Ray Clarke bewaart nog altijd fantastische herinneringen aan zijn periode bij Ajax. Hoewel die periode van korte duur was – de Engelse spits speelde één seizoen (1978/79) voor Ajax – is de Amsterdamse club hem dierbaar, volgt hij Ajax nog altijd op de voet en heeft hij nog altijd goed contact met zijn oud-teamgenoten. Zaterdagavond, als Ajax Sparta treft, wordt voor hem om meerdere redenen een bijzondere avond.

Foto: Koen Suyk / Anefo

Het is twee dagen voor de dag dat zijn oud-ploegen Ajax en Sparta elkaar treffen. Clarke vertelt vanuit Engeland dat hij op vrijdagochtend naar Nederland vliegt. Hij is er zaterdag bij in de Johan Cruijff ArenA. ‘Ja, er is een reünie. De Engelenbak. Dan gaan we de sponsor bezoeken in de sponsorlounge en zie ik mijn oud-teamgenoten weer. Dan bespreken we een hoop onzin, haha’, lacht de Engelsman, die in november ook al op bezoek was bij Ajax voor een interview met Ajax TV. ‘Toen sprak ik nog met Simon Tahamata, Dick Schoenaker en Pim van Dord. Het was goed om hen te zien en mooie herinneringen op te halen.’

We gaan met Clarke terug naar de jaren zeventig. De Engelsman doorliep de jeugdopleiding van Tottenham Hotspur, waarna hij uitkwam voor Swindon Town en Mansfield Town. ‘Bij Mansfield Town scoorde ik in twee seizoenen zestig doelpunten. Sparta keek op dat moment naar een Engelse trainer - Billy McGarry - maar dat ging uiteindelijk niet door, omdat hij aan de slag ging in Saudi-Arabië. McGarry vroeg wel om een spits en hij heeft toen mijn naam genoemd. Zodoende kwam ik naar Sparta. Ik vloog van Engeland naar Rotterdam, ontmoette de bestuursleden en zij namen mij mee Rotterdam in voor een rondleiding, waarna we terug in het stadion het contract ondertekenden.’

‘Tekenen voor een Nederlandse club is beste wat ik ooit heb gedaan’

De transfer naar Sparta kwam zodoende heel snel rond en dat heeft Clarke geweten ook. ‘Toen mijn vrouw en ik terugvlogen naar Engeland zeiden we tegen elkaar: wat hebben we nou net gedaan? Maar weet je, het is het beste wat ik ooit heb gedaan. Tekenen voor een Nederlandse club’, zegt Clarke, die in die tijd meer Engelse voetballers in Nederland zag spelen. Opvallend genoeg was hij tot afgelopen zomer de enige Engelsman ooit die voor Ajax uitkwam. ‘Met Chuba Akpom is er nu een tweede. Ik ben er altijd enorm trots op geweest dat ik voor Ajax heb mogen spelen en dat ben ik nog steeds. Het is geweldig dat je wordt geassocieerd met een van de beste clubs in de wereld, om voor die club te spelen en met die club de dubbel te winnen in dat jaar dat ik voor Ajax speelde. Ik wens Akpom nu het beste. Ik hoop dat hij succesvol kan zijn bij en met Ajax.’

Succesvol zijn bij én met Ajax: dat lukte Clarke wel. Hij scoorde in zijn enige seizoen in Amsterdamse dienst liefst 38 (!) doelpunten en won de landstitel plus de beker. Toch vertrok Clarke na dat seizoen bij Ajax. De Amsterdamse club verkocht hem voor een bedrag van 650.000 gulden aan Club Brugge en nog altijd weet Clarke niet wat nou precies de reden is geweest van het besluit van Ajax om hem te verkopen. ‘Ik weet het niet, ik weet het echt niet. Ik heb deze vraag in het verleden en ook de laatste tijd weer vaak gekregen. We hadden met Ajax een succesvol seizoen gehad en na dat seizoen had ik een gesprek met Harmsen en Ton Brandsteder. Ik nam een collega mee, zodat hij het gesprek kon verifiëren. Toen ik van Sparta kwam tekende ik voor drie jaar en aan het einde van het seizoen tekende ik bij, zodat ik wederom drie jaar onder contract stond. Ze zeiden: ga naar huis in Engeland, geniet van je vakantie en kom terug als het seizoen weer begint.’

