Ajax’ aandeelhouders hebben vrijdagmiddag hun kans gegrepen om de directie en RvC van de Amsterdamse club weer eens aan de tand te voelen. Waar de algemene vergadering voor aandeelhouders vorig jaar nog online plaatsvond, kon de vergadering dit keer - al was het vermoedelijk op de valreep - in het supportershome in de Johan Cruijff Arena plaatsvinden.

De opvallende aanwezige zal het wellicht meteen zijn opgevallen: waar was Marc Overmars? De directeur voetbalzaken zat niet aan de tafel waar alle directieleden en RvC-leden plaatsnamen. RvC-voorzitter Leen Meijaard gaf tijdens de opening van de aandeelhoudersvergadering meteen duidelijkheid. ‘Overmars is niet aanwezig vandaag. En daar heeft hij een hele goede reden voor’, aldus Meijaard.

Ook Danny Blind, tot voor kort lid van de RvC, was uiteraard niet aanwezig. De ras-Ajacied is als assistent-bondscoach met het Nederlands elftal in Montenegro. Eerder maakte Ajax al bekend dat Blind, zolang hij actief is bij Oranje, niet werkzaam kan zijn voor de RvC van Ajax. Zodoende werd Blind tijdens de aandeelhoudersvergadering van 2021 niet herkozen als lid van de RvC. Het plan van de RvC is dat Blind, die enorm gewaardeerd wordt, volgend jaar wel herbenoemd zal worden. Tot die tijd zal Adrie Koster, in het verleden nog trainer van Ajax, de RvC van advies voorzien op het gebied van voetbaltechnische zaken.

Van der Sar: ‘Het gaat goed met Ajax’

Net als in vorige jaren kwamen de directieleden één voor één aan het woord om hun afgelopen jaar te bespreken. Algemeen directeur Edwin van der Sar zorgde voor ‘de aftrap’, waarbij hij meteen aangaf dat Ajax een nettoverlies van 8,1 miljoen euro leed en dat men bij Ajax ‘redelijk klaar’ is met de coronacrisis. Wel blijft de oud-doelman positief: ‘Het gaat goed met Ajax’, aldus Van der Sar.

De gevolgen van de coronacrisis waren duidelijk voelbaar bij Ajax. De club kon een jaar lang geen tot amper supporters ontvangen en daar kwam ook in het dagelijkse leven veel bij kijken. Vele coronatests voor de spelers en staf per week, de jeugdspelers die geen wedstrijden mochten spelen en zich tegelijkertijd toch moesten ontwikkelen en werknemers die een verklaring meekregen vanwege de avondklok.

Op het Europese seizoen kijkt Van der Sar met gemengde gevoelens terug. In de Champions League liet Ajax het liggen tegen Atalanta Bergamo, terwijl Ajax tegen AS Roma eigenlijk ook wel had moeten winnen. ‘Dat was een ronde te vroeg, het was onnodig’, aldus Van der Sar.

Richting volgend seizoen heeft Van der Sar zo zijn twijfels. Wat voor impact zal de coronacrisis hebben op Ajax? Wat als er straks weer voor lange tijd geen publiek mag komen? De directeur blijft rustig en kijkt ook naar hoe Ajax er sportief voor staat, zeker gezien het succes in de Champions League: ‘Het gaat goed met Ajax.’

Salarisoffers en donaties

Na Van der Sar is het woord aan financieel directeur Susan Lenderink. Meteen wordt er gewezen op de financiële verliezen als gevolg van de coronacrisis. De voetbalomzet daalde van 89,3 naar 47,9 miljoen euro, terwijl de omzet wat betreft partnerships ook daalde. Wel is er lof voor de omzetstijging in de merchandising. Hierover later meer.

Lenderink benadrukt nog maar eens dat Ajax inderdaad NOW heeft aangevraagd, maar dat deze NOW puur was voor het behoud van werkgelegenheid van het kantoorpersoneel. Voor de spelers van Ajax werd geen NOW aangevraagd. Bovendien werd de NOW 2.0 geheel terugbetaald en kregen de directieleden geen bonussen over het seizoen 2020/2021 uitgekeerd.

Een compliment kan worden uitgedeeld aan alle medewerkers van Ajax. Iedere medewerker deed namelijk een salarisoffer. Daarnaast mogen de donaties vanuit de supporters en de partners niet vergeten worden. Verder steunde Ajax de Eredivisie door drie miljoen euro af te staan aan de clubs die geen Europese inkomsten hadden.

Tot slot laat Lenderink weten dat de salarispost in zijn geheel steeg, maar dat de salarissen niet zijn gestegen. Hoe komt die post dan toch hoger? Dat komt door het veroveren van de dubbel, terwijl Ajax het jaar ervoor geen prijzen won. Bovendien plaatste Ajax zich in het boekjaar 2020/2021 zowel in het begin als aan het einde voor de Champions League. De premies stegen daardoor van 7 naar 14 miljoen euro.

Record voor de merchandising 

Commercieel directeur Menno Geelen is het derde directielid dat terugblikt op het afgelopen boekjaar. Dat Ajax het risico bij het spelen zonder publiek volledig bij zichzelf legde, past bij Ajax, zo vertelt Geelen. De fans konden aan het einde van het seizoen doneren, al hoefden zij dat uiteraard niet te doen.

In totaal doneerde 47,5 procent van de fans een bedrag. Het leverde Ajax 3,1 miljoen euro op, al zou de Amsterdamse club normaal zo’n veertien miljoen euro hebben vergaard met de opbrengsten van de seizoenkaarten. Van de fans met business-seats doneerde 30,9 procent een bedrag. Elke supporters die gedoneerd heeft, is Ajax veel waard, zo zegt Geelen. Die fans kregen dan ook een cadeautje en voor de fans die hun gehele bedrag doneerden, werd een speciaal evenement georganiseerd. Bovendien kreeg elke seizoenkaarthouder een stukje van de omgesmolten schaal.

