Swen Bosch (33) werd in mei 2020 tot zijn eigen verbazing door Ajax aangesteld om bij het Chinese Guangzhou R&F FC aan de slag te gaan. De voormalig partnerclub van Ajax wilde de jeugdopleiding van een impuls voorzien en daarbij was een belangrijke rol weggelegd voor Bosch. Een uitgebreid gesprek over de totstandkoming van deze fraaie stap, zijn werkzaamheden in China en de rol van Ajax binnen Guangzhou R&F FC. ‘Chinezen worden in de kern heel erg graag aangestuurd.’

De laatste jaren timmert Ajax hard aan de weg om een wereldwijd netwerk op te bouwen. Onder de vlag van de speciaal hiervoor opgezette Ajax Coaching Academy gaat Ajax samenwerkingen aan met voetbalclubs in Nederland, maar ook met clubs uit andere werelddelen. Naast zo’n vijftig voetbalclubs waar Ajax in Nederland mee samenwerkt, hebben de Amsterdammers bijvoorbeeld ook partnerships met Sydney FC in Australië, Sagan Tosu in Japan en tot vorig jaar met Guangzhou R&F FC in China. Bij deze clubs wordt of werd de Ajax-filosofie en expertise gedeeld en geïmplementeerd door Ajax-medewerkers op locatie. In 2020 verandert het leven van Swen Bosch volledig als hij de unieke kans krijgt om één van deze Ajax-medewerkers te worden. Het is een overstap die hijzelf op dat moment totaal niet zag aankomen.

Totstandkoming van de overstap 

‘Het is eigenlijk heel toevallig tot stand gekomen’, vertelt Bosch. De dertiger was voorafgaand aan zijn overgang naar Ajax twee seizoenen de Hoofd Jeugdopleiding van BFC Bussum, een amateurclub die de hoogst mogelijke status binnen een samenwerkingsverband met Ajax heeft bereikt. In zijn hoedanigheid als Hoofd Jeugdopleiding van BFC Bussum werd Bosch in september 2019 uitgenodigd door Ajax. ‘We hadden een meeting over de clubs die net als BFC de hoogste mogelijke samenwerkingsstatus binnen Ajax hebben. Vooraf hadden we een etentje, vervolgens kregen we een presentatie en daarna hebben we in de Johan Cruijff ArenA de wedstrijd tegen sc Heerenveen gekeken. Toevallig zat ik tijdens die wedstrijd naast Simon van den Hanenberg, die door Ajax aan China gedetacheerd was. Tijdens de wedstrijd raakten hij en ik aan de praat. Het ging toen over de buitenlandse projecten van Ajax en daarbij kwam ook mijn eigen achtergrond bij Ajax ter sprake.’

Bosch liep acht jaar geleden als techniektrainer stage in de onderbouw van Ajax en werkte daarna als trainer bij AFC en Almere City. ‘Deze clubs werken beide samen met Ajax, dus zodoende bleef ik een beetje in de Ajax-cirkel hangen. Later, als trainer en Hoofd Jeugdopleiding bij BFC, was dit door de samenwerking met Ajax nog steeds het geval. Dat heeft wel in mijn voordeel gewerkt. Simon gaf tijdens ons gesprek namelijk aan dat Ajax voor de buitenlandse projecten altijd op zoek is naar trainers die het Ajax-DNA hebben. Door mijn ervaringen concludeerde hij dat ik daar wel in thuis ben en gaf hij mij zijn kaartje.’

Grote gok

Bosch sprak vervolgens enkele keren af met Van den Hanenberg en andere medewerkers binnen de Ajax Coaching Academy. Tijdens deze gesprekken werd al snel duidelijk dat Ajax op zoek was naar uitbreiding van het team dat bij Guangzhou R&F FC werkzaam was. ‘De gesprekken gingen erg goed en we lagen al snel op één lijn. Na een paar gesprekken zou ik zelfs al naar China gaan om de club te bezoeken en eventueel een woning te bekijken, maar vanwege de uitbraak van het coronavirus kon dat niet doorgaan. Een concreet voorstel van Ajax bleef vervolgens uit en toen heb ik wel belangrijke keuzes moeten maken’, vertelt Bosch, waarna hij de cruciale keuzes die hij vervolgens maakte toelicht.

‘Om deze stap te kunnen maken, heb ik heel veel risico’s moeten nemen. Ik had een vast contract als gymleraar op een VMBO-school in Amsterdam. Het werd 1 maart en rond die datum moest ik op mijn school en bij BFC aangeven of ik weer een jaar doorging. Beide contracten heb ik toen opgezegd, ondanks het feit dat Ajax mij geen concreet voorstel had gedaan. Dat was dus een behoorlijke gok.’

