In de rubriek ‘Kweekvijver’ zoomt Ajax Showtime wekelijks in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

De concrete interesse van Borussia Dortmund in Prince Aning en het dreigende vertrek van de talentvolle linksback van Ajax O18 roepen veel reacties en vragen op. Waarom heeft Aning bij Ajax geen contract en hoe groot is de kans dat hij daadwerkelijk vertrekt? In deze Kweekvijver een stuk achtergrondduiding bij de situatie van Aning, die momenteel ongewild symbool staat voor een grotere verwikkeling binnen de Ajax-opleiding.

Situatie Aning

Afgelopen week werd duidelijk dat Borussia Dortmund serieuze stappen onderneemt om Aning naar Duitsland te halen. Borussia Dortmund volgt Aning al geruime tijd en raakte tijdens zijn sterke Youth League-optredens dit seizoen definitief overtuigd. Recentelijk meldde de Duitse topclub zich officieel bij het management van Aning, die gezamenlijk met zijn entourage inmiddels gesprekken met Borussia Dortmund heeft gevoerd. Die Schwarzgelben zijn duidelijk: zij willen Aning volgend seizoen in hun O23-ploeg hebben. Daarvoor wil Borussia Dortmund op korte termijn doorpakken, want met het eveneens geïnteresseerde Bayern München, RB Leipzig en enkele Engelse clubs liggen er meer kapers op de kust.

Aning is op zijn beurt erg gelukkig bij Ajax en heeft zeker het doel om eerst in Amsterdam het eerste elftal te halen. Voor de linksback begint het echter wel steeds nijpender te worden dat hij bij Ajax nog geen contract heeft. Hoewel het in eerste instantie dus niet zijn ambitie is om Ajax op korte termijn te verlaten, is Aning wel aan het twijfelen gebracht door de aanbieding van Borussia Dortmund en de overige buitenlandse interesse. Ajax zal, om de aanvallend ingestelde linksachter te behouden, spoedig met een overtuigend contractvoorstel over de brug moeten komen. Hoewel de club voornemens is om Aning binnenkort een aanbieding te doen, vernam de linksback tot dusver niets van Ajax op dit gebied.

Talenten in hetzelfde schuitje

De situatie van Aning staat helaas niet op zichzelf. Het gaat te ver om te stellen dat een transfervrije leegloop van Ajax-talenten dreigt, maar een feit is wel dat wat er nu bij Aning gebeurt ook zomaar bij spelers als Julian Brandes, Jaydon Banel en in mindere mate Raphaël Sarfo of Nassef Chourak kan gebeuren. Er hoeft zich maar een geïnteresseerde club te melden en de talentvolle Ajax-tieners zijn vrij om te gaan en staan waar zij willen. Hoewel jeugdspelers tegenwoordig al vanaf hun vijftiende een contract mogen tekenen, hebben geen van de genoemde en dit jaar achttien jaar wordende Ajax-talenten een contract.

Naast dat dit opmerkelijk is in het geval van de begeerde Aning, is dit ook vooral in het geval van Brandes lastig uit te leggen. De controlerende middenvelder staat al van jongs af aan te boek als groot talent en heeft zich na een maandenlange blessure razendsnel weer teruggeknokt in het basiselftal van Ajax O18. Brandes en Aning zijn altijd onomstreden basisspelers in hun lichting geweest en zijn beiden tevens meervoudig jeugdinternationals van Oranje. Het duo speelt dit seizoen zo’n beetje elke minuut bij Ajax O18, maar moet toezien hoe jongere ploeggenoten wel een verbintenis tekenden en zij nog altijd wachten op hun eerste jeugdcontract.

Formele contractaanbieding

Hoewel spelers als Aning en Brandes bij Ajax geen contract hebben en gesprekken hierover momenteel voor zover bekend ook niet worden gevoerd, is er door de Amsterdamse club in het verleden wel een formele contractaanbieding gedaan. Dit is echter een contractaanbieding die Ajax moet doen om zich te verzekeren van een opleidingsvergoeding bij een vertrek van een talent uit de opleiding. In dit geval gaat het om een minimaal contract met een duur van een jaar. Ajax doet alle talenten een dergelijke aanbieding in het jaar dat zij zeventien worden om zodoende de opleidingsvergoeding veilig te stellen. De talenten kiezen er doorgaans voor om een dergelijk minimaal contract naast zich neer te leggen en te wachten totdat Ajax met een volwaardig en naar waarde geschat jeugdcontact komt. Dit is in het geval van onder anderen Aning en Brandes tot dusver dus niet gebeurd.

