Ajax moet het de komende zes weken stellen zonder zijn plan B. Wout Weghorst brak na een heldenrol tegen Fortuna Sittard zijn grote teen, waardoor hij de komende tijd met al zijn voetbalpassie voor de televisie of op de tribune moet plaatsnemen. Voor het Ajax van Francesco Farioli, waarin het soms anders moet dan men gewend is, is dat een ongekende aderlating.

Het is midden februari en de Amsterdamse club staat op dit moment bovenaan in de Eredivisie. Nog geen dertig dagen geleden had voetbalminnend Nederland dit scenario niet eens in een fantasieboek durven schrijven. Ajax speelt ook nog eens saai voetbal: wedstrijden worden op z’n Italiaans over de streep getrokken. Dat kan volgens de zogenaamde voetbalpuristen niet. Ajax moet domineren, de Hollandse school volgen, en inzakken zou niet eens in het woordenboek moeten staan. De realiteit is alleen anders geworden bij de club.

De wedstrijden van Ajax lijken dit seizoen bijna allemaal op potjes touwtrekken. Domineren heeft dit jaar plaats moeten maken voor duelkracht, koste wat het kost willen winnen en defensieve zekerheid. De ploeg van Farioli durft tijdens het touwtrekken zelfs even het initiatief bij de tegenstander te leggen. Als het dan aankomt op plan B, dan kan het mentaal weerbare Ajax negen van de tien keer de wedstrijd over de streep trekken. Ajax overklast zijn tegenstanders dit seizoen dan ook in fitheid en wilskracht.

De dagen dat Ajax op zestig procent een wedstrijd op een knollenveld in Venlo met 0-13 kan winnen, zijn al een tijdje voorbij. Die realiteit lijkt door iedereen in de Johan Cruijff ArenA - behoudens het kliekje tussen vak 405 en vak 406 - geaccepteerd te worden. Er gloort weer hoop bij de club, en daarin vervullen spelers als Weghorst een zeer belangrijke rol. Als er even iets anders wordt gevraagd, dan kan het gebracht worden. Het is niet mooi, maar het levert continu drie punten op. Dat kan men bij de concurrentie nu niet zeggen.

Tekst gaat verder onder de foto.

Weghorst belangrijk ingrediënt in Ajax-menu van ‘ober’ Farioli

De arrogantie en branie van Ajax zijn vaak onderwerp van discussie geweest. De club deed altijd alsof het spelletje in Amsterdam was uitgevonden. Dat Ajax dat spel niet meer speelt en zich onderdompelt in een warm bad van realisme wordt ook niet gedoogd door het mediagilde van Nederland. De club, de spelers en de ‘ober’ - of ‘dat Italiaantje’ - worden tot de grond toe afgefikt. Na het faillissement van het altijd willen leveren van Michelinster kwaliteit, serveert Farioli nu met simpele ingrediënten gerechten die mensen samenbrengen.

Als het voor- en hoofdgerecht niet overtuigend genoeg zijn, dan neemt het Weghorst-ingrediënt de consument nog één keer aan de hand mee. Farioli en zijn chefs willen de Ajaxsupporters simpelweg niet met een onbevredigend gevoel naar huis sturen. Zijn ingrediënten zijn zorgvuldig uitgekozen om dat te bewerkstelligen. Het levert zelden een smaakexplosie op, maar zelden vertrekken de supporters met een lege maag naar huis. Het Ajax van Farioli is gewoon op een andere manier overtuigend, en dat heeft voorlopig voor een grote glimlach en een rond buikje bij de fans gezorgd.

De selectie miste vorig seizoen, ook in de ogen van Remko Pasveer, een topsportmentaliteit. Dit jaar is enige gelatenheid amper te bespeuren. Alleen Bertrand Traoré liet zich op de ijsbaan van Sittard van zijn slechtste kant zien. Met de komst van Weghorst in de ploeg kwam echter nieuw elan, nieuw vuur en een hernieuwde kans op de zege. De spits is vaak de sleutel die een potdichte wedstrijd weet open te breken. Dit plan B - of beter gezegd ‘plan W’ - moet Ajax de komende zes weken missen.

De tekst gaat verder onder de foto.

Weghorst heeft tegen FC Groningen en Heracles Almelo al eerder laten zien dat hij het antwoord kan zijn dat Ajax nodig heeft. In de succesperiodes van de afgelopen vijftien jaar hadden de Amsterdammers vaak één zwak punt: een slechte wedstrijd met vechtlust over de streep trekken. Dat is nu juist de kracht van Ajax, en daarbij loopt Weghorst vaak voorop. Onder Peter Bosz en Erik ten Hag had de ploeg de wedstrijd tegen Fortuna Sittard naar alle waarschijnlijkheid niet gewonnen.

De typische Ajax-spits

Alle voetbalintelligentie, doortraptheid en doelgerichtheid van Weghorst zaten tegen Fortuna Sittard verpakt in een schouwspel dat bijna vijf minuten duurde. De spits versierde - in de goede zin van het woord - een strafschop, betrapte de keeper op een heterdaadje en tikte als echte spits de bal tegen de touwen. Als Ajax daadwerkelijk de titel pakt, dan is de titel van het voetbalboek van de concurrentie: ‘Ajax en het kampioenschap van de KNJB’. Op die manier is het Ajax-DNA wel degelijk teruggekeerd in de Eredivisie.

