De KNVB heeft in de coronamaanden niet stilgezeten. Naast het profvoetbal verandert er de komende tijd ook veel op het gebied van de jeugdopleidingen. Naast het feit dat spelers van vijftien jaar nu al een contract mogen tekenen, gaat ook de opleidingsvergoeding voor betaald voetbalorganisaties (BVO's) vanaf seizoen 2020/2021 op de schop.

Hoe zat het eerst: in de afgelopen jaren spraken we altijd van een opleidingsvergoeding. Die moest worden betaald als een speler tot en met 22 jaar wilde verkassen om bij een nieuwe club een contract te tekenen. Ook als deze speler vijf wedstrijden in het eerste elftal had gespeeld bij zijn nieuwe club, was een opleidingsvergoeding verplicht door de kopende club. De opleidingsvergoeding kwam tot stand door het aantal jaren dat de speler actief was in de jeugdopleiding (eventueel te verdelen over meerdere clubs) te vermenigvuldigen met 1.523 euro per seizoen. Amateurverenigingen maakten aanspraak op 562 euro per opleidingsjaar voor spelers die vertrokken. Voor hen verandert er overigens niets aan de regels, zij blijven werken met een opleidingsvergoeding.

Er gaat wel veel veranderen voor de BVO's. In een twaalf pagina's tellend document, genaamd 'Pool Reglement Opleidingen', legt de KNVB uit dat de opleidingsvergoeding per 8 april 2020 is vervangen door een poolvergoeding. 'Het Pool Reglement Opleidingen zal van toepassing zijn op overschrijvingen betreffende spelers van elf jaar (seizoen waarin de speler elf jaar wordt) tot en met twintig jaar (seizoen waarin de speler twintig jaar wordt) van een Nederlandse betaaldvoetbalorganisatie naar een andere Nederlandse betaaldvoetbalorganisatie', zo valt te lezen. Daar is dus al de eerste aanpassing: de poolvergoeding is geldig over een kortere opleidingsperiode van een speler.

Poolvergoeding: drie categorieën met verschillende waardes

De verkleining van de vergoedingsperiode wordt voor de clubs wel meer dan goedgemaakt. Werd bij de opleidingsvergoeding nog met vaste bedragen gewerkt voor iedereen, bij de poolvergoeding worden de BVO's onderling opgedeeld in drie categorieën, op basis van hun opleidingskosten. Denk bij opleidingskosten aan alle kosten die horen bij het opleiden van een speler, van materiaal en school, tot aan reizen en trainen. In categorie 1 zitten alle BVO's met opleidingskosten die 2,5 miljoen euro of hoger liggen. In categorie 2 zitten de clubs met opleidingskosten van 700.000 tot 2,5 miljoen euro en in categorie 3 zitten de clubs die minder dan 700.000 euro aan opleidingskosten per jaar hebben. Deze categorieën worden iedere twee jaar herbekeken, de clubs worden jaarlijks ingedeeld op basis van de licentiegegevens die zijn ingediend bij de KNVB.

De drie categorieën zijn belangrijk, omdat een jeugdspeler uit categorie 1 de hoogste poolvergoeding oplevert. Ajax, dat ongetwijfeld in categorie 1 zit, krijgt voor een jeugdspeler 30.000 euro per opleidingsjaar, mits het die speler echt wilde behouden, maar daarover later meer. Die vergoeding is nogal een verschil met de 1.523 euro opleidingsvergoeding die eerst moest worden betaald. Zoals gezegd mag er alleen gerekend worden met de opleidingsjaren in de leeftijd elf tot en met twintig. Een speler van zestien jaar of ouder kan zodoende al snel een ton of meer opleveren als hij vanaf zijn elfde al bij de club speelt en wil vertrekken. Clubs uit categorie 2 krijgen 22.500 euro per speler per opleidingsjaar en clubs uit categorie 3 moeten het doen met 7.500 euro per speler per opleidingsjaar.

De KNVB heeft ook iets bedacht voor het geval een speler van een club uit categorie 2 naar een club uit categorie 1 vertrekt. In dat geval moet de club die de speler haalt een poolvergoeding betalen, gebaseerd op de gemiddelde poolvergoeding van de twee categorieën waarin beide BVO's zijn ingedeeld. Dit geldt dus ook voor transfers van categorie 3 naar categorie 2. Vertrekt een speler van een categorie 1-club naar een categorie 2-club, dan betaalt de club uit categorie 2 gewoon de poolvergoeding die hoort bij een club uit categorie 2. En dan is er nog categorie 3. Als een speler uit categorie 1 naar een club uit categorie 3 vertrekt, hoeft er geen poolvergoeding te worden betaald. Snapt u het nog? We geven even twee voorbeelden om aan te duiden hoe de poolvergoeding in zijn werk gaat:

Voorbeeld 1: Ajax zit in categorie 1, Willem II in categorie 2. Ajax heeft Pietje een contractvoorstel gedaan, maar hij vertrekt desondanks naar Willem II. Willem II betaalt Ajax 22.500 euro, keer het aantal jaren dat Pietje in de opleiding van Ajax speelde.

Voorbeeld 2: Pietje vertrekt onder dezelfde omstandigheden van Willem II naar Ajax. Ajax betaalt Willem II het gemiddelde van de poolvergoeding uit categorie 1 en 2: (30.000 + 22.500) / 2 = 26.250 euro, keer het aantal jaren dat Pietje in de opleiding van Willem II speelde.