Lees meer over de vernieuwde regelgeving omtrent het aanbieden van contracten en aanspraak maken op opleidingsvergoedingen:

Standpunten Ajax

Nadat Borussia Dortmund zich concreet meldde bij Aning en een vertrek van de linksachter opeens serieus tot de mogelijkheden behoort, is een veel gehoord kritiekpunt richting Ajax dat de Amsterdammers Aning eerder hadden moeten vastleggen. Gerry Hamstra werd vorig jaar bij Ajax aangesteld als rechterhand van directeur voetbalzaken Marc Overmars om Overmars juist in deze gevallen ondersteuning te bieden. Waarom heeft Ajax dan toch geen poging gewaagd om Aning en enkele talentvolle leeftijdsgenoten al lang en breed te contracteren?

Uitzondering voor toptalent

Simpel gezegd hanteert de club twee routes voor spelers richting een eerste jeugdcontract. Exceptionele talenten waar van jongs af al door buitenlandse clubs aan wordt getrokken, worden vaak rond hun zestiende verjaardag al vastgelegd. In deze categorie vielen vorig jaar de contracten die Amourricho van Axel Dongen, Gabriël Misehouy, Silvano Vos, David Kalokoh, Alvaro Henry en Oualid Agougil tekenden. Ajax is min of meer gedwongen om deze toptalenten al in een vroeg stadium te contracten, omdat de buitenlandse interesse voor deze spelers al snel heel concreet wordt en Ajax-talenten anders onhoudbaar worden.

__

Ajax vindt dat jeugdspelers dankbaar moeten zijn om voor Ajax uit te komen, in plaats van andersom.

Het contracteren van dergelijk toptalent op jonge leeftijd doet Ajax echter met frisse tegenzin. Natuurlijk willen de Amsterdammers hun grootste talenten altijd behouden, maar het liefst heeft Ajax geen haast en biedt het talenten pas in een later stadium hun eerste contract aan. De club hanteert ergens namelijk ook nog altijd het standpunt dat jeugdspelers dankbaar moeten zijn om voor Ajax uit te komen, in plaats van andersom. In die gedachte weet Ajax zich gesteund door de talloze mislukte avonturen van jeugdspelers die op jonge leeftijd naar het buitenland verkassen, maar falen bij een Europese topclub en uiteindelijk in de onderkant van de voetballerij terechtkomen. Daar tegenover houdt Ajax zijn talenten de route voor die spelers als Matthijs de Ligt, Donny van de Beek en Frenkie de Jong bewandelden: doorbreken, basisspeler worden en prijzen winnen met Ajax, om vervolgens een transfer naar een Europese topclub te verdienen.

Het is een gedachte die stamt uit Plan Cruijff en binnen Ajax nog altijd wordt omarmd, maar de veranderende voetbalmarkt heeft er wel voor gezorgd dat de club op sommige momenten wel wat afwijkt van dit beleid. Noodzakelijk, want als een contractvoorstel bij spelers als Van Axel Dongen en Misehouy was uitgebleven, was de kans ontzettend groot geweest dat zij op dit moment niet meer voor Ajax hadden gespeeld. Om dergelijk toptalent toch te behouden, wijkt Ajax dus af binnen de ideologie van het jeugdcontract-beleid en worden er uitzonderingen gemaakt bij exceptioneel talent.

Inventarisatie

Zoals elk jaar inventariseert Ajax in de maanden januari, februari en maart hoe de jeugdselecties en Jong Ajax er komend seizoen uit komen te zien. Die inventarisatie is ook op dit moment aan de gang. Als Ajax dat plaatje helder heeft, schakelt het doorgaans door naar talenten die door de club net onder de categorie ‘exceptioneel’ worden gekwalificeerd, maar wel de potentie hebben om Ajax 1 te halen. Dit zijn talenten waarvan wordt verlangd dat ze geduld moeten hebben om voor een contract bij Ajax in aanmerking te komen. Normaliter ligt het in de lijn der verwachting dat spelers als Aning en Brandes - maar ook grote talenten van Ajax O16 en O17 - tijdens of na de komende inventarisatie een contractaanbieding zullen krijgen. In het geval van Aning kan het dan echter al te laat zijn.

