Saïd Ouaali zorgde vorige week voor grote verbazing op de burelen van De Toekomst en de Johan Cruijff ArenA door onverwachts zijn vertrek als Hoofd Jeugdopleiding aan te kondigen. Ouaali was bij Ajax al sinds 2015 in deze rol actief, maar doet de deur komende zomer achter zich dicht. Een achtergrondverhaal bij het opvallende vertrek van Ouaali en de nieuwe organisatiestructuur die Ajax aan het doorvoeren is.

‘Ruim elf jaar heb ik mij samen met collega’s met veel plezier ingezet voor onze jeugdopleiding, in mijn optiek nog steeds de levensader van de club. In die jaren hebben we veel jeugdspelers kunnen begeleiden in hun individuele weg naar Ajax 1, iets waar ik zeer trots op ben. Ik ben tot de conclusie gekomen dat het tijd is om het stokje over te dragen. Ik bedank de club en alle collega’s voor alle vertrouwen in de afgelopen jaren en blijf op afstand natuurlijk altijd verbonden met Ajax.’ Met die woorden kondigt Ouaali vorige week in het persbericht van Ajax zijn vertrek aan. Voor het Hoofd Jeugdopleiding is zijn vertrek een weloverwogen besluit, gevoed door de grote veranderingen die er bij Ajax zijn gebeurd en staan te gebeuren. Toch is men intern verbaasd over de keuze van Ouaali en komt zijn vertrek als een verrassing.

Ouaali had bij Ajax weliswaar een aflopend contract, maar de club wilde graag met hem verlengen. De rol van Ouaali zou in die nieuwe verbintenis echter wel aanzienlijk gaan veranderen, want met de nieuwe organisatiestructuur waar Ajax momenteel hard aan werkt zouden er meer verantwoordelijkheden gescheiden worden. Het idee was dat Ouaali zich hierdoor nog meer kon focussen op het voetbaltechnische beleid en de uitvoering hiervan, maar zijn rol als Hoofd Jeugdopleiding werd wel beperkter. Met Maurits Hendriks heeft Ajax sinds afgelopen november een Chief Sports Officer (CSO) in een nieuw opgerichte directiefunctie, terwijl ook technisch manager Klaas-Jan Huntelaar grote inspraak heeft in de laatste fase van de jeugdopleiding.

De invloed van Hendriks en Huntelaar

De rollen van Hendriks en Huntelaar hoeven het werk van een Hoofd Jeugdopleiding niet te bijten en zouden zijn functioneren zelfs makkelijker kunnen maken, maar het is een feit dat de rol zoals die jarenlang door Ouaali werd ingevuld flink op de schop ging. Hendriks, voormalig hockeybondscoach en technisch directeur van NOC*NSF, heeft een aanzienlijke portefeuille. Formeel is de Chief Sports Officer verantwoordelijk voor Sportpark de Toekomst, project De Nieuwe Toekomst, de jeugdopleiding, het vrouwenvoetbal en ondersteunende specialistische afdelingen zoals fysieke trainers en video-analisten. Met Hendriks’ ruime ervaring in de topsportwereld moet hij alle processen rondom het voetbal binnen Ajax verder naar een ‘topsportstructuur’ tillen. Een logische gedachte, maar het is wel opvallend dat Hendriks in deze functie ook zitting moet hebben in de directie en zelfs statutaire bevoegdheid heeft. Daarmee is zijn macht direct enorm, terwijl Hendriks’ meerwaarde voor Ajax nog bewezen moet worden en het terecht is om de vraag te stellen of Hendriks in plaats van een directiefunctie niet in een andere rol bij Ajax had kunnen beginnen.

Als technisch manager heeft Huntelaar minder bevoegdheden dan Hendriks, maar de voormalig topspits heeft wel het hoogste woord in de kwesties welke jeugdspelers contracten krijgen aangeboden en is belangrijk in het monitoren van de doorstroom van talenten van Ajax O18 en Jong Ajax naar het eerste elftal. Uiteraard gebeurt dit in samenspraak met het Hoofd Jeugdopleiding, maar waar Ouaali voorheen direct aan directeur voetbalzaken Marc Overmars rapporteerde, zou hij dit in de nieuwe structuur aan technisch manager Huntelaar doen en bovendien zou een behoorlijk deel van zijn takenpakket worden overgenomen door Hendriks. Die inperking van zijn taken, in combinatie met het feit dat Ouaali al sinds 2011 voor Ajax werkt, maakt dit voor hem een geschikt moment om op zoek te gaan naar een nieuwe uitdaging.