Het is alleen jammer dat ‘Lucky Ajax’ weer de boventoon voert. Dat doet de actie van Weghorst op iedere wijze tekort. Natuurlijk is de 32-jarige aanvalsleider geen speler die het pure Ajax-DNA bezit. Weghorst heeft een redelijke kaats en kan een medespeler goed wegsteken, maar voetballend is het voor de rest beperkt bij de man uit Borne. Desondanks biedt Weghorst een kwaliteit die niet alleen voor dit Ajax altijd van cruciaal belang kan zijn: hij is gewoon dodelijk in de zestien.

De club moet altijd maar op zoek gaan naar een ‘typische Ajax-spits’. Een Ajax-spits moet technisch begaafd zijn, een neusje voor de goal hebben, fysiek sterk zijn, veel snelheid hebben en in het bezit zijn van een ongekende voetbalintelligentie. Weghorst kan in ieder geval twee van deze eigenschappen afvinken. Over zijn spelinzicht als spits valt echter ook niet te twijfelen, al is dat niet op een klassieke Ajax-manier. Die strafschop was geen toeval, maar haast een uitgekiend plan. Dat Weghorst dan ook bijna altijd weet te scoren en ballen op het juiste moment de diepte in kan sturen, zijn zeer prettige bijkomstigheden.

Waarom wordt hij dan ook afgerekend op het feit dat hij voetballend wat mist? Klaas-Jan Huntelaar was in de afgelopen jaren misschien wel de enige echte Ajax-spits, al kon je ook twijfelen aan zijn snelheid. Weghorst heeft dezelfde slimmigheidjes en topsportmentaliteit als Huntelaar, en daarom is hij voor dit Ajax goud waard. In de beslissende fases van wedstrijden staat Weghorst gewoon op. Hij zorgde in de kwartfinale van het WK in 2022 er eigenhandig voor dat Nederland kon geloven in een stunt. Weghorst beslist wedstrijden en dat gaat Ajax in de komende potjes touwtrekken keihard missen.

Dankbaar dat Weghorst de pingel tegen Feyenoord miste 

Tegen Fortuna Sittard was er een zeer belangrijke rol weggelegd voor Weghorst, terwijl hij na de wedstrijd tegen Feyenoord juist de gebeten hond was. De spits speelde weinig klaar en hij wist ook nog eens een strafschop te missen. Natuurlijk kan ik dit achteraf pas zeggen, maar ik ben dankbaar dat Weghorst tegen Feyenoord de strafschop niet tegen de touwen schoot. Daardoor moest Ajax, dat door de rivaal onder duim werd gehouden in de tweede helft, toch weer in de aanval. De ploeg van Farioli toonde ineens weer een mentaliteit waar de mensen in Eindhoven en Rotterdam jaloers op zullen zijn.

Er lukte misschien niet veel bij Weghorst, maar aan zijn werklust valt niet te twijfelen. Het is dat Kenneth Taylor de winnende maakte, maar als het aan Weghorst had gelegen, dan had hij zijn sprint van ruim vijftig meter voltooid om de bal van Anton Gaaei te ontvangen. In de zenuwslopende minuten die volgden, ging hij voorop in de strijd, hield hij de bal bij de cornervlag zoals alleen een doorgewinterde Zuid-Amerikaan dat kan en zweepte hij het publiek nog even op. De spits werd in de media voor gek verklaard, maar wat was het als Ajacied heerlijk om op dat moment Weghorst aan je zijde te hebben.

De spits geeft vaker aan dat hij niet blij is met de rol die hij nu vertolkt bij Ajax, maar het is simpelweg de rol waar hij het beste in is. Brian Brobbey mag in de het eerste uur in zijn tegenstander hangen en Ajax op voetballende wijze helpen. In de laatste fase van de wedstrijd mag Weghorst oorlog maken en in de beslissende fase beslissend zijn. Het is het recept van Farioli dat op dit moment succes brengt, maar nu is één van de belangrijkste smaken even op. Weghorst is samen met Jordan Henderson, Steven Berhuis en Davy Klaassen het hoofd van de werkpaarden, die ook de luxepaardjes van Ajax weet om te toveren tot krijgers.

Natuurlijk hebben de Amsterdammers weer echte luxepaarden nodig die met een magische pass de monden doen openvallen. Maar wie was er, toen Ajax dit beide had, populairder; Hakim Ziyech of Nicolás Tagliafico? Hoewel de Argentijn ook voetballend wel wat te brengen had, was dat niet de reden waarom de mensen in de ArenA hem zo in de armen sloten. Weghorst heeft gewoon een ietwat lompe stamppot grinta. Geen slager met het mes tussen de tanden, maar een familiemens die door zijn gretigheid verdedigers tot fouten dwingt en daardoor wedstrijden beslist.

Hoewel Weghorst in de media uitgesproken is over zijn ontevredenheid, is daar op het veld dus weinig van te merken. Misschien is het voor Farioli maar goed dat de spits even niet voor de camera verschijnt. De trainer wil het woord ‘kampioenschap’ absoluut niet in de mond nemen, maar Weghorst is wel iemand die erover durft te praten. Tijdens het WK Darts in december deed hij dat nog bij Viaplay. De achterstand was zes punten en Weghorst geloofde er nog in. Mede dankzij de spits kriebelt het weer bij de supporters. Het is nu aan de rest om aan te tonen dat de geest van Weghorst voldoende is om de potjes touwtrekken te winnen.