Sven Mislintat is al enige weken te zien op de tribunes van de Johan Cruijff ArenA, al treedt hij vanaf vrijdag 19 mei pas écht officieel in functie als de nieuwe directeur voetbalzaken van Ajax. Over de Duitser, die groot werd bij Borussia Dortmund, is in de afgelopen tijd al veel gezegd en geschreven. Mislintat werkte in het verleden onder meer bij Arsenal en juist bij die club, die destijds in een vergelijkbare periode zat als dat Ajax nu zit, ging het mis op meerdere fronten.

Na jaren hoofdscout te zijn geweest bij Borussia Dortmund werd Mislintat in december 2017 aangesteld als head of recruitment bij Arsenal. In die rol was hij bij de club uit Londen verantwoordelijk voor het identificeren en scouten van potentiële transfertargets. Bij zijn komst was toenmalig Arsenal-manager Wenger lovend over de komst van de Duitser. ‘We zijn verheugd dat Sven zich bij ons voegt. Het identificeren en ontwikkelen van talent is een kernonderdeel van onze filosofie en Sven heeft een uitstekende staat van dienst opgebouwd gedurende vele jaren.’

Net als Ajax staat Arsenal bekend om het aantrekken van jonge talentvolle spelers om die vervolgens tot bloei te laten komen. In het tijdperk van Wenger werden veel spelers gehaald die op dat moment niet eens zo heel bekend waren, maar in de loop van de tijd uitgroeiden tot de beste spelers van de Premier League. Denk aan spelers als Kolo Toure, Patrick Vieira, Robert Pirès, Freddie Ljungberg of zelfs Thierry Henry. 'We don't buy superstars, we create them', was dan ook het motto in die periode. Met Mislintat, die hoofdscout Steve Rowley opvolgde bij Arsenal, wilden de Londenaren die trend voortzetten.

Dat Arsenal bij Mislintat uitkwam, was logischerwijs niet zonder reden. De Duitser was eerder succesvol bij Borussia Dortmund. Daar haalde hij jonge spelers als Pierre-Emerick Aubameyang, Shinji Kagawa, Sokratis Papastathopoulos, Henrikh Mkhitaryan en Robert Lewandowski naar de club. Zij groeiden uit tot sterren in Duitsland en werden in veel gevallen in een later stadium voor veel geld verkocht.

Na enkele succesvolle jaren - met name in de periode onder trainer Jürgen Klopp - kreeg Mislintat ruzie met toenmalig trainer Thomas Tuchel. Dit ging over het wel of niet aantrekken van de Spaanse middenvelder Oliver Torres. Mislintat vertrok bij Dortmund en stak de Noordzee over om bij Arsenal aan de slag te gaan. Daar ging hij, zoals gezegd, aan de slag als head of recruitment. In combinatie met de benoeming van Raul Sanllehi als hoofd voetbalrelaties werd duidelijk dat Arsenal koos voor een nieuwe aanpak, waarin Wenger - die in mei 2018 zou stoppen bij Arsenal - minder macht zou gaan krijgen.

Heel lang zou Mislintat niet blijven bij Arsenal. Al in februari 2019 - iets meer dan een jaar na zijn aantreden - vertrok de Duitser alweer bij de Londense club. Over dat conflict volgt later meer. Eerst kijken we naar de aankopen waar Mislintat verantwoordelijk voor was in zijn periode bij Arsenal. Er werden onder zijn bewind acht spelers gehaald en over hun prestaties zijn de meningen verdeeld. De meest succesvolle aankoop bleek Aubameyang, die veel goals wist te maken voor Arsenal en de club in de zomer van 2020 aan de winst van de FA Cup hielp. De spits uit Gabon verlengde niet veel later zijn contract om vervolgens zijn beste niveau nooit meer te halen. Aubameyang vertrok naar FC Barcelona en naar verluidt kostte deze transfer Arsenal zelfs geld in plaats van dat het de club geld opleverde.

Ook over de overige zeven spelers zullen veel Arsenal-supporters een gedeelde mening hebben. De spelers hebben hun waarde gehad voor de club, maar van enorm grote successen kan niet gesproken worden. Ze konden Arsenal niet helpen om de club terug te brengen in de Champions League, terwijl ze de Londenaren ook geen enorme transfersom opleverden bij hun vertrek.