‘Weet nog steeds niet waarom Ajax mij destijds verkocht’

Een week of twee later zag de wereld er voor Clarke heel anders uit. Hij kreeg te horen dat Club Brugge een bod op hem had gedaan en dat Ajax dat bod had geaccepteerd. ‘Ja, wat doe je dan? Als zij dat bod hadden geaccepteerd, betekende dat dat ze me niet wilden houden of dat ze het geld nodig hadden. Ik weet het niet precies en eigenlijk weet niemand het, behalve de twee mensen die erbij betrokken waren: Harmsen en Brandsteder.’

Clarke gaat vervolgens in op de vraag of hij het Harmsen kwalijk neemt dat hij hem verkocht aan Club Brugge. ‘Die vraag kan ik niet echt beantwoorden, omdat je weet hoe het tegenwoordig gaat in het voetbal. Ieder speler heeft een zaakwaarnemer. Je hoort altijd dat een club heeft geboden op een speler, maar je hoort niet of het echt waar is en wat het verhaal erachter is. De vraag is of hij de laatste stem had in mijn vertrek of dat hij de enige stem had, of dat misschien ook andere bestuursleden ermee te maken hadden. Ik weet het niet. Ik liet wel weten dat ik wilde blijven. Als je nu terugkijkt, zie je dat er wel meer spelers daarna vertrokken. Misschien ging het de club om geld, ik weet het niet.’

F-Side wil dat Clarke bleef: Ray Must Stay

Het vertrek van Clarke kwam in die periode niet alleen hard aan bij de spits zelf. Ook de supporters van Ajax waren er niet blij mee. De spandoeken van de F-Side zijn bekend: Ray Must Stay. Clarke kon de steun van de supporters enorm waarderen, zo vertelt hij. ‘Ik weet nog wel dat ik in Brugge speelde en sommige supporters van de F-Side kwamen naar Brugge en vroegen waarom ik was vertrokken. Het was erg moeilijk en ik waardeerde hun steun, echt ongekend. Tot op de dag vandaag vind ik het een grote eer wat ze voor mij hebben gedaan en het is ook iets wat ik nooit zal vergeten.’

De voormalig spits van Ajax blijft verder erg bescheiden onder de vele steun en liefde die hij kreeg van de Ajax-supporters. ‘Misschien kwam het omdat ik als Engelsman in Nederland speelde en het ook goed deed.. Het is ook wat er gebeurt als je het goed doet, dat kunnen ze dan respecteren. Stel dat ik maar vijf keer voor Ajax had gescoord, dan denk ik niet dat ik die waardering had gekregen. Wat ik ook niet zal vergeten is dat ik tijdens mijn debuut mijn eerste goal maakte tijdens mijn eerste minuut voor de club. Ik weet niet of ik de enige persoon ben die dat heeft weten te bereiken, maar ik ben er wel erg trots op.’

Leerzame periode bij Ajax: ‘Ben hier echt een veel betere speler geworden’

Als Engelsman was Clarke een 4-4-2-systeem gewend, terwijl Ajax juist weer ‘op z’n Hollands’ in het 4-3-3-systeem speelde. De periode bij Ajax was dan ook leerzaam, zo stelt hij. ‘Bij Ajax leer je dat je de bal moet vasthouden als spits om andere spelers in stelling te brengen, of je speelt als een valse “tien”. Bij Ajax hield ik de bal vast of ik creëerde ruimte voor andere spelers, zoals Lerby en Arnesen. Dat zijn dingen die ik in Nederland geleerd heb. Ik ben hier echt een veel betere speler geworden.’

