Ajax treedt donderdagavond in Polen aan tegen Jagiellonia Białystok voor het heenduel in de play-offs van de Europa League. Op bezoek bij de Pools kampioen hoopt de ploeg van Francesco Farioli zich een goede uitgangspositie te verschaffen voor de return een week later in de Johan Cruijff ArenA. Ajax Showtime analyseert de voor velen onbekende club, die in de vorige voorronde een oude bekende van Ajax trof.

Allereerst meer informatie over Jagiellonia Białystok. De ploeg werd in het seizoen 2023/24 voor het eerst in haar clubhistorie kampioen van Polen en liet topclubs Legia Warschau, Wisla Krakow en Lech Poznan achter zich. In een eerder verschenen stuk op deze site is meer te lezen over de ontwikkeling van de ploeg de laatste jaren.

Waar Ajax met Farioli afgelopen zomer een jonge trainer van 35 jaar binnenhaalde, daar werden de Polen landskampioen onder leiding van een nog jongere oefenmeester: de 32-jarige Adrian Siemieniec. De Pool heeft net als zijn Italiaanse collega geen verleden als prof, maar timmerde de laatste jaren vooral aan de weg als assistent-trainer in Polen en was voor zijn aanstelling als hoofdcoach trainer bij het belofteteam van Jagiellonia Białystok.

Onder SIemenic speelt Jagiellonia Białystok in de eigen competitie in een 4-3-3-formatie, al komt het geregeld voor dat tegen sterke tegenstanders gekozen wordt voor een behoudender 4-4-1-1-systeem. Dit was ook het geval in de derde voorronde van de Champions League tegen FK Bodø/Glimt, waar Ajax vorig seizoen met pijn en moeite mee wist af te rekenen. De Noren wonnen in Polen met 0-1 en maakten thuis het karwei af door een 4-1 zege te boeken.

Ajax wacht herkansing na aanvallend debacle tegen NAC

Zondag bleek NAC Breda een ware plaag voor het team van Farioli. Ajax gaf uit open spel niet veel weg, maar creëerde zelf ook nauwelijks kansen. NAC Breda besloot de linies kort op elkaar te houden en in te zakken bij balbezit van Ajax. Dit spelbeeld vormt een groot contrast met de eerdere tegenstanders van de Amsterdammers. FK Vojvodina, Panathinaikos en sc Heerenveen kozen ervoor om hoog druk te zetten en met enige regelmaat voetbalde Ajax zich hier goed onderuit. Zeker in de thuiswedstrijd tegen de Grieken wist Ajax een hoop kansen te creëren en was het bijna een wonder dat de Ajacieden in 120 minuten voetbal niet tot scoren kwamen.

Jagiellonia Białystok besloot tegen Bodø/Glimt, dat net als Ajax vanuit balbezit kansen wenst te creëren, terug te plooien in een formatie, waarbij één diepe spits voor de bal speelt en de rest van de ploeg gegroepeerd tegenhoudt. De Noren hadden hier zeker in hun uitwedstrijd veel moeite mee. In onderstaande afbeelding is een veelvoorkomende situatie goed te zien. Jagiellonia Białystok, spelend in het rood en geel, staat bijna met de hele ploeg in het eigen strafschopgebied. De bezoekers krijgen het amper voor elkaar om zich door de dubbele muur aan spelers heen te combineren en moeten het voor rust vooral doen met afstandsschoten.

De Noren hebben de hulp nodig van Jagiellonia Białystok om tot scoren te komen, want een eigen doelpunt van verdediger Adrián Diéguez blijkt de enige treffer van het heenduel. Hierna worden de Polen gedwongen om meer aan aanvallen te denken en geven hiermee direct meer ruimte weg aan de tegenstander. Onderstaande situatie geeft vervolgens een interessante situatie weer. Hierbij maakt de spits een diagonale loopactie in de diepte, maar blijft een steekpass uit. Wat volgt is een makkelijk te pakken afstandsschot. Ook bij Ajax blijkt het herkennen van dit soort loopacties nog een probleem aan het begin van het seizoen.

Farioli hamert er al langer op dat hij meer loopacties zonder bal van zijn spelers verwacht. Tegen NAC Breda gebeurde dit allerminst door met name middenvelders Branco van den Boomen en Kristian Hlynsson, hoewel het spel zonder bal juist de grote kwaliteit van de IJslander is.

Jagiellonia Białystok is een goed op elkaar ingespeeld team

In de return in Noorwegen is het juist Jagiellonia Białystok dat uit de startblokken schiet. Hierbij blijkt een loopactie van spits Afimico Pululu wel op waarde geschat door een ploeggenoot. Bodø/Glimt probeert de tegenstander in de hoek vast te zetten, maar Pululu loopt zich slim vrij achter de vier Noorse verdedigers die drukzetten. Met een handige steekbal wordt de Angolees bereikt, die hard op de paal schiet. De rebound caramboleert vervolgens knullig in eigen doel.