Zijn situatie en die van talenten in vergelijkbare situaties zijn lastig. In de basis zijn deze talenten gelukkig in Amsterdam. De Ajax-hoofdmacht komt steeds meer in zicht, maar zonder contractvoorstel op zak raakt het geduld wel langzaamaan op. Een vertrek wordt in dat geval interessant op het moment dat er zich grote buitenlandse clubs melden, zoals nu bij Aning is gebeurd.

Geld wordt daarbij in de publieke opinie al snel als belangrijke drijfveer genoemd, maar het wel of niet krijgen van een contract bij een club is voor de meeste spelers in hele andere opzichten nog veel belangrijker. Een contract is namelijk ook een hele belangrijke vorm van waardering. Het spelen zonder contract voelt na verloop van tijd als een gebrek aan vertrouwen van de club. In het geval van Ajax kan dat ertoe leiden dat talenten op een zeker moment opteren voor een stap naar het buitenland. Een speler moet namelijk oprechte waardering van een club voelen, zowel in het sportieve perspectief als in het financiële aspect dat wordt geboden.

Kruispunt

Het feit dat spelers als Aning en Brandes geen contract hebben, duidt erop dat Ajax hen niet in de categorie ‘exceptioneel toptalent’ schaart. Een verkeerde inschatting? Wellicht. Duidelijk is dat met dergelijke talenten pas op een later moment wordt geschakeld. Hun ontwikkeling in het hoogste jeugdteam of Jong Ajax wordt langer afgewacht, waarna Ajax in sommige gevallen vervolgens alsnog overschakelt op een contractvoorstel. De vraag waarop in de komende weken het antwoord duidelijk zal worden is of Ajax momenteel niet te laat schakelt.

De situatie van Aning bevindt zich wat dat betreft namelijk op een kruispunt. Als Ajax snel handelt en de zich zo goed ontwikkelende linksback in een contractvoorstel op waarde weet te schatten, kan hij wellicht behouden blijven. In dat geval loopt alles met een sisser af, maar het feit blijft dat Ajax met vuur speelt door de opvatting dat talenten nederig moeten zijn en geduld betrachten. Het dreigende vertrek van Aning zou een absolute reden voor heroverweging van die huidige beleidsstrategie moeten zijn.

Dankbaar- en nederigheid kent grenzen

Met het opvoeden van talenten met de gedachte dat ze dankbaar moeten zijn om voor Ajax te spelen is in de basis niet veel mis. Echter moet Ajax wel beseffen dat deze dankbaar- en nederigheid zijn grenzen kent en dat het ook in Ajax’ belang is dat de grootste talenten voor de club behouden blijven. De zoektocht naar een balans op dit dunne koord is gecompliceerd, maar zeker niet onmogelijk.

Een oplossing zou simpelweg al kunnen zijn om spelers die de potentie hebben om tot Eredivisie-waardige spelers uit te groeien een contract aan te bieden. Er zullen zodoende meer contractspelers komen en dit heeft financiële gevolgen, maar dit mes snijdt aan twee kanten. Op deze manier verzekert Ajax zich namelijk ook bij talenten die Ajax 1 niet, maar het profvoetbal wel halen van een transfersom. En verschaft het zichzelf een betere onderhandelingspositie met zowel eigen talenten als geïnteresseerde clubs

En dat is belangrijk, want de jeugdopleiding is nog altijd de grote levensader van Ajax. Meer zorgvuldigheid op het vlak van contractsituaties is dus wel op zijn plaats. Of Aning nu vertrekt of alsnog een contract bij Ajax tekent: in de toekomst moet de Amsterdamse club het nooit meer zo ver laten komen. Reageren zal plaats moeten maken voor anticiperen.

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: t.zwagerman@ajaxshowtime.com)

Lees meer Kweekvijver:

#1 - Deze buitenspelers uit de Ajax-opleiding ontwikkelen zich in schaduw van Daramy