Ajax staat komend seizoen onder Francesco Farioli een grote koerswijziging te wachten op het veld ten opzichte van de afgelopen twee seizoenen. De Italiaan staat bekend om zijn verzorgde voetbal in balbezit, waarmee het OGC Nice naar de vijfde plaats in Ligue 1 heeft geloodst. Ajax Showtime analyseert de speelwijze van Farioli en kijkt daarbij naar zijn mogelijkheden met de huidige Ajax-selectie.

OGC Nice kreeg in 34 competitiewedstrijden slechts 29 tegengoals, veruit het minst van de hele competitie. Dit lage aantal staat in schril contrast met het aantal tegengoals van Ajax dit seizoen in de Eredivisie: 61. Waar de nationaliteit van de nieuwe Ajax-trainer en de weinige tegengoals neigen naar catenaccio, blijkt in de praktijk dat Farioli de aanval in eerste instantie als de beste verdediging ziet.

Farioli kiest bij OGC Nice op papier voor een 4-3-3-formatie met de punt naar achteren. In werkelijkheid is zijn ploeg in staat om afhankelijk van de situatie binnen enkele seconden te wisselen tussen systemen. Wanneer de tegenstander in de opbouw is, wil Farioli dat zijn ploeg hoog druk zet op de verdediging van de tegenstander. Dit laat de oefenmeester vanaf de zijkant duidelijk horen. Farioli is niet per definitie een schreeuwer, maar laat wel duidelijk merken wanneer zijn spelers in actie moeten komen om de tegenstander het voetballen onmogelijk te maken.

Meester in drukzetten

Het drukzetten bij OGC Nice gebeurt met het hele team, niemand uitgezonderd. Wanneer de linksbuiten doorstapt en drukzet op de rechtsback van de tegenstander, stapt het hele team mee. Op die manier houdt OGC Nice de ruimtes tussen de linies klein, juist één van de aspecten waar het bij Ajax afgelopen seizoen vaak mis ging. Centraal achterin vormen Jean-Clair Todibo en de inmiddels veertigjarige Dante een ijzersterk duo dat tot ver op de helft van de tegenstander druk mag zetten. Zelfs tegen tegenstanders van formaat als landskampioen Paris Saint-Germain, blijkt uit onderstaande situatie:

In aanloop naar de 1-2 tegen PSG wordt Marquinhos opgejaagd door de spits en linksbuiten van OGC Nice. Dante staat op ruim zeventig meter van zijn eigen doel en lijkt kwetsbaar met de ruimte die er in zijn rug ligt. Echter doet de rest van zijn ploeg het perfect door overal één-op-één door te dekken op de Parijzenaars. Marquinhos verliest het duel met spits Terem Moffi, waarna zijn pass wordt onderschept door Dante. Enkele tellen later schiet een ploeggenoot de 1-2 tegen de touwen.

Trucje van Farioli

Toch lukt het OGC Nice niet altijd om op deze manier ballen hoog op het veld te veroveren. Wanneer de tegenstander zich onder de eerste druk uitspeelt en over de middenlijn komt, wisselt de ploeg van Farioli binnen de kortste keren naar een 5-4-1-formatie. Hierbij is een cruciale rol weggelegd voor de controlerende middenvelder, die terugzakt tussen de centrale verdedigers. Dit seizoen kiest Farioli vaak voor Pablo Rosario als controleur, al heeft de voormalig jeugdspeler van de Amsterdammers dit seizoen ook al regelmatig als rechtsback gespeeld.

Dankzij deze snelle wisseltruc weet de ploeg van Farioli veel tegenstanders van scoren af te houden, onder meer omdat het met vijf verdedigers altijd een man extra achterin heeft om een diepgaande tegenstander tegen te houden, zonder dat elders in de defensie grote ruimtes ontstaan. Op het moment dat de bal veroverd wordt door OGC Nice, schakelt de ploeg ook weer razendsnel om in de vaste 4-3-3-formatie.

Extreem lage opbouw

De keeper met de minste tegengoals dit seizoen in de Ligue 1 luistert naar de naam Marcin Bulka. De 24-jarige Pool beleeft een topseizoen en valt vooral op met zijn voetballende kwaliteiten die perfect aansluiten bij de ideologie van Farioli. OGC Nice bouwt dit hele seizoen tegen iedere tegenstander extreem laag op. Bulka begint zijn doeltrap met een korte pass op één van de centrale verdedigers die ter hoogte van de vijfmeterlijn staan opgesteld. Vanuit hier probeert OGC Nice de tegenstander te lokken waardoor de passlijn naar een back of idealiter een middenvelder komt open te liggen. Op het moment dat de gewenste pass aankomt, ligt er vaak een zee van ruimte elders op het veld.