Hoewel Bosch aanvankelijk helemaal niet de ambitie had om als voetbaltrainer in het buitenland aan de slag te gaan, is hij door de gesprekken met Ajax dusdanig enthousiast geworden dat hij bereid was om een dergelijke gok te wagen. Het grote risico dat hij nam, betaalde zich uiteindelijk uit. In mei 2020 tekende hij een contract voor tweeënhalf jaar. ‘Een week nadat ik besloten had om mijn contracten op te zeggen, belde Ajax alsnog. Tijdens de eerdere gesprekken met Ajax was ik al overtuigd geraakt en mijn vriendin en ik hadden het avontuur eigenlijk al uitgestippeld, dus toen Ajax uiteindelijk concreet werd, was de keuze snel gemaakt. Als je bij een club als Ajax kan werken, moet je daar niet over twijfelen. Ajax is zowel in Nederland als in de wereld een hele grote club, dat merk je in alles. In meerdere landen worden er samenwerkingen met clubs opgezet en Ajax probeert haar filosofie nadrukkelijk over de wereld te verspreiden.’

Moeilijk begin

Vol enthousiasme en ambitie begint Bosch twee jaar geleden aan zijn avontuur bij de Ajax Coaching Academy, maar het hardnekkige coronavirus zorgt voor een zeer lastige start. De regelgeving in China, het epicentrum van het coronavirus, staat het maandenlang niet toe om Bosch naar zijn nieuwe werkplek af te laten reizen. Zijn werkzaamheden voert de dan kersverse Ajacied aanvankelijk dus lange tijd vanuit zijn huis in Ermelo uit.

Bosch is aangesteld als coördinator van de onderbouw van Guangzhou R&F FC. In die rol zal hij aan de hand van een technisch, tactisch en mentaal Ajax-beleid Chinese jeugdtrainers begeleiden en stappen willen maken met de jeugdopleiding van Guangzhou R&F FC. Een mooie taak, maar het eerste halfjaar van zijn dienstverband zit vol onzekerheden. ‘De eerste zes maanden waren slopend. Mijn koffer stond de hele tijd gepakt. Op het moment dat er groen licht zou komen vanuit China, zou ik direct afreizen. Dat was een hele onzekere tijd voor mij en mijn familie.’

Uiteindelijk duurde dit dus nog tot het einde van 2020. Tot die tijd werkte Bosch vanuit Nederland, zo legt hij uit. ‘Vanwege het tijdsverschil had ik dagelijks om half zes ’s ochtends online een eerste meeting met de Chinese trainers. Dan besprak ik de trainingsschema’s en legde ik uit wat er inhoudelijk van de trainers werd verwacht. Dat was natuurlijk verre van de ideale situatie. Zonder dat ik de trainers persoonlijk kende, moest ik hen aansturen en toch dingen met hen zien te bereiken. Dat ging in het begin heel mondjesmaat. Ik ben een pragmatische man en wil vooral veel dingen doen. Ik wil écht in contact zijn met mensen en iemand kunnen aankijken. Dat dit van achter mijn laptop niet kon was erg lastig en kostte ontzettend veel energie.’

Afreizen naar China

Na een halfjaar krijgt Bosch het verlossende bericht dat hij eindelijk naar China kan afreizen. Toch begint zijn werk dan alsnog niet direct zoals hij had gehoopt. Bosch moet namelijk eerst twee weken in een zeer strenge quarantaine. Hij beschrijft deze periode als slopend en voelt zich bevrijd zodra hij na deze quarantaine dan eindelijk écht aan zijn avontuur in China kan beginnen. ‘Mijn hart begon sneller te kloppen. Waar zou ik naartoe gaan? Hoe ziet het eruit en wat wordt mijn woning? Ik moet zeggen dat Ajax dat allemaal fantastisch had geregeld. Ik had een mooi huis aan de rand van een bos, al mijn spullen lagen klaar en ik kreeg een ontzettend warm welkom van de organisatie. Dat gaf een fantastisch gevoel na die zware eerste maanden.’

Dagelijks wordt Bosch met een busje opgehaald en naar de club gebracht. Zijn eerste indruk van Guangzhou R&F FC is goed. ‘R&F staat voor Rich and Famous, dat is typisch iets Chinees. Van de buitenkant moet het altijd iets moois uitstralen. De clubeigenaar is een hele grote vastgoedmagnaat die gespecialiseerd is in het bouwen van flats en huizen, dus er waren veel middelen voor handen.’