De aankopen van Mislintat bij Arsenal

Uiteindelijk liep het avontuur van Mislintat bij Arsenal uit op een teleurstelling. Hoe kwam dat? De talentenontdekker kwam bij Arsenal terecht in de periode dat de club zijn manager - Wenger - na 22 jaar zag vertrekken. In de laatste jaren onder de Franse trainer eindigde Arsenal al twee keer niet meer in de top-vier, terwijl de concurrentie alsmaar sterker leek te worden. De vraag was hoe Arsenal zich tegen deze grootmachten kon wapenen, terwijl de club na het vertrek van Wenger nogal stuurloos leek.

Situatie Arsenal van destijds vergelijkbaar met huidige situatie bij Ajax

Net als bij Ajax nu heerste er in die periode bij Arsenal een machtsvacuüm. Dat werd - zeker na het vertrek van Wenger - vooral ontwikkeld door Ivan Gazidis, de toenmalig algemeen directeur van de club. Hij was de man die Mislintat en Sanllehi had aangesteld en juist die twee konden het maar niet eens met elkaar worden over bepaalde zaken. Zo wilde Sanlehhi dat er een technisch directeur kwam die een band moest hebben met Arsenal, ervaring had in rol van technisch directeur en eerder met toenmalig Arsenal-manager Unai Emery had gewerkt.

Het betekende slecht nieuws voor Mislintat, want hij voldeed aan geen enkele van deze drie eisen van Sanllehi. De Duitser voelde zich gepasseerd. Immers, toen hij door Gazidis werd aangesteld, zou hem zijn beloofd dat hij (op termijn) de technisch directeur zou worden. Onder de nieuwe algemeen directeur - Vinai Venkateshem - golden er andere regels en daarnaast bleek steeds meer dat Mislintat en Sanllehi er andere visies op nahielden.

Mislintat was bij Arsenal in zijn functie een voorstander van data-analyse. Sterker nog: zijn eigen tool - dat nu door het leven gaat als MatchMetrics - verving het interne data- en analysteam van Arsenal. Voor Wenger was deze manier van werken een belangrijke reden om Mislintat aan te nemen. De aanpak van Mislintat - lees: het meerdere keren scouten van een speler, een grondig profiel maken van een speler en een speler ontmoeten om zo zijn persoonlijkheid te leren kennen - vond Sanllehi niet nodig. Sanllehi was voorstander van een andere manier van werken. Hij had er de voorkeur voor om te vertrouwen op zijn goede relaties met zaakwaarnemers zoals Jorge Mendes en Kia Joorabchian in plaats van talenten op te sporen door middel van gegevens en analyses. Te tijdrovend, zo zou Sanllehi hebben gevonden.

Bijnaam van 'Data Duitser' onterecht?

Vanwege zijn data-gebruik wordt Mislintat de 'Data Duitser' genoemd. Volgens Mislintat zelf is die bijnaam niet terecht, omdat je het dan maar over tien tot vijftien procent van zijn werk hebt. ‘Data zijn niet leidend, maar ze zijn wel belangrijk. We kunnen niet vijftig wedstrijden van één speler bekijken. Dat is te duur en onmogelijk’, zei hij laatst in een interview met Voetbal International.

'De traditionele manier van werken bestaat nog steeds, met livescouting, video-analyse, persoonlijke gesprekken en discussies met mensen over bepaalde spelers. En ja, er zijn data. Je bent ook gek als je geen gebruik maakt van data’, ging Mislintat verder. ‘Door de jaren heen is data steeds beter geworden. Heeft iemand zeven geslaagde passes van de negen? Is dat dan goed of slecht? Tegenwoordig hebben we de middelen om veel dieper in te zoomen op wat een speler kan. Daardoor kun je als het ware 360 graden om een speler of team heen kijken.'

Mislintat geeft aan dat data een objectief beeld geven, terwijl je in een stadion al snel een subjectief beeld kan krijgen van een speler. ‘Als de eerste actie van een speler slaagt en je raakt direct geïmponeerd, maar daardoor zie je niet dat de tweede, derde en vierde actie mislukken. Data zijn niet bevooroordeeld. De moderne manier van werken is om data als extra te gebruiken. Scouting is niet klaar als je twee wedstrijden van een speler hebt gezien.'

