Ajax is een grote club, ook anno 2018 na het meest dramatische jaar uit de clubgeschiedenis. Ajax heeft een naam, Ajax heeft een imago en Ajax heeft een status. Die blijkt bij de buitenwacht echter al een tijdje wat groter dan bij de mensen die de club runnen en vertegenwoordigen. Want waar de fans de afgelopen maanden teleurgesteld, verdrietig en boos waren over een dramatisch seizoen, daar lijken sommige hoofdrolspelers zich amper iets aan te trekken van de afloop van dit seizoen. Tijd dat er iets verandert in de zelfreflectie en het zelfbeeld.

Nog niet zo heel lang geleden pronkten we hier allemaal met de lichting die zou komen. Matthijs de Ligt klopte op de deur, Donny van de Beek was er al, Frenkie de Jong werd gehaald en Justin Kluivert kwam als een raket. Van Vaclav Cerny hadden we een hoge pet op en Kasper Dolberg bleek een schot in de roos. En er was Appie, waar eigenlijk niemand over twijfelde. Er kwamen gouden tijden aan, dat kon haast niet anders. De jeugd had de toekomst.

De bevestiging kwam, deels, toen we vorig jaar met een ultra-jong elftal de finale van de Europa League haalden. Peter Bosz liet de ploeg goed voetballen, maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat er deels door die prestatie een bepaalde grootheidswaanzin is ontstaan. De finale was een historische prestatie, de band tussen spelers en fans was sterker dan ooit te voren, maar aan de andere kant was er ook geen prijs. Feyenoord werd kampioen en Vitesse won de beker. We zouden dit jaar wel even kampioen worden, terwijl iets meer terughoudendheid misschien wel beter was geweest.

Met de wetenschap van nu is het makkelijk praten, maar nog steeds krijg ik het idee dat veel spelers niet beseffen dat ook zij verantwoordelijk zijn voor de huidige malaise. Ook zij gaven niet thuis op belangrijke momenten, ook zij maakten fouten en ook zij zorgden ervoor dat er voor het vierde jaar op rij geen eremetaal in de prijzenkast kon worden gezet. Prima bij een club als Ajax, waar het jong en onbevangen is en waar men kan en mag leren. Maar gedraag je daar dan ook naar.

Ik wil geen quotes horen dat er nooit meer zal worden verloren van PSV en Feyenoord en ik hoef geen quotes te horen dat PSV op basis van het spel onverdiend kampioen is. Ik wil een bepaalde schuld zien en daarmee een soort voorzichtigheid (bescheidenheid). Ik wil spelers zien die branden van de ambitie om het nooit meer zover te laten komen en ik wil spelers zien die beseffen dat ze nog lang niet klaar zijn bij Ajax als je zo vaak de plank hebt misgeslagen in één jaar tijd.

Het mag niet zo zijn, want er zijn vooral veel woorden en zo bar weinig daden. André Onana wil weg, Matthijs de Ligt wil weg, Justin Kluivert wil/gaat weg, David Neres wil weg... Een dag na de wedstrijd tegen PSV (3-0) snapte ik die tendens. Verlaat het schip, voordat het gezonken is, ik had het misschien ook wel gedaan. Maar tegelijkertijd zijn de spelers die nu weg willen, de spelers die er deels voor hebben gezorgd dat we zinken. Toon een beetje verantwoordelijkheidsgevoel.

Je gaat weg als je situatie uitzichtloos is of als je de beste bent. Om die reden kon ik leven met transfers van Christian Eriksen, Jan Vertonghen en Daley Blind. En om die reden kan ik nog best leven met het feit dat Onana een stapje hogerop wil. En als ik echt heel eerlijk ben, is een ongelofelijk talent als De Ligt misschien ook beter af in een grotere competitie. Ook hij heeft op jonge leeftijd al veel bewezen en kan de route van Davinson Sanchez moeiteloos volgen. Een transferverzoek, dat vind ik een stap te ver.

Ook anderen moeten vooral in de spiegel kijken en zich afvragen waarom ze er niet stonden op belangrijke momenten. Ze moeten beseffen dat je als wisselvallige speler bij Ajax niets te zoeken hebt op een hoger niveau. Nee, als je Cristian Cuevas niet voorbij komt tegen Twente, zwijg dan vooral. Ga een seizoen de ballen uit je broek trainen, wordt die sterkhouder, maak Ajax kampioen en herhaal dan de nu nog zo misplaatste woorden die er worden gesproken met dezelfde misplaatste bravoure.

Niet lullen, maar poetsen; meer dan ooit is het de spreuk die spelers zichzelf voor moeten houden. Vlucht ik of ben ik er echt klaar voor? Of denk ik dat ik er klaar voor ben? Zetten we nog één keer de schouders eronder, om al die gekuste logootjes en hartjes naar de fans kracht bij te zetten? Of blijven het lege gebaren, omdat Ajax meer dan ooit inwisselbaar is? Ik vind het extra wrang, omdat we het dit seizoen voor Appie zouden doen. Is die motivatie opeens weg nu het seizoen voorbij is? Ik zou graag zien dat de spelers zichzelf in de spiegel aankijken bij het zwembad de komende weken. Want praatjes vullen nog steeds geen gaatjes.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)