De wedstrijd in Bodø eindigt uiteindelijk in een 4-1 zege voor de Noren. Na de openingstreffer volgt eenzelfde spelbeeld als in Polen, maar dit keer lukt het Bodø/Glimt wel om met een schot van afstand te scoren. Het betekent dat Jagiellonia Białystok moet komen en daar profiteert de kampioen van Noorwegen uiteindelijk van.

Thuis tegen Cracovia volgt enkele dagen later misschien wel het mooiste voorbeeld van de kwaliteiten van de Polen aan de bal. Wanneer de ploeg van Siemieniec voor de aanval kiest, wat nog maar de vraag is tegen Ajax, speelt het in een 4-3-3-formatie met de punt naar voren. Jagiellonia Białystok heeft vorig en dit seizoen al laten zien over handige aanvallers te beschikken.

Vooral linksbuiten annex linkshalf Darko Churlinov is een speler voor Ajax om in de gaten te houden. De Noord-Macedoniër wordt gehuurd van Burnley en staat aan de basis van een werkelijk schitterende treffer tegen Cracovia, waarbij de vijf voorste spelers in de situatie hierboven betrokken zijn.

Churlinov dribbelt vanaf links naar binnen, waarna hij de combinatie zoekt met een middenvelder. Wat volgt is een tiki-taka-aanval over meerdere schijven, waarbij iedereen de bal één keer raakt. Churlinov is in deze de speler die zorgt voor diepgang zonder bal door het strafschopgebied in te lopen.

Deze loopactie wordt op waarde geschat, want de combinatie eindigt ook weer bij Churlinov. De behendige rechtspoot kopt de bal uiteindelijk voor op nummer tien Jaroslaw Kubicki, die de 2-1 voor zijn ploeg binnenwerkt.

Zwaktes van Jagiellonia Białystok: zonedekking en balgeoriënteerd verdedigen

Ondanks het verzorgde spel aan de bal en de mogelijkheid tot gegroepeerd verdedigen, heeft Jagiellonia Białystok zeker zwakke plekken. Ten eerste is het de afgelopen wedstrijden meermaals kwetsbaar gebleken bij spelhervattingen tegen. Hieronder is de aanleiding van een tegentreffer thuis tegen Bodø/Glimt te zien. De Polen kiezen duidelijk voor zonedekking en zetten het liefst zo veel mogelijk spelers in het eigen vijfmetergebied bij een corner van de tegenstander. Hoewel er nog eens drie spelers zijn die twee inlopende Noren moeten opvangen, kan de bal simpel worden ingekopt, waarna de toegestane rebound een prooi is voor een speler van de bezoekers. Uiteindelijk wordt het doelpunt wegens buitenspel afgekeurd op advies van de VAR.

Een andere zwakte van Jagiellonia Białystok werd meermaals blootgelegd door Cracovia, dat na een 2-1 achterstand van het veld liep met een 2-4 overwinning. Jagiellonia Białystok blijkt namelijk behoorlijk balgeoriënteerd te verdedigen. Al in de derde minuut blijkt dat de trainer van Cracovia deze zwakke plek goed gezien heeft. De oefenmeester gooit snel de bal naar één van zijn spelers toe om in te gooien en verzoekt zijn spits om diep te gaan. Jagiellonia Białystok kijkt vooral naar de man met de bal in zijn handen en ziet de diepgaande aanvallen compleet over het hoofd.

Wat volgt is een één-op-éénsituatie met de keeper, die van dichtbij volmaakt kansloos is: 0-1.

Vlak voor rust staat het 2-2 als Cracovia een vergelijkbare kans krijgt. Ditmaal is er voor Jagiellonia Białystok geen excuus van snel ingooien van de tegenstander, maar staat de volledige achterste linie te kijken naar de bal. Daarbij wordt de rechtsbuiten niet kort genoeg gedekt, waarna deze de bal achteloos over de verdediging legt. Met de nodige mazzel wordt vervolgens voorkomen dat Jagiellonia Białystok niet met een achterstand de rust ingaat.

De wedstrijd tegen NAC Breda is voor Farioli en Ajax een mooi voorbeeld van hoe het tegen Jagiellonia Białystok absoluut niet moet. Verwacht wordt dat Ajax, net als Bodø/Glimt veel meer de bal zal hebben dan de Polen en dat de thuisploeg zich vooral zal laten inzakken om vanuit de tegenaanval toe te slaan. In Breda ontbrak het Ajax vooral aan creativiteit en de bereidheid om loopacties te maken zonder bal. In Białystok zal men vooral hopen dat Ajax niet op tijd geleerd heeft van deze misstap.

Brent Tomassen (X: @Brent_Tomassen | E-mail: b.tomassen@ajaxshowtime.com)