In de rubriek "Kweekvijver" zoomt Ajax Showtime ook dit seizoen weer in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Keepers Harm Dieker (18), Marijn Dijkstra (17) en Dani van den Heuvel (17) kozen afgelopen zomer allemaal vrijwillig voor een vertrek bij Ajax. De talentvolle doelmannen verkasten naar respectievelijk FC Twente, sc Heerenveen en Leeds United. Waarom maakten zij deze keuze? En is het toeval dat drie keepers vrijwillig weggingen?

Het was afgelopen zomer een opvallende gewaarwording op Sportpark de Toekomst. Kort achter elkaar kondigden keepers Dieker, Dijkstra en Van den Heuvel hun vertrek aan, waardoor Charlie Setford op papier nog maar de enige overgebleven doelman van Ajax O18 was. De Amsterdamse club handelde uiteindelijk adequaat en versterkte zich met Ischa Bouwman, een achttienjarige doelman afkomstig van Go Ahead Eagles. Maar het vrijwillige vertrek van drie talentvolle keepers zorgde wel voor de nodige vraagtekens. Dieker - inmiddels keeper van FC Twente - en sc Heerenveen-doelman Dijkstra blikken uitgebreid terug op hun Ajax-tijd en gaan in op hun opvallende vertrek.

Telefonisch vertelt Dieker allereerst dat hij positief terugkijkt op zijn Ajax-tijd. ‘Ik kijk met een heel goed gevoel terug op mijn periode bij Ajax. Het waren vier hele mooie jaren en het was ontzettend leerzaam.’ Ook Dijkstra is erg te spreken over zijn periode in Amsterdamse dienst. ‘Ik kijk terug met ups en downs, maar overall geeft het me wel een heel mooi gevoel. Ik ben sowieso trots dat ik er zes jaar heb mogen spelen. Het is zeker niet altijd gemakkelijk geweest, maar ik heb ook heel veel mooie dingen meegemaakt en ik heb er mooie vriendschappen aan overgehouden. Door Ajax ben ik de persoon geworden die ik vandaag de dag ben. Ik voelde van de meeste mensen binnen de club veel warmte en Ajax was natuurlijk echt mijn tweede thuis.’

Dieker, die één jaar ouder is dan Dijkstra, ging op zijn veertiende van De Graafschap naar Ajax. Dat was voor de doelman een enorme verandering. ‘In het begin heb ik heel veel moeite gehad. De overgang van De Graafschap was enorm. Het was heel anders, echt een wereld van verschil. Ik dacht vaak: waar in vredesnaam ben ik beland? De mentaliteit en cultuur zijn in Amsterdam heel anders. Het is allemaal veel harder en professioneler, maar gelukkig ben ik door de jongens vrij snel opgevangen.’

‘Ik kwam in een heel hecht team van jongens die in veel gevallen al vanaf de F samenspeelden’, vervolgt de huidige keeper van FC Twente. ‘Ik kwam met Donny Warmerdam, Max de Waal, Kenneth Taylor, Naci Ünüvar en dat soort jongens in het team. Dat hielp mij heel erg. Ook aan de trainers en andere begeleiders heb ik veel hulp gehad, in het bijzonder aan Erik Heijblok. Van hem heb ik als keeperstrainer heel veel geleerd. Na mijn komst heeft hij mij op persoonlijk vlak erg geholpen. Hij leerde mij om schijt te hebben aan wat anderen van mij vonden, dat was heel belangrijk. Ook op technisch vlak heb ik in de jaren daarna veel van hem geleerd. Aan hem heb ik heel veel te danken. Die begeleiding was heel prettig, want als ik alles alleen had moeten doen, weet ik niet hoe het gelopen zou zijn.’

Voor Dijkstra, die jaren geleden van de amateurs van Purmersteijn de overstap maakte naar Ajax O12, was het in het begin ook wennen. De doelman paste zich goed aan, maar kreeg een jaar na zijn komst te maken met andere problemen. ‘De privésituatie rond mijn twaalfde, dertiende en veertiende was niet altijd gemakkelijk, dat heeft wel invloed gehad op mijn spel bij Ajax. Dat was de moeilijkste periode voor mij.’