Contracten worden belangrijk vanaf zeventien jaar

De poolvergoeding is op zichzelf een nieuw rekenmodel en er staat dus een veel hogere vergoeding tegenover. De KNVB neemt daarmee nieuwe maatregelen om de verschillende (vaak kleinere) BVO's te beschermen, die het voorheen hoogstens met enkele duizenden euro's opleidingsvergoeding moesten doen. Met de nieuwe poolvergoedingen denkt een club nu ook drie keer na voordat er diep in de buidel wordt getast voor een speler van een andere club. Ook het contracteren van vijftienjarige spelers is een bescherming van de BVO's, omdat buitenlandse clubs pas vanaf zestien jaar spelers mogen overnemen.

Het nieuwe reglement brengt naast de hogere vergoedingen ook een andere belangrijke nieuwe regel met zich mee voor clubs uit categorie 1. Dit gaat over spelers die zeventien jaar zijn geworden. Er hoeft namelijk alleen maar een poolvergoeding te worden betaald door de 'kopende club' als de 'verkopende club' uit categorie 1 daadwerkelijk de intentie had om door te gaan met deze speler. Die intentie moet door categorie 1-clubs vanaf heden blijken door een contractaanbieding aan spelers van zeventien of ouder. Dat is nogal een omslag, want clubs zoals Ajax lopen vanaf nu al bij spelers van zeventien het risico dat ze 'gratis' vertrekken als er geen contract wordt aangeboden. Ajax kan op twee manieren aanspraak maken op de poolvergoeding.

1. Een BVO (lees: Ajax) zorgt dat de speler die zeventien jaar wordt een contract wordt aangeboden. Dit moet gebeuren voordat het seizoen begint waarin deze speler achttien jaar wordt. De speler hoeft het contract niet te tekenen, een officiële aanbieding is vanaf heden voldoende. Deze aanbieding moet wel voldoen aan de wetgeving.

2. Loopt een speler die zeventien wordt (of is geworden) uit zijn contract in datzelfde seizoen, dan moet de BVO voor 1 mei van het nieuwe seizoen een contractverlenging aanbieden tegen minstens dezelfde voorwaarden. Ook hier geldt: een aanbieding is voldoende om recht te blijven houden op een poolvergoeding.

Vooral punt 1 is hier belangrijk voor een club als Ajax. De Amsterdammers laten jaarlijks meerdere spelers uit eigen beweging gaan uit de opleiding, maar het houdt tot aan de O19 (vanaf komend seizoen O18) ook veel spelers zonder contract in de opleiding. Zij zijn de twijfelgevallen, de spelers die misschien nog wel kunnen verrassen als ze de tijd krijgen, maar spelers die in de ogen van Ajax tot voorheen geen contract verdienden. Als Ajax die spelers nu wil behouden, ook als ze zeventien of ouder zijn, moet het die spelers een contractaanbieding doen. De verwachting is dan ook dat er vanaf nu niet meer alleen jeugdcontracten van drie jaar worden uitgedeeld. Ajax kan ook één- of tweejarige contracten tegen minimumloon aanbieden om zo deze spelers aan boord te houden én kans te blijven maken op een poolvergoeding.

Wat als Ajax geen contract aanbiedt?

Als Ajax toch het risico neemt om spelers van zeventien geen aanbieding te doen, dan kan de club bij een vertrek van die spelers in datzelfde seizoen fluiten naar een poolvergoeding. Als die spelers zonder contract desondanks gewoon bij Ajax blijven, kan Ajax diezelfde spelers een seizoen later ook op achttien- of negentienjarige leeftijd nog iets aanbieden en komt de poolvergoeding weer in beeld. De grens voor het uitdelen van contracten wordt zodoende iets verlaagd. Spelers die net in de twijfelzone zitten, krijgen wellicht nu al sneller iets aangeboden. Maar Ajax zal ongetwijfeld met enkele spelers ook de gok wagen en twijfelgevallen zonder contract aanhouden. De club zal er niet minder om slapen als zo'n twijfelgeval zonder contract uit eigen beweging vertrekt en de club er niets aan overhoudt.

Kortom, spelers die zeventien jaar of ouder zijn en door Ajax geen contract krijgen aangeboden, konden altijd al gratis verkassen en dat kan nog steeds. Spelers van zeventien jaar of ouder die een contractvoorstel hebben ontvangen en deze hebben afgewezen, zijn niet meer gratis. Dat is fijn voor Ajax, maar deze spelers hebben mogelijk wel een probleem. Als zij weinig speeltijd krijgen en eigenlijk toch weg willen, moeten ze een club zien te vinden die tienduizenden euro's poolvergoeding voor ze wil ophoesten. Pas in het seizoen dat de speler 21 jaar wordt, vervalt de poolvergoeding en kan de desbetreffende speler weer redelijk vrij bewegen. Als Ajax de spelers dan een aanbieding doet en de speler weigert, dan hoeft een andere club alleen één jaar opleidingskosten op te hoesten.

Voor clubs uit categorie 2 en 3 geldt de nieuwe 'contractverplichting' uit categorie 1 niet bij spelers van zeventien jaar. Zij hoeven pas contracten aan te bieden in het seizoen dat spelers negentien jaar worden. Dat betekent dat spelers van clubs uit deze categorieën op hun zeventiende en achttiende nog zonder contract bij een club mogen spelen, zonder dat dit effect heeft op de poolvergoeding als de speler zonder contract plots wil vertrekken.

Bovenstaand poolreglement is voor twee jaar geldig, daarna wordt de boel met alle partijen geëvalueerd. De regels gelden alleen voor BVO's onderling en dus voor nationale transfers. Bij internationale transfers gelden de FIFA-regels. Die stellen dat clubs recht hebben op opleidingsvergoeding voor spelers tot 23 jaar. Die bedragen liggen per opleidingsjaar ook veel hoger.

Heb je vragen en/of opmerkingen? Mailen kan altijd naar onderstaand adres. Wil je het KNVB-besluit zelf nog eens doornemen? Dat kan hier.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)