Ajax ontvangt donderdagavond in de achtste finale van de Conference League de nummer vier van de Premier League in de Johan Cruijff ArenA: Aston Villa. De ploeg van succescoach Unai Emery speelt aanvallend voetbal, heeft de Most Valueable Player van de hoogste Engelse voetbalcompetitie in huis en vernederde al eens een andere Europese tegenstander van Ajax dit seizoen. Ajax Showtime analyseert de op papier grote favoriet van donderdagavond.

Aston Villa keerde in 2019 terug in de Premier League en zoals zo vaak speelde de promovendus in het eerste jaar op het hoogste niveau om handhaving. Dat lukte Aston Villa met moeite, het werd zeventiende in 2019/20. Ook in de twee jaar erna handhaafde de club uit Birmingham zich met respectievelijk een elfde en veertiende plaats. In 2022 werd Steven Gerrard opgevolgd door Emery, die na zijn mislukte avontuur bij Arsenal voor een nieuwe kans in Engeland wilde gaan. Emery is een internationaal befaamde naam, vooral door zijn vier Europa League titels. Met Sevilla won hij deze drie keer achter elkaar (2014, 2015 en 2016) en in 2021 lukte het hem ook met Villarreal. In de finale tegen Manchester United was er een hoofdrol weggelegd voor een huidig Ajacied. Gerónimo Rulli stopte in de penaltyreeks eerst een pingel van doelman David de Gea, waarna hij zelf de beslissende strafschop achter de Spanjaard schoot. Naast Rulli is Hedwiges Maduro een bekende van Emery: het duo werkte samen bij Valencia, toen Maduro daar als speler actief was.

Aston Villa staat momenteel vierde in de Premier League en heeft vijf punten voorsprong op nummer vijf Tottenham Hotspur. Die laatste club heeft nog wel een wedstrijd tegoed. Aston Villa boekte een aantal fraaie zeges, waaronder 1-0 tegen zowel Manchester City als Arsenal en een indrukwekkende 6-1 overwinning op Brighton & Hove Albion. In de analyse voorafgaand aan het tweeluik met de club uit Brighton, was al veel aandacht voor deze wedstrijd. Ollie Watkins scoorde drie doelpunten, die in deze analyse worden uitgelicht. Diezelfde Watkins is momenteel de meest waardevolle speler van de Premier League, nog voor supersterren Mohamed Salah en Erling Haaland, met zestien goals en tien assists in 27 wedstrijden. In de Conference League bleek Villa tot nu oppermachtig en versloeg het AZ zowel thuis als uit.

Speelwijze Aston Villa

De ploeg van Emery heeft dit seizoen al gekozen voor verschillende formaties op papier, maar in de praktijk gaat het vooral om de uitvoering bij de Spaanse trainer. De laatste weken opereerde Villa vanuit een 4-4-2 met Youri Tielemans als tweede spits naast Watkins. In de praktijk zakte Tielemans vaak terug in het middenveld op een voor hem meer natuurlijke positie. Centraal op het middenveld kiest Emery steevast voor hetzelfde duo John McGinn en Douglas Luiz. Een snelle zoekterm op internet doet vermoeden dat deze twee controlerende middenvelders zijn, maar zeker Luiz is met tien goals en acht assists in alle competities een extra aanvallend wapen bij Villa.

In een recente wedstrijd tegen Nottingham Forest bewees Luiz, die eerder zelfs als centrale verdediger opereerde, een ware sluipmoordenaar te zijn. In onderstaande situatie is Villa in de aanval en lijkt Luiz in eerste instantie te ver weg om een serieuze kans te maken de aanstaande voorzet binnen te koppen.

Toch slaagt de Braziliaan erin om als een duveltje uit een doosje in het strafschopgebied van Forest te verschijnen. Slechts één korte versnelling heeft Luiz nodig om de tegenstander te verrassen en, ondanks een wijzende tegenstander, is hij iedereen te slim af door de voorzet binnen te koppen.