Ondanks hun uiteindelijke vertrek kijken zowel Dijkstra als Dieker met trotse en positieve gevoelens terug op hun Ajax-tijd. De keepers koesteren beiden de (verre) buitenlandse tripjes, het spelen van grote toernooien en het winnen van prijzen. Ook is er lof voor trainers als Brian Tevreden, Yuri Rose, Robin Veldman, Richard Knopper, Dave Vos, Nordin Wooter en John Heitinga en roemen Dijkstra en Dieker de warmte die zij altijd hebben gevoeld van hun teamgenoten en de mensen binnen de club. ‘Van mensen in de keuken tot aan degenen die aan het gras werken. Dat vergeet ik nooit meer’, stelt Dijkstra.

Forse concurrentie

Gedurende de gesprekken met Dieker en Dijkstra blijkt dat de redenen van beide keepers om te vertrekken ietwat verschillen. Voor Dieker ontbrak na vier jaar in de opleiding van Ajax het perspectief, mede door de forse concurrentie van Calvin Raatsie en Daan Reiziger. Met leeftijdsgenoot Raatsie was Dieker jarenlang verwikkeld in een gezonde concurrentiestrijd. ‘De ene week deed ik misschien iets onder voor Calvin, terwijl dat de andere week wellicht weer andersom was. Ik wist dat ik iedere training volle bak moest gaan om die concurrentiestrijd te winnen en kon daarbij geen steekje laten vallen. Als dat gebeurt, is de keuze voor de trainer snel gemaakt. Ik denk dat Calvin en ik daar allebei veel aan hebben gehad. Hij is een hele goede collega geweest.’

In de O16 en O17 was de speeltijd onder de keepers nog redelijk gelijkwaardig verdeeld, maar in het hoogste jeugdteam van Ajax moest Dieker steeds vaker genoegen nemen met een reserverol. ‘Dat was best wel lastig voor me. Ik dacht vaak genoeg op de vrijdag: ik heb de hele week goed getraind en was misschien nog wel beter dan Calvin en Daan, maar dan werd er vervolgens toch een andere keuze gemaakt. Daar word je op een gegeven moment wel moedeloos van.’ In die periode sprak Dieker regelmatig met de (keepers)trainers van Ajax. ‘Als er op een gegeven moment structureel andere keuzes gemaakt worden, dan kun je er een keertje naar vragen. Daar was zeker ruimte voor. Dan kreeg ik altijd een uitleg. Soms begreep ik dat wel, maar soms begreep ik er geen klote van. Dat hoort erbij, zo is het nu eenmaal. Dat moet je accepteren.’

Dieker accepteerde zijn reserverol dus met gezonde tegenzin en hij bleef hard trainen, maar op een bepaald moment besloot hij voor zichzelf te kiezen. ‘Als er ook richting Jong Ajax niets verandert, dan moet je op een gegeven moment verder gaan zoeken. Dat heb ik toentertijd intern ook uitgesproken. Ik kwam op een leeftijd dat ik moest gaan spelen en daar had Ajax ook wel begrip voor. Als ik wat moois op mijn pad kreeg, mocht ik van de club gaan praten. Maar als dat niet gebeurde, mocht ik ook langer doorgaan bij Ajax. Dat gebeurde in goed en gezamenlijk overleg.’

Gebrek aan vertrouwen

Bij Dijkstra ligt er aan zijn vertrek een net iets andere reden ten grondslag. De keeper voelde na een sterke start bij Ajax het vertrouwen in hem steeds verder afnemen. ‘Alles ging heel goed en Ajax had ook écht plannen met mij, maar dat sloeg om en het vertrouwen nam af. Ik voelde mezelf vanaf toen meer opvulling dan dat ik dacht dat Ajax écht toekomst in mij zag.’

Volgens Dijkstra kon hij mede vanwege de problemen in zijn privé-omgeving niet constant genoeg presteren. Al hielp het voelbare gebrek aan vertrouwen van de keeperstrainers daar ook niet bepaald aan mee. ‘Ik ben realistisch. Ik heb niet altijd goed kunnen presteren door de problemen in mijn privé-omgeving, maar ook zeker door het gebrek aan vertrouwen. Als ik dezelfde fouten maakte als een andere keeper, dan werd ik afgebrand en ging men er bij de andere keeper anders mee om. Ik had zeker het gevoel dat er anders naar mij werd gekeken, maar dat is natuurlijk nooit zo uitgesproken.’