De Hollandse manier van spelen is tegenwoordig ook terug te zien in de Premier League. De spitsen op het hoogste Engelse niveau zijn veel meer in beweging. ‘Voorheen bleven ze vooral in de punt staan, maar je ziet nu dat ze veel meer in beweging zijn. Ze creëren meer ruimte voor hun teamgenoten, waardoor er ook problemen voor de verdedigers ontstaan. Het is ook belangrijk dat je ook in het strafschopgebied in beweging bent. Je moet op het juiste moment op de juiste plaats zijn in de zestien met voorzetten of met een rebound. Als je kijkt naar spitsen als Van Basten zag je dat ze constant in beweging waren om de ruimte te vinden.’

Bij Ajax staat op dit moment Brian Brobbey in de basis en Clarke zag hem onlangs in actie komen tegen Brighton & Hove Albion. ‘Hij heeft veel kwaliteiten en veel potentie, maar ik denk dat hij nog aan dingen moet werken, zoals we dat allemaal moeten doen. Het is niet alleen maar dat je het spel leert en dat je klaar bent. Het is net als met Kudus die aan West Ham is verkocht. Ik zag hem spelen en ook bij hem zie ik enorme potentie.’

Dat Ajax altijd goede spelers heeft, is niet verbazingwekkend, stelt Clarke. ‘Ajax is altijd vooruitstrevend, net als het Nederlandse voetbal. Ze kwamen bijvoorbeeld met een spitsentrainer, iets wat geweldig is. Iemand die ervaring heeft en dit kan overbrengen op de jongere spelers. Doelpunten maken is van groot belang in het voetbal. Het is logisch dat er overal keeperstrainers zijn, maar het is ook belangrijk dat je doelpunten maakt, anders win je geen enkele wedstrijd.’

‘Situatie van Akpom doet mij denken aan mijn eigen situatie’

Chuba Akpom is de andere spits in Amsterdam. Na een moeilijk begin, weet de Engelse spits nu steeds vaker het net te vinden in het shirt van Ajax. Clarke legt, op basis van zijn eigen ervaring, uit dat het voor een buitenlandse voetballer erg moeilijk is om er direct te staan in een ander land. ‘De situatie van Akpom doet me denken aan mijn eigen situatie toen ik naar Nederland kwam. Kijk, je komt in een nieuw land en je moet de eerste maanden in een hotel doorbrengen. Als je getrouwd bent en je hebt kinderen, moeten ook zij zich aanpassen. Daarnaast spreek je de taal niet.’

Zelf probeerde Clarke samen met zijn vrouw de Nederlandse taal te leren door het gebruik van audiobandjes. Dat werkte echter niet helemaal. ‘Als ik dan ging trainen bij Sparta probeerde ik wat Nederlands dat ik geleerd had uit op mijn teamgenoten. Dan zei ik: ‘Fell mensen in Nederland woonen in flots’. Mijn teamgenoten schaterden het uit van het lachen en zeiden: “Vanaf nu spreken we geen Engels meer tegen je.” En zo heb ik Nederlands geleerd. De eerste woorden die ik leerde, waren weliswaar scheldwoorden, maar het was beter dan die audiobandjes, haha.’

‘Het is een cyclus, Ajax is bezig met het bouwen van een nieuw team’

De Engelse oud-spits volgt Ajax nog altijd op de voet en ziet dat het huidige team minder is dan in de voorgaande jaren. Volgens Clarke horen pieken en dalen echter bij een club als Ajax. ‘Ik heb de wedstrijd tegen Brighton & Hove Albion gezien. En het grappige is dat ik het toevallig laatst met Graeme Souness (voormalig speler van onder meer Middlesbrough en Liverpool en trainer van clubs als Liverpool, Southampton, Blackburn Rovers en Newcastle United, red.) over Ajax had. Hij vroeg hoe Ajax ervoor stond. En ik vertelde hem dat ze een heel jong team hebben en veel spelers hebben verkocht. Toen zei hij: “Ze zijn een nieuw team aan het bouwen of niet?” En ik denk dat Ajax daar mee bezig is. Het is een cyclus. Ze zijn nu aan een nieuwe cyclus begonnen. Het kost het nieuwe team even tijd om zich te ontwikkelen. Er zitten in ieder geval een paar hele getalenteerde spelers in.’