Feyenoord en AZ hebben kloof met Ajax gedicht

De verhalen dat Ouaali door Ajax aan de kant zou zijn gezet, zijn dus niet waar. Maar een feit is wel dat de voorsprong die Ajax in de jeugdopleiding jarenlang had op de andere Nederlandse clubs nagenoeg is verdwenen. Met een gewijzigde koers bij Feyenoord en innovatief beleid bij AZ hebben zeker deze clubs de kloof met Ajax gedicht. Dit betekent niet dat het niveau in de Ajax-opleiding ondermaats is, maar is ook simpelweg goed werk van Feyenoord en AZ. Deze clubs hebben zich de afgelopen jaren enorm ontwikkeld en dit is terug te zien in de kwaliteit en kwantiteit van nieuwe lichtingen talenten en de frisse speelwijze die bij beide clubs door de hele opleiding zichtbaar is. Ook bij Ajax kennen de meeste lichtingen nog altijd exceptionele talenten en met de doorstroom van eigen jeugd naar het eerste elftal is het behoorlijk goed gesteld, maar het prijst de Amsterdamse club dat het kritisch kijkt naar zijn eigen functioneren nu de kloof met de andere Nederlandse topclubs is gedicht.

Wat over het algemeen opvalt is dat Ajax-spelers in technisch opzicht stuk voor stuk uitstekend onderlegt zijn. De dagelijkse techniektrainingen in de onderbouw werpen zijn vruchten af en geven Ajax-voetballers een ijzersterke technische basis mee. Problematischer zijn de fysieke en mentale problemen waar veel (grote) Ajax-talenten mee kampen. Bij spelers in de groei, rond de leeftijd van 15 à 16 jaar, lijkt hier onvoldoende aandacht voor. Jonge spelers hebben bij Ajax regelmatig moeite met het kweken van fysieke inhoud en worden in de jeugdopleiding onvoldoende geconfronteerd met teleurstellingen. Dit zijn serieuze problemen die opspelen zodra de grootste talenten richting Jong Ajax gaan en de stap naar het eerste elftal moeten gaan maken. Spelers als Jurriën Timber, Devyne Rensch, Ryan Gravenberch en Kenneth Taylor maakten dit laatste stapje in de afgelopen jaren wél succesvol, maar in hun kielzog is een grote groep talenten - waaronder jongens die in hun jeugdjaren bekend stonden als talenten van buitencategorie - gestagneerd. Hier moet Ajax wat mee, zeker omdat dit vaak creatieve en aanvallende spelers betreft. Een type talent dat al jaren niet meer is doorgebroken vanuit de eigen jeugdopleiding.

Opvolging Ouaali

In dit opzicht is er een belangrijke rol weggelegd voor de opvolger van Ouaali. Ajax oriënteert zich momenteel op een nieuw Hoofd Jeugdopleiding, maar zocht met nog niemand concrete toenadering. De namen van Fred Grim en Marciano Vink werden genoemd en zijn logisch, gezien hun ruime achtergrond bij Ajax en in het jeugdvoetbal. Maar beiden hoorden vooralsnog niets van Ajax. Ook Jean Kindermans, het Hoofd Jeugdopleiding van Anderlecht die daar in onmin leeft met het bestuur, is een mogelijke kandidaat, maar werd door Ajax nog niet benaderd.

Met Ouaali had Ajax jarenlang een stille leider in huis. Iemand die zelden hard met zijn vuist op tafel sloeg, maar met veel toewijding als een soort coördinator wel iedereen binnen de jeugdopleiding in het gareel hield. Ouaali bekeek op zaterdagen van vroeg in de ochtend tot laat in de middag al zijn jeugdteams op De Toekomst en wisselde graag op rustige en open wijze van gedachten met zijn trainers en coördinatoren in de onder-, midden- en bovenbouw. In de nieuwe organisatiestructuur lijkt er bij Ajax wellicht behoefte aan een meer uitgesproken leider, die niet ondersneeuwt in het geweld van Hendriks en Huntelaar en duidelijk de voetbaltechnische lijn binnen de opleiding kan bewaken én ontwikkelen. Met de zoektocht naar een nieuw Hoofd Jeugdopleiding gaat de renovatie binnen Ajax door, al had de club op deze positie liever vastgehouden aan Ouaali.

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: t.zwagerman@ajaxshowtime.com)

#1 - Ajax O18: Kwaliteit druipt er vanaf bij lading toptalenten