Clashes met Emery

Terug naar de fricties met Sanllehi. De Spanjaard was van mening dat meerdere aanwinsten uit de koker van Mislintat niet succesvol bleken voor Arsenal. Aanwinsten als Stephan Lichtsteiner (kon het tempo van de Premier League niet aan), Sokratis (kwam op bepaalde vlakken tekort), Lucas Torreira (voornamelijk heimwee) en Mattéo Guendouzi (recalcitrant gedrag) wisten om verschillende redenen niet te slagen bij Arsenal. Zodoende waren er vraagtekens omtrent de capaciteiten van Mislintat en bovendien zou Mislintat zijn werk graag alleen hebben gedaan, terwijl Arsenal juist veel scouts had werken over de hele wereld. Zij werden in die periode geregeld buiten het proces gelaten.

In de periode onder Emery ging het meerdere keren mis tussen de (toen) nieuwe manager van Arsenal en Mislintat. Laatstgenoemde was een voorstander van de komst van Torreira, terwijl Emery veel liever Steven Nzonzi zag komen. Zodoende botste het tussen de twee en eigenlijk zorgde het ervoor dat het al snel duidelijk werd dat er van een langdurige samenwerking geen sprake kon zijn.

Mislintat werkt het liefst in het geheim

Over Mislintat is het inmiddels algemeen bekend dat hij graag buiten de structuur van zijn werkgevers en meestal in het geheim werkt om op die manier te voorkomen dat anderen op de hoogte worden gebracht van zijn potentiële doelwitten. Bij Borussia Dortmund werkte die methode perfect en daarom is zijn bijnaam ‘Diamantenauge’ meer dan terecht. In Engeland waren ze geen voorstanders van zijn geïsoleerde manier van werken en zodoende kreeg hij daar de bijnaam ‘Lone Wolf’. Emery en Arsenal raakten in die tijd geregeld gefrustreerd omdat ze af en toe niet wisten waar Mislintat mee bezig was of waar hij uithing. Voetbal International-journalist Freek Jansen gaf vorige week al aan dat Mislintat bij Ajax in zijn keuzes weinig mensen toe laat. 'Dat vind ik risicovol. Er liggen behoorlijk wat dingen op zijn bordje', zei Jansen.

Het ging bij Arsenal op het laatste moment wederom mis toen de club in de winterse transferperiode in 2019 op aanraden van Emery Denis Suárez huurde van FC Barcelona. Mislintat was daar geen voorstander van en had liever gezien dat men de voorkeur gaf aan toenmalig jeugdspelers Bukayo Saka en Joe Willock. Dat gebeurde niet, terwijl Suárez een enorme flop bleek te zijn tijdens zijn periode bij Arsenal. Niet veel later, in februari 2019, vertrok Mislintat bij de Londense club. Niet veel later kwam naar buiten dat Mislintat forse kritiek had geuit op Arsenal. Hij zou aan mensen hebben verteld dat het ‘een enorme puinhoop’ was bij de club, terwijl er moeilijk te functioneren viel en er geen duidelijk plan zou zijn geweest.

Inmiddels is bij Arsenal veel veranderd. Ook Sanllehi en Gazidis zijn niet meer werkzaam bij The Gunners. Sinds voormalig spelers van de club, technisch directeur Edu en manager Mikel Arteta, de club in handen hebben genomen, zit er een enorm stijgende lijn in de prestaties van Arsenal. De club stond dit seizoen maandenlang lang bovenaan in de Premier League, maar in de slotfase van het seizoen moest het de koppositie aan Manchester City laten. Wel kwalificeerde Arsenal zich voor het eerst sinds het seizoen 2016/17 voor de Champions League.

Voor Ajax zijn er genoeg lessen te leren uit de periode van Mislintat bij Arsenal. Zo wordt duidelijk dat Mislintat graag alleen werkt en veel zaken geheim wil houden. In dat opzicht lijkt zijn manier van werken wat weg te hebben met die van Marc Overmars. Daarnaast zal het voor Ajax zaak zijn om ervoor te zorgen dat iedereen één weg wil bewandelen. Zodra er te veel verschillen van mening zijn en Mislintat zijn werk niet voor de volledigheid kan uitvoeren, lijkt er sprake te zijn van een onwerkbare situatie.

Ondanks zijn mislukte avontuur bij Arsenal zijn er genoeg redenen om te geloven in een succesvol verhaal van Mislintat bij Ajax. Zijn staat van dienst op het gebied van het werven van spelers spreekt voor zich en het is duidelijk waarom Ajax hem heeft aangesteld als de nieuwe directeur voetbalzaken. Mislintat heeft een reputatie als het gaat om het identificeren van talentvolle spelers tegen relatief lage kosten en dat is cruciaal voor een club als Ajax, dat voor een groot deel afhankelijk is van het ontwikkelen en verkopen van spelers.

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)