Samenwerking met Chinese trainers

Toch is zijn samenwerking met de Chinese trainers aanvankelijk moeizaam. Bosch stuit op weerstand en moet de juiste snaar van de Chinese oefenmeesters zien te raken. ‘De trainers waren eerst vrij sceptisch. Ze zagen mij als een buitenstaander die hen wel even zou gaan vertellen hoe alles moest. Natuurlijk wilde ik dingen anders gaan oppakken, maar zeker niet op zo’n manier. Ik wilde trainers de volgende stap laten zetten in hun ontwikkeling. Ik wilde dat ze zelf meer zouden gaan nadenken over hun trainingen en dat ze beter zouden kunnen gaan beargumenteren waarom ze bepaalde oefenvormen deden. Daar was ik ambitieus in. Ik was kritisch en stelde de trainers veel vragen. Dat gaf frictie en ik voelde dat ik me echt moest bewijzen om de Chinese trainers mee te krijgen. Daarom heb ik in de eerste weken veel trainingen zelf gegeven. Ik had nieuwe oefenvormen meegebracht met veel variatie en dat maakte dat ik de trainers geleidelijk op een hele positieve en natuurlijke manier meekreeg. Na een paar weken sloegen hun scepsis om in nieuwsgierigheid en toonden de trainers zich erg leergierig. Toen ontstond er een ontzettend leuke dynamiek.’

Daarbij hield Bosch rekening met een belangrijk cultureel verschil. ‘Chinezen worden in de kern heel erg graag aangestuurd. Ze werken het liefst in een heel hiërarchisch systeem. Als een trainer een opdracht krijgt, dan voert hij dit uit. Hij zal niets meer, maar ook zeker niets minder doen. Hij doet precies wat hij opgedragen krijgt. Daar moet je rekening mee houden, maar een belangrijke taak van mij was dus ook om trainers zelf meer aan het denken te zetten en initiatief te laten nemen.’

Dat lukte na een tijdje goed. ‘Het niveau was zeer goed. Trainers konden een hele goede training verzorgen en spelers uitdagen, maar we moesten een denkwijze veranderen. Dat lukte. We creëerden een veilig klimaat waarin trainers vragen durfden te stellen en er ook voor openstonden om van elkaar te leren. Een redelijk passieve organisatie werd omgeturnd naar een proactieve organisatie. Dat leidde ertoe dat trainers zelf meer gingen nadenken over waarom ze bepaalde trainingen gaven en wat ze wilden overbrengen op hun spelers. Ontzettend leuk en vanaf dat moment werden er grote stappen gezet.’

Naast zijn rol als onderbouwcoördinator ging Bosch ook aan de slag als video-analist. ‘Ik heb de Chinese trainers geholpen in het plannen, organiseren en presenteren van video-analyses. Ik heb ze geleerd hoe zij bepaalde momenten moeten filmen, wat ze moeten filmen en hoe ze dit vervolgens kunnen presenteren aan hun spelers. Daarnaast was het belangrijk om die vertaalslag ook te maken naar trainingen en wedstrijden. Daar ben ik een gedeelte van mijn tijd mee bezig geweest en heb ik de trainers ook in begeleid.’

Eigen ontwikkeling

In China was Bosch dus vooral bezig met leiding geven en coördineren. Voor zijn eigen ontwikkeling als voetbaltrainer heeft zijn tijd bij Guangzhou R&F FC dus niet ontzettend veel betekend. ‘Maar dat wist ik van tevoren. Ik wist dat ik mij in China vooral op andere vlakken zou gaan ontwikkelen en dat is ook gelukt. Ik was hier vooral de trainer van de trainer en dat is leerzaam. Hoe ga je met mensen in gesprek die ergens volledig anders instaan? Hoe ga je mensen hun competenties ontwikkelen? Hoe ga je hen overtuigen? Dat waren mijn grootste uitdagingen.’

Daarnaast vond Bosch het zowel eervol als leerzaam om namens Ajax werkzaam te zijn in China. ‘We zaten daar met zeven Nederlanders en zijn echt op de nodige weerstand gestuit. Ik kan niet ontkennen dat dit tot de nodige wrijving heeft geleid, maar het was mooi om de professionaliteit bij iedereen te zien. Richting de Chinezen hebben we altijd één front gevormd en het is ook prachtig om te zien wat het merk Ajax mondiaal betekent. Iedereen kent Ajax, dat is niet normaal. Op zo’n plek als China kom je er pas achter hoe groot Ajax is. Edwin van der Sar en Sonny Silooy zijn op bezoek geweest en daar spreken de Chinezen nu volgens mij nog steeds over, haha. Dat heeft zo’n positieve impact en om dat uit te mogen dragen is ontzettend eervol.’