Deze aanpak heeft als nadeel dat het spel van Farioli tegen kleinere tegenstanders, die zich liever ingraven dan laten lokken, regelmatig is omschreven als ‘saai’. Het zorgt ervoor dat OGC Nice moeilijker tot kansen komt, wat ook toe te schrijven is aan het ontbreken van een stukje individuele kwaliteit binnen de ploeg. Ook mist het team veel kansen: volgens de expected goals-waarde zou OGC Nice zo’n vijftien doelpunten meer gemaakt moeten hebben dit seizoen.

Ook Farioli heeft zich dit seizoen tegen de Franse pers al een aantal keer kritisch uitgelaten over de aanvallende keuzes van zijn ploeg. 'We kiezen om te schieten, terwijl tien andere opties beschikbaar zijn. Daardoor verliezen we de bal en moeten we terug naar ons eigen strafschopgebied, om daar te verdedigen. We worden soms te individualistisch. Dan wordt het chaos. Iedereen wil opeens schieten en scoren. We missen het geduld en de helderheid die nodig zijn voor totale dominantie. Wedstrijden worden dan te open. Dan kunnen we niets meer controleren.'

Huidige selectie onder de loep

De eerste Ajacied waarvan Farioli hoogstwaarschijnlijk zal hopen dat hij blijft is Brian Brobbey. Net als Moffi bij OGC Nice is de Amsterdamse spits razendsnel en heeft hij daarbij als bijkomend voordeel dat hij de fysieke duels tijdens het drukzetten niet zal schuwen. Wel heeft Brobbey nog wel wat te winnen in zijn lichtvoetigheid.

Ook Ajax’ andere spits zal mogen hopen dat hij volgend seizoen veel speeltijd onder Farioli krijgt. Chuba Akpom speelde de laatste weken van het seizoen vanaf de rechterkant bij Ajax. Farioli heeft dit seizoen bij OGC Nice de beschikking gehad over een spits die een vergelijkbare rol invulde: Gaëtan Laborde. De dertigjarige Fransman speelde in het verleden veruit de meeste wedstrijden als centrumspits, maar dankzij zijn tijd bij Montpellier heeft Laborde ook de ervaring om vanaf rechts te opereren. Een mogelijkheid die Farioli met beide handen aangrijpt. Met Moffi en Laborde kan de ploeg van Farioli met twee spelers drukzetten, waarbij bij balwinst er ruimte ligt voor de snelle linksbuiten Jérémie Boga. Dit idee zal John van ‘t Schip ongetwijfeld ook in zijn hoofd hebben gehad, maar door de onderlinge afstemming in het hele team, kwam dit er het afgelopen seizoen allesbehalve uit.

Naast de posities voorin, zal Farioli ongetwijfeld de huidige centrumverdedigers van Ajax hebben bekeken. Jorrel Hato lijkt een zekerheidje, maar kan ook op linksback prima uit de voeten. Ook Ahmetcan Kaplan heeft de afgelopen maanden bewezen dat hij aan de bal een meer dan prima speler is voor Ajax in de toekomst. Waar dat een stuk minder voor geldt is Josip Šutalo. De Kroaat is in de fysieke duels ijzersterk en kan met zijn snelheid grote ruimtes eenvoudig overbruggen. Vooral aan de bal stelde Šutalo teleur. Een veel gehoorde kritiek is dat hij vooral terug en breed speelt. Het is in de huidige financiële situatie van Ajax de vraag of Šutalo een nieuwe kans gaat krijgen of dat de club hoopt een groot deel van de investering terug te verdienen.

Volgens Van ‘t Schip was Kenneth Taylor de speler die de meeste progressie heeft geboekt bij Ajax de afgelopen maanden. Deze ontwikkeling zal Farioli zeker tot tevredenheid hebben gestemd, want het enorme loopvermogen van Taylor is precies wat de 35-jarige Italiaan eist van een nummer acht: de mogelijkheid om pijlsnel te kunnen schakelen van aanval naar verdediging en vice versa.

Het spel van OGC Nice onder Farioli dit seizoen biedt hoop op betere sportieve tijden in Amsterdam. Daarbij moet worden gesteld dat het op dit moment voor alle partijen nog onmogelijk is om te stellen met welk spelersmateriaal de jonge coach het moet gaan doen bij Ajax. Farioli heeft bij zijn vorige werkgevers een blauwdruk neergelegd van de type spelers waar hij graag mee werkt, nu is het tijd voor de technische leiding in Amsterdam om het juiste materiaal te vinden om weer aan een herkenbaar Ajax te kunnen bouwen.

Brent Tomassen (X: @Brent_Tomassen | E-mail: b.tomassen@ajaxshowtime.com)

Meld je hier aan voor de EK-poule van Ajax Showtime en win mooie prijzen!