Diepe Zakken: 'Onwaarschijnlijk dat Ajax nog evenveel inkomsten uit transfers kan genereren als voorheen'

03 december 2024 18:00 door José de la Verde 138

Bron Ajax Showtime

Laatst geüpdatet 03/12/2024 18:08

Op de achtergrond wordt er druk overleg gepleegd over de aanpassingen van het transfersysteem nu deze juridisch niet meer houdbaar is in navolging van de Diarra-rechtszaak. Er wacht namelijk een winterse transferperiode over niet al te lange tijd. Voor Ajax is deze window opnieuw belangrijk, maar de vraag is hoe anders deze precies gaat verlopen. Antoine Duval, Senior Onderzoeker bij het Asser Instituut in Den Haag en Hoofd van het Asser International Sports Law Centre, volgt de ontwikkelingen nauwlettend en we stelden hem enkele vragen over wat Ajax staat te wachten in de aankomende transferperiode.

De uitspraak in de Diarra-rechtszaak heeft ondertussen al hele concrete gevolgen. De FIFA maakte namelijk onlangs bekend dat ze hun sancties voor het overtreden van het transferreglement voorlopig opschorten, zie hieronder. (Tekst gaat verder onder deze tweet)

In minder wollige woorden; als een speler voor het aflopen van zijn contract een transfer wil maken, dan kan de FIFA niet afdwingen dat er een transfersom betaald moet worden. Dat is namelijk wat een transfer eigenlijk is: een speler pleegt contractbreuk en de FIFA verplicht dan de nieuwe club om een compensatie te betalen aan de oude club. Zo niet, dan kan de FIFA de speler bijvoorbeeld niet-speelgerechtigd verklaren. Die consequenties zijn dus niet legaal verklaard door de Europese rechter.

Die opschorting is tijdelijk en noodzakelijk, omdat er geen juridische basis meer voor is. Het is een signaal dat de FIFA en spelersvakbond FIFPro druk in overleg zijn om nog vóór de winterse transferperiode aanpassingen te doen. Er is nog veel speculatie over die aanpassingen en hoe dat in de praktijk gaat uitpakken. In gesprek met Duval gaan we in op enkele mogelijke veranderingen.

De uitspraak lijkt niet te zeggen dat er helemaal geen transfersommen meer betaald hoeven te worden, maar zijn hoge transfersommen verleden tijd?

'Wat de uitspraak niet zegt, is dat een speler die zijn of haar club zonder geldige reden verlaat, geen compensatie hoeft te betalen. Wel stelt de uitspraak dat deze compensatie zowel relatief voorspelbaar moet zijn als niet mag worden gebaseerd op vage criteria, zoals nu het geval is onder Artikel 17 van het RSTP (Regulations on the Status and Transfer of Players van de FIFA). Bovendien mag de compensatie niet worden berekend op basis van de transfersom die de club oorspronkelijk heeft betaald om de speler aan te trekken.'

'Kort gezegd: na de Diarra-uitspraak moeten de nieuwe criteria voor het berekenen van compensatie helder en voorspelbaar zijn. In mijn ogen is het onwaarschijnlijk dat een speler hierdoor een compensatie moet betalen die onevenredig hoog is in verhouding tot het salaris en de bonussen uit zijn of haar contract.'

Denk je dat de komende winterse transferperiode de laatste keer zal zijn dat er nog significante transfersommen betaald worden?

'Ik weet niet zeker of er tijdens die transferperiode überhaupt nog hoge bedragen betaald zullen worden. Clubs die nu, in deze onzekere situatie rondom het RSTP, grote bedragen uitgeven, lopen namelijk een aanzienlijk financieel risico. Premier League-clubs zullen zich bijvoorbeeld afvragen waarom zij nog andere Europese clubs zouden moeten subsidiëren, terwijl ze juridisch gezien spelers kunnen aantrekken zonder een transfersom te betalen.'

'De FIFA kan dit niet verhinderen zolang er geen nieuw RSTP-systeem is. In dit scenario zou de enige reden waarom transfersommen nog betaald worden, zijn dat clubs stilzwijgend afspreken geen spelers aan te trekken zonder transferovereenkomst. Juridisch gezien zou dit neerkomen op een illegaal kartel, maar dat is waarschijnlijk wat ervoor nodig is.'