Chinese speler in Ajax-hoofdmacht

Eén van de doelstellingen van Ajax in China is om over tien jaar minimaal één Chinese speler in de Ajax-hoofdmacht te hebben staan. Bosch vertelt dat dit een ambitieuze, maar niet onmogelijke wens is. ‘Zo lang er geen Europese invloed is binnen de Chinese voetbalwereld, zal dat heel erg lastig worden. Maar als de Chinezen er wel voor openstaan om Europeanen op te nemen in hun voetbalorganisaties, dan is de kans dat dit gaat lukken vrij hoog. Zonder die Europese invloed zullen Chinese voetballers zich echter nooit ontwikkelen tot creatieve spelers of voetballers die vanuit het niets het verschil kunnen maken. Binnen de Chinese denkwijze is daar te weinig vrijheid voor en moeten spelers zich schikken in een bestaande structuur. Alleen door creativiteit te stimuleren zullen er Chinese topspelers komen bovendrijven.’

Bosch hoopt dat dit gaat gebeuren. Al is het alleen maar om de gigantische voetbalmarkt aan te boren die China potentieel is. ‘Als er daadwerkelijk één Chinese speler Ajax 1 haalt, dan kan ik je haast verzekeren dat alleen de shirtverkoop van die speler al genoeg zou moeten opleveren om een nieuw stadion te bouwen. De hele Europese voetbaltop loert daarom op hét Chinese talent, maar op dit moment is dat er gewoon nog niet. Dat zal ook nog wel een paar jaar duren, maar ik geloof wel dat het op langere termijn mogelijk is.’

Vervroegd einde

Ondanks de successen die Ajax in China boekte bij Guangzhou R&F FC, werd de samenwerking eind vorig jaar op abrupte wijze beëindigd. Een hard gelag voor Bosch en zijn collega’s. De Nederlanders hadden het naar hun zin en Ajax had de plannen in China op de rit, maar een nieuwe crisis zorgde voor een abrupt einde. ‘Afgelopen augustus zijn we met de zeven Nederlanders vanuit China teruggekomen voor vakantie’, vertelt Bosch. ‘We zouden vijf weken vakantie hebben en vervolgens weer teruggaan naar China. Na die vakantieweken kregen we echter te horen dat we on-hold werden gezet, omdat er veel dingen speelden in China. Daar is een vastgoedcrisis aan de gang en zodoende werd R&F ook hard geraakt. Zij hebben fors moeten bezuinigen en hebben toen in overleg met Ajax besloten om het project een jaar vervroegd te stoppen.’

‘Zo eindigde mijn Chinese avontuur dus net zo abrupt als dat het begon’, vervolgt Bosch. ‘Dat is heel jammer. Het is heel frustrerend om aan iets te beginnen dat je uiteindelijk niet af kunt maken. Het niveau steeg, trainers en spelers werden beter en we wonnen een aantal toernooien. Dat ik niet meer terug heb kunnen gaan, is dus echt wel een deceptie. Ik snap het vanuit R&F en Ajax volledig, maar persoonlijk heb ik er natuurlijk wel de pest in.’

Na het beëindigen van zijn werk in China sprak Bosch nog wel met Ajax over een nieuwe functie, maar dat leidde uiteindelijk tot niets. ‘Ajax heeft mij wel iets nieuws aangeboden, maar ik vond dat niet in de lijn liggen met mijn huidige ambities. Dat kan gebeuren, we zijn goed uit elkaar gegaan. Ajax heeft mij een fantastische kans geboden en de Ajax Coaching Academy is een geweldige organisatie. Ik had natuurlijk nooit gedacht dat ik ooit voor Ajax in China zou gaan werken, maar dit is het avontuur van mijn leven geweest.’

Toekomstplannen

Bosch gooit het over een andere ploeg en is inmiddels trainer van de O19-ploeg van DVS’33 Ermelo. Volgend jaar gaat de trainer zijn UEFA A-diploma halen en Bosch heeft het perspectief om op korte termijn toegevoegd te worden aan de staf van het eerste elftal van DVS’33, dat uitkomt in de derde divisie. Zijn toekomst ligt dan ook in het voetbal. ‘Ik kan zowel een team als een voetbalorganisatie leiden, dus mijn ambitie is zeker om dat in de nabije toekomst weer te gaan doen. Dat hoeft niet per se binnen een BVO. Ik ben vooral op zoek naar een organisatie die mij prikkelt in mijn behoeftes, maar ook zeker naar een organisatie waarin ik mijn eigen behoeftes kwijt kan. Als dat bij een BVO kan, zou dat leuk zijn. Maar dit is voor mij absoluut geen harde eis. Vooralsnog zit ik goed bij DVS Ermelo en focus ik me op het halen van UEFA A.’

Het nieuwe tenue is in de volwassen maten direct te bestellen in de webshop van Ajax. Daarnaast is het tenue verkrijgbaar in de Official Fanshops van Ajax en via de website van Adidas. Vanwege de impact van het coronavirus op de productie en logistiek is de kindercollectie vanaf half juli beschikbaar.

Bestel het nieuwe Ajax-thuisshirt nu in de Ajaxshop!

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: t.zwagerman@ajaxshowtime.com)