & co
Deel 6: Hakjes van Antonucci
Deel 7: GASTCOLUMN, 'Hé, lelijkerd!'
Deel 8: GASTCOLUMN, Familia-Castillo thuis in B1
Deel 9: Jonk for president
Deel 10: Ajaxtalentje met uitzicht op De Kuip
Deel 11: Dolberg briljant en klungelig
Deel 12: 'Oordelen over opleiding te vroeg'
Deel 13: 'Duitse schimmel!'
Deel 14: 'Ajax heeft Noa Lang'
Deel 15: Sierhuis meldt zich aan het front
Deel 16: Gevolgen niet te overzien
Deel 17: Eiting groeit razendsnel
Deel 18: Ajax speelt met vuur
Deel 19: Groeibriljant Dolberg beloond
Deel 20: De allerbeste elf van 2015
Deel 21: Bay en zijn Osteitis pubis
Deel 22: Keihard voor Kluivert en Lang
Deel 23: Kippenvel op de armen
Deel 24: Het grootste verlies na Jonk
Deel 25: 16 jaar en nu al steunpilaar
Deel 26: Lange bal doet zijn intrede...
Deel 27: Gewezen sterren plots terug
Deel 28: 'In A1 word je afgeslacht'
Deel 29: Ajax heeft z'n pitbull terug
Deel 30: Treurend richting de pub
Deel 31: 15-jarige absolute uitblinker
Deel 32: Opleiding moet koers bepalen
Deel 33: De voor- en nadelen van A2

Seizoen 1:

Alle 37 artikelen