Is het (ver)huren van een speler, zeker met een koopoptie, nog wel logisch?

'Het huren of verhuren van een speler kan zeker nog nut hebben, vooral omdat clubs willen dat een andere club het salaris van een overbodige speler overneemt. Maar een koopoptie opnemen heeft weinig zin zolang er geen nieuw transfersysteem is ingevoerd (als dat er ooit komt).'

Een nieuw transfersysteem lijkt ergens onvermijdelijk. Wanneer verwacht je dat dit ingevoerd wordt? En wat gebeurt er in de tussentijd?

'Ik weet niet zeker of een nieuw transfersysteem onvermijdelijk is; in geen enkele andere sector van de economie bestaat zoiets. Wat wel nodig is, en wat beschermd wordt door de recente uitspraak, zijn strikte transferwindows. Deze voorkomen dat spelers continu van club wisselen om korte-termijnkansen na te jagen.'

'Daarnaast is er wellicht een manier nodig om herverdeling te garanderen tussen rijke en arme competities, een functie die het huidige transfersysteem tot nu toe vervult. Maar dat kan ook anders, bijvoorbeeld via een belastingmechanisme op de inkomsten van competities, opgelegd door de UEFA of de FIFA, los van de spelersbewegingen. De UEFA kan daarnaast maatregelen treffen om een betere competitieve balans te creëren in de Europese toernooien en de voordelen van de rijkste clubs te beperken.'

'Hoewel we zijn opgegroeid met de transfermarkt en deze als vanzelfsprekend beschouwen, is het belangrijk om kritisch na te denken over de functie ervan en of we het echt nodig hebben. De transfermarkt heeft namelijk ook grote negatieve gevolgen gehad, zoals corruptie, omkoping, belastingontduiking en kinderhandel.'

Tekst gaat verder onder de foto.

alex kroes ajax 24 25 — Alex Kroes zal moeten puzzelen tijdens de transferperiode in januari.

Wat zou je een club als Ajax adviseren, gezien hun bedrijfsmodel sterk afhankelijk is van transferwinsten?

'Mijn advies aan Ajax, al zijn ze zich hier waarschijnlijk zelf ook goed van bewust, is om tijdens de komende winterse transferperiode zeer voorzichtig te zijn met hun aankoopbeleid. Tegelijkertijd zouden ze hun spelers voor een goede prijs moeten proberen te verkopen, als ze een koper kunnen vinden.'

'Daarnaast moeten ze zich voorbereiden op een periode van bezuinigingen. De uitgaven zullen moeten worden aangepast aan een nieuwe economische realiteit waarin het onwaarschijnlijk is dat ze nog evenveel inkomsten uit transfers kunnen genereren als voorheen.'

Ajax lijkt voor te sorteren op veranderingen

De klok tikt voor de FIFA, de spelers, de clubs en alle betrokkenen bij de transfermarkt. Dat Ajax bezuinigingen door gaat voeren, lijkt direct in relatie te staan tot lagere inkomsten uit transfers. Minder personeel bijvoorbeeld verlaagt de kosten, waardoor er operationeel een beter resultaat volgt (lees: meer winst of minder verlies vóór transfers). Er hoeft dan minder winst op transfers gemaakt te worden om het algehele resultaat uit de rode cijfers te halen.

Concreet moet Ajax denken aan zoveel mogelijk ‘overbodige’ spelers verkopen, en aankopen en vooral aankoopbedragen beperkt houden. Daarnaast moet de club overwegen om waardevolle spelers voor eventuele transfersommen te laten gaan, nu het nog kan. Dit alles moet geen afbreuk aan de kansen op Champions League-voetbal volgend seizoen, waar nu meer dan ooit de financiële meevallers vandaan moeten komen.

Dr. Antoine Duval is Senior Onderzoeker bij het Asser Instituut in Den Haag en Hoofd van het Asser International Sports Law Centre. Volg hem op X [https://x.com/Ant1Duval] om de ontwikkelingen rondom de Diarra-rechtszaak op de voet te volgen.

José de la Verde (X: j_berden)