‘Van keeperstrainers Dennis Gentenaar en Glenn Berkelaar heb ik ontzettend veel geleerd, maar van de andere keeperstrainers voelde ik aan het einde geen vertrouwen. Daarom heb ik besloten om te vertrekken’, vervolgt de eerlijke Dijkstra, die geen namen wil noemen. ‘Maar het voelde alsof ik het tien keer beter moest doen dan de anderen. Bij mij was het glas altijd half leeg, terwijl het bij anderen altijd halfvol was.’

Dijkstra kan zich voorstellen dat voor zijn leeftijdsgenoot Van den Heuvel, die Ajax afgelopen zomer verruilde voor Leeds United, hetzelfde gold als voor hem. ‘Uiteindelijk werd ons verteld dat Charlie Setford eraan kwam. Charlie is een hele goede gozer en zeker ook een goede keeper, maar ik vind dat Ajax dat niet zo expliciet had moeten zeggen. Je kunt een speler maken en breken en Charlie is echt iemand die naar mijn mening gemaakt wordt. Ik voelde dat ik niet het vertrouwen kreeg dat Charlie kreeg. Ik kreeg geen contract, terwijl Charlie - die een jaar jonger is - wel ineens een contract kreeg. Dat was voor mij geen goede situatie.’

Hoewel Dijkstra’s zaakwaarnemer David Endt de doelman nog van een Ajax-vertrek af probeerde te praten, was de situatie op een gegeven moment onhoudbaar. ‘David was degene die tot op het laatste moment zei dat ik bij Ajax door moest gaan en dat alles op een gegeven moment zou gaan omdraaien. Maar na een bepaald incident op een training heb ik hem opgebeld en gezegd: “Het gaat niet meer, het is mooi geweest.” De koek was op. Dat begreep hij en toen we even later hoorden van het plan dat sc Heerenveen met mij had, was David ook de eerste die zei: “We gaan naar Heerenveen.” Door het goede plan dat sc Heerenveen mij uiteindelijk bood, heb ik eieren voor mijn geld gekozen en besloot ik de overstap naar sc Heerenveen te maken. Ik ben ook realistisch. Als je kijkt naar hoeveel keepers er zijn en naar het gevoel dat ik van de club kreeg, dan had ik Ajax 1 op deze manier ook niet gehaald. Daar was ik me van bewust.’

Bij Ajax vond met name één man het bijzonder jammer dat Dijkstra de club verliet. ‘Simon Tahamata, die man staat boven iedereen. Met hem heb ik zo’n speciale band. Vanaf de O13 gingen we na elke training al samen trainen om mijn uittrap met beide benen te verbeteren en daar heb ik tot op de dag van vandaag nog profijt van. Hij gunde het mij uiteindelijk heel erg dat ik de overstap naar sc Heerenveen maakte, maar ik merkte ook wel dat hij het heel erg jammer vond. Dat raakte mij toen heel erg.’

Veel belangstelling

Voor zowel Dieker als Dijkstra was behoorlijk wat belangstelling vanaf het moment dat zij besloten om Ajax te verlaten. Dieker wilde vanwege de corona-uitbraak sowieso in Nederland blijven en voerde gesprekken met zijn oude club De Graafschap, FC Twente en enkele andere Eredivisie-clubs. De doelman kreeg het beste gevoel bij FC Twente en zwichtte voor het plan dat de Tukkers hem voorschotelden. ‘Ik kreeg snelle en concrete doorgroeimogelijkheden naar het eerste elftal en dat sprak mij natuurlijk aan. Ik zou starten bij het O21-elftal en als ik het daar goed zou doen, zou ik de stap naar het eerste elftal kunnen maken.’