Een aandeelhouder haakt daar even later op in: ‘Mijn complimenten voor het coronabeleid van Ajax. De compensatie was fantastisch. Heel creatief!’

Ondanks de coronacrisis, waardoor de fanshops van Ajax geruime tijd gesloten waren, wist Ajax een record te boeken op het gebied van merchandising: 21,7 miljoen euro aan omzet. Geelen legt uit dat de omzet vooral steeg door de verkoop van het derde tenue. ‘En we blijven voorlopig derde tenues verkopen’, zegt de commercieel directeur.

Over het huidige derde tenue, het Bob Marley-shirt, is veel gezegd en geschreven. Het shirt is fantastisch, maar de levering laat nog weleens te wensen over. Geelen legt uit hoe dat komt: ‘Veel fabrieken gingen dicht en boten lagen vast in het Suez-kanaal, waardoor de levering laat was. In de komende weken moet het worden opgelost, maar Ajax baalt van deze situatie.’

Geelen gaat ook in het op ticketing-systeem van Ajax. Met dit systeem kunnen fans hun seizoenkaart delen en daarnaast kreeg de club complimenten van de gemeente. Wel zijn er nog wat technische problemen, al geeft Geelen ook aan: ‘Omdat er amper mensen mochten komen, hebben we het nog niet goed kunnen testen.’

Wat als Ajax geen Champions League-voetbal bereikt?

Tijdens de aandeelhoudersvergadering konden de aandeelhouders traditiegetrouw ook een vraag stellen aan de directie- en RvC-leden van Ajax. En daar maakten zij dan ook gretig gebruik van. Zo merkte een aandeelhouder van Ajax op dat de club de laatste jaren wel erg veel geld uitgeeft aan salarissen en transfers. Wat als de club nou eens geen Champions League-voetbal bereikt?

Van der Sar: ‘We zijn een duidelijke weg ingegaan. En daar horen ook hogere salarissen en hogere transferkosten bij. Mocht je de Champions League mislopen, is er wel een verschil. Maar we denken financieel stevig genoeg te zijn om een schok op te vangen. Maar fijn zou het niet zijn’, aldus de directeur.

Meijaard, voorzitter van de RvC, legt uit dat Ajax bij de begroting met veel scenario’s rekening houdt. ‘Beslissingen die we nemen zijn verantwoord wat betreft de salarissen en de eventuele aankopen.’

Kritiek op Mino Raiola

Een andere aandeelhouder uit kritiek op het feit dat bepaalde spelers transfervrij vertrekken bij Ajax. Vorig seizoen was dat Brian Brobbey en na dit seizoen lijkt Noussair Mazraoui gratis de deur uit te lopen. En wat gebeurt er met Ryan Gravenberch? Verlengt hij zijn contract wel in Amsterdam? Opvallend: al die spelers hebben Mino Raiola als zaakwaarnemer.

Van der Sar geeft aan dat Ajax er alles aan doet om spelers te behouden. ‘Maar de omgeving heeft er ook mee te maken. Uiteindelijk maakt de speler een keuze en er is natuurlijk ook een financieel plaatje.’ De aandeelhouder haakt er nog eens op in: ‘Ik zie in ieder geval wel een constante’. Meijaard glimlacht: ‘Die zien wij ook.’

Even later vraagt de aandeelhouder zich af hoe het komt dat Ajax zulke hoge commissies aan zaakwaarnemers betaalde in het boekjaar 2019/2020. Van der Sar reageert er ietwat cynisch op: ‘Als je wil dat je bepaalde spelers langer behoudt voor de club, zit dat er nou eenmaal bij.’

Toekomst van de tv-gelden

Wie de tv-gelden van Ajax vergelijkt met die van de clubs uit het buitenland ziet een groot verschil. Als commercieel directeur baalt Geelen daar uiteraard van, al is het lastig om tot een betere oplossing te komen. Gevraagd wordt of Ajax misschien zijn eigen wedstrijden kan uitzenden. Dat lijkt voorlopig nog niet aan de orde.

Wel is men bij Ajax van mening dat het geld dat clubs gezamenlijk verdienen ook gezamenlijk verdeeld moet worden. Geld dat clubs zélf verdienen, moet ook voor de clubs blijven. Daarmee gaat Ajax, samen met Feyenoord, tegen het plan van meerdere clubs in.

Overname Johan Cruijff Arena?

Een vraag die ook niet kon uitblijven was: neemt Ajax de Johan Cruijff ArenA over? Meijaard wilde er kort antwoord op geven: ‘We zijn in mediation met de ArenA. Daar is een extern bureau bij betrokken. We willen een aantal punten uit het verleden oplossen, de opbrengsten verhogen en de kosten verlagen. Ajax en de ArenA moeten er allebei beter van worden. Voor nu doen we er verder geen uitspraken over. We zijn er nu sinds februari/maart mee bezig.’

Na nog wat vragen van aandeelhouders, waarbij Ajax nogmaals zijn excuses aanbiedt over het spandoek dat werd getoond in het duel met PSV, komt de vergadering ten einde. Vanwege de toenemende coronabesmettingen kan de borrel helaas niet doorgaan, al zal niemand daar nu écht van balen. Een week later was de vergadering misschien niets eens meer doorgegaan. Om in de termen van Van der Sar te blijven denken: ‘Het gaat goed met Ajax.’

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)