Ajax verloor twee keer met 2-0 van Brighton, al was de thuiswedstrijd van Amsterdamse zijde een stuk beter dan de uitwedstrijd. Volgens Clarke, die naar eigen zeggen niet geheel objectief naar de wedstrijd keek, had Ajax vooral ook veel pech. ‘Ik ben misschien een beetje vooringenomen, want ik wilde natuurlijk dat Ajax ging winnen. Brighton was gevaarlijker, maar ik zag dat Ajax “a crack of the whip” kreeg van de arbitrage. Ik vond de scheidsrechter niet goed en het geluk zit ook niet mee als je in de tweede helft met één schot twee keer de paal raakt. Als die erin was gegaan, hadden de laatste vijftien à twintig minuten er heel anders uitgezien.’

Clarke zag ondanks de nederlaag van Ajax perspectief. ‘Ik was eigenlijk positief verrast door Ajax. Er waren veel verbeterpunten, maar het zijn jonge spelers en ze leren elke wedstrijd. Misschien moeten ze twee spelers aan de selectie toevoegen, maar ik was zeker niet teleurgesteld. Bovendien weet de coach (John van ‘t Schip red.) volgens mij heel goed wat hij doet.’

‘Ajax moet Van de Beek terughalen’

Een speler die Clarke graag ziet terugkeren bij Ajax is Donny van de Beek. De Brit zag hem mislukken bij Manchester United en dat vindt hij opvallend. ‘Toen ik hem bij Ajax zag spelen vond ik hem zo een goede speler, maar ik snap niet wat er nu met hem aan de hand is bij Manchester United. In mijn opinie moet Ajax hem terughalen. Hij is inmiddels al redelijk ervaren en dat kan helpen bij de jonkies die Ajax nu heeft.’

Naast clubs als Sparta en Ajax heeft Clarke ook voor Tottenham Hotspur gespeeld. Hij is de halve finale van de Champions League in 2019 zeker nog niet vergeten. ‘Het heeft me altijd goed gedaan als Ajax het goed deed. Net als toen ze zo ver kwamen in de Champions League. De manier waarop ze werden uitgeschakeld was heel jammer. Ze hadden die wedstrijd tegen Tottenham natuurlijk moeten winnen.’ Ondanks het feit dat Clarke voor beide clubs gespeeld heeft, had hij wel degelijk een voorkeur in die specifieke wedstrijd. 'Haha, die vraag is me zo vaak gesteld en ik heb hem zo vaak geprobeerd te vermijden… Maar ik wilde dat Ajax won.’

‘Iets voor Ajax doen? I would love to!’

Zaterdag moet Clarke weer kiezen tussen twee clubs die hem aan het hart gaan. Ajax treedt in de Johan Cruijff ArenA aan tegen Sparta, de twee clubs waar Clarke in Nederland voor voetbalde en hem dierbaar zijn. ‘Sparta heeft mij de kans gegeven om in Nederland te voetballen. Als die kans niet was gekomen, had ik ook nooit voor Ajax gespeeld. Ik heb een hele goede tijd gehad bij Sparta, maar Ajax was van een ander niveau. Sparta heeft mij een hele mooie kans gegeven, maar bij Ajax spelen heeft mijn carrière veel meer een boost gegeven.’

Ajax is nog altijd enorm belangrijk in het leven van Clarke, zoveel is duidelijk. We vragen hem dan ook of hij het misschien wel ziet zitten om bij de club aan de slag te gaan, in welke rol dan ook. ‘Ja, absoluut! I would love to’, zegt Clarke enthousiast, waarna hij vertelt dat hij zijn zoon - die in New York woont - zaterdag meeneemt naar Ajax. ‘Het is voor hem de eerste keer dat hij naar Ajax gaat en hij heeft er echt heel veel zin in.’

Bart Veenstra (X: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)
Roemer Smid (r.smid@valkeringmedia.nl)