Voor Dijkstra was er belangstelling vanuit Italië, maar ook zijn voorkeur ging uit naar een binnenlandse overstap. FC Utrecht en sc Heerenveen klopten bij hem aan en al vrij snel maakte Dijkstra vervolgens de keuze om naar Friesland te verkassen. Het plaatje in Heerenveen klopte voor hem. ‘Ik zou in de O18 beginnen en zou in principe elke week gaan spelen. Uiteindelijk ben ik zelfs aanvoerder geworden, dus daar spreekt veel vertrouwen uit. Dat ik hier elke week kan spelen in combinatie met het perspectief richting het eerste elftal, maakte de stap naar Heerenveen voor mij goed. Er is hier veel vertrouwen in mij. Ik hoor goede verhalen van de keeperstrainer. Hij vindt dat ik goed presteer.’

‘Sta nu met Siem de Jong op het veld’

Dieker en Dijkstra zijn op hun plek bij hun nieuwe clubs. Dieker is inmiddels opgeklommen tot vierde keeper van het eerste elftal van FC Twente en traint dagelijks met de hoofdmacht mee, terwijl Dijkstra ook al regelmatig meetraint met het eerste elftal van sc Heerenveen. Zodoende stond hij recent plots op het trainingsveld met oud-Ajacied Siem de Jong. ‘Dat is natuurlijk wel heel tof. Toen hij nog bij Ajax zat, mocht ik daar niet eens denken en nu train ik met hem. Van dat soort dingen gaat mijn niveau natuurlijk alleen maar omhoog. Door met betere spelers te trainen, word ik zelf ook beter.’

In Enschede treft ook Dieker oud-Ajacieden op het trainingsveld. ‘Er staat dit jaar een hele sterke selectie, onder meer met de (oud-)Ajacieden natuurlijk. Met jongens als Kik (Pierie, red.) en Jeffrey (de Lange, red.) praat ik ook wel echt iets meer, omdat we allemaal een Ajax-verleden hebben. Ze herkennen mijn situatie en we spreken ook regelmatig nog over Ajax. Het zijn goede gasten en het is heel mooi om met hen en de andere spelers te kunnen trainen.’

Een paar maanden na zijn Ajax-vertrek heeft Dieker dan ook allesbehalve spijt. ‘Het bevalt heel goed bij FC Twente. Natuurlijk zijn er wel wat verschillen met Ajax, bijvoorbeeld in de grootte van de club. Maar dat is logisch. Tot op heden verloopt alles volgens plan en daarbij is FC Twente ook gewoon een hele grote club.’

Voor Dijkstra, die afgelopen weekend tegen Vitesse voor het eerst op de bank zat bij sc Heerenveen, geldt exact hetzelfde. Al moest de jonge doelman kort na zijn komst nog wel even wennen. ‘Direct na mijn vakantie in Griekenland moest ik deze zomer in de voorbereiding aansluiten bij het eerste elftal. Tijdens de eerste training werd ik helemaal afgezeken en dacht ik echt: shit, waar ben ik beland? Ik belde David na die training op en hij zei: “Marijn, dit is goed voor je. Je traint nu met de grote mannen, daar word je hard van.” Die eerste periode bij het eerste elftal was wel spannend en moeilijk, maar het heeft me wel direct op scherp gezet en daarna heb ik het goed opgepakt. Ik heb echt totaal geen spijt gehad van deze stap.’

Leeds United-keeper Dani van den Heuvel was niet bereikbaar voor telefonisch commentaar, maar gaf wel een schriftelijke reactie. ‘Ik kan zeggen dat ik mij bij Ajax goed heb ontwikkeld als keeper en persoon. Ik ga mijn jaren bij Ajax niet vergeten en kijk terug op een goede periode in Amsterdam. Toen ik een aanbod van Leeds United kreeg en het plan zag dat zij mij boden, kon ik dat echter niet laten lopen. Ik ben op dit moment vierde keeper van het eerste elftal en speel mijn wedstrijden dit jaar in de O18 en O23.’

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: t.zwagerman@ajaxshowtime.com)

Alle 'Kweekvijvers' van het seizoen 2020/2021:
#1 - De nieuwe sterkhouders bij Ajax O19 in Nyon
#2 - Hoe corona Ajax overal in haar greep houdt
#3 - Jeugdwatcher Bram van der Ploeg stopt ermee
#4 - Goed begonnen Ajax-jeugd baalt van onderbreking
#5 - Nieuwkomer Hlynsson ontwikkelt zich rap in hectische maanden
#6 - 'Lange tijd ontbreken van wedstrijdspanning vormt serieus probleem'