Villa hoopt Bailey in de één-tegen-één te krijgen

Naast de doelgerichtheid van Watkins en sluipmoordenaar Luiz heeft Emery nog een wapen om tegenstanders pijn te doen: snelheid. Met Moussa Diaby en Leon Bailey kent Villa twee rechtsbuitens waarbij snelheid een goede omschrijving geeft van hun kwaliteiten. Emery geeft voorlopig de voorkeur aan Bailey, die doelgerichter is dan zijn Franse teamgenoot. De Jamaicaan was in het verleden meermaals een transferdoelwit van Ajax en mag zich donderdagavond laten zien tegen de club die hem meerdere malen graag had willen inlijven.

Bailey komt voornamelijk in zijn kracht op het moment dat hij in een één-op-éénsituatie komt met een tegenstander met zijn gezicht naar de goal, zoals hierboven te zien is. Afgaande op de laatste weken bij Ajax, zou deze tegenstander logischerwijs Borna Sosa zijn, die zeker geen verdedigend wonder is. Om Bailey enigszins onschadelijk te maken kan John van 't Schip twee dingen doen. Eén: de linker centrale verdediger of linker controlerende middenveld opofferen voor extra rugdekking. Dit heeft wel als risico dat er een andere speler van Villa vrij kan komen. Een andere manier is een snelle buitenspeler als Bailey insluiten op de flank.

Ajax moet voorbeeld nemen aan Newcastle United

Newcastle United won eind januari met 1-3 op Villa Park en hanteerde een speelwijze, die vooral op realisme gebaseerd was. Eerder dit seizoen verloor Villa ook als op St. James' Park. Newcastle United is aan de bal minder dan de ploeg van Emery en kozen daarom voor extreem direct spel. Dit leidde zeker in de eerste helft tot een serie kansen, waardoor de thuisploeg keeper Emiliano Martínez mocht bedanken dat het bij rust niet 0-4 of 0-5 stond, maar 'slechts' 0-2.

In de eerste situatie hierboven lijkt Aston Villa het goed op orde te hebben qua veldbezetting. Toch ziet Newcastle-aanvaller Anthony Gordon kansen voor zijn ploeg. In eerste instantie loopt de aanvaller expres buitenspel om aan de aandacht van de verdedigers te ontkomen.

Op het moment dat ze bij Villa doorhebben waar Gordon op uit is, is het al te laat. Gordon zorgt dat hij op het moment van de pass geen buitenspel meer staat en is vervolgens sneller dan zijn tegenstander als de lange trap van achteruit over de defensie valt. Helaas voor Gordon weet Martínez zowel inzetten van hem als van een ploeggenoot te keren.

Even later is het Gordon zelf die met een lange trap naar voren Aleksander Isak de diepte instuurt. Opnieuw weet Martínez grotere schade voor zijn ploeg te verijdelen.

De manier van voetballen van Newcastle United zou je met een beetje fantasie kunnen vergelijken met hoe Ajax de eerste goal scoorde tegen FC Utrecht. Die ploeg probeerde Ajax achterin tot een bal breed te dwingen, door zowel Jorrel Hato als Jordan Henderson vast te zetten. Desondanks bewees basisdebutant Ahmetcan Kaplan over een goede lange trap te beschikken, waarmee hij Sosa in de diepte wist te bereiken. Na doortikken van de Kroaat wist Brobbey voor de 1-0 te zorgen.

Het 5-4-1-systeem onder Van 't Schip moet in alles nog verder worden ontwikkeld en verbeterd, maar de enige houvast die Ajax momenteel heeft is een meer behouden tactiek. Ajax heeft bewezen om via een lage opbouw onder de druk van FC Utrecht te kunnen uitspelen, maar Aston Villa zal deze druk met een veel hogere intentie proberen te geven. Newcastle United heeft in de huidige situatie bij Ajax een mogelijkheid gegeven om tot een resultaat te komen. Nu rest vooral de vraag: durft Ajax zo direct te spelen in de eigen Johan Cruijff ArenA of loopt het in het mes van Emery?

Brent Tomassen (X: @Brent_Tomassen | E-mail: b.tomassen@ajaxshowtime.com)

Scoor nu vijftien procent extra korting op sale-artikelen in de Ajax Shop!