Ajax wil met Michael van Praag als voorzitter van de Raad van Commissarissen weer het Real Madrid van Nederland worden. Dat moet men samen doen bij de Amsterdamse club, zo was de boodschap vrijdagmiddag tijdens de aandeelhoudersvergadering bij Ajax. Vanuit het publiek werden er volop kritische vragen gesteld, al kon de directie en de Raad van Commissarissen lang niet op alles - en dat heeft vooral te maken met het onderzoek dat nog naar de vertrokken directeur voetbalzaken Sven Mislintat loopt - een antwoord geven.

Bij aanvang van de aandeelhoudersvergadering - die werd geopend door commissaris Annette Mosman - werd direct al aangegeven dat er betreffende het onderzoek naar Mislintat nog geen uitsluitsel gegeven kon worden. Mosman gaf meteen aan dat er nog niet heel veel bekend is en dat er om die reden nog lang niet op alle vragen een antwoord gegeven kon worden. Dat dat aan dovemansoren gericht was, bleek wel later tijdens de vergadering.

Van Praag, geen onbekende in de voetballerij en al helemaal niet bij Ajax, werd gevraagd of hij zich kon voorstellen tijdens zijn benoeming als voorzitter van de RvC. Dat wilde Van Praag wel in een zaal met zo'n tweehonderd aanwezige aandeelhouders. Van Praag vertelt dat hij in het verleden al veertien jaar werkzaam is geweest bij Ajax. Verder volgt wat algemene en bekende informatie, waarna hij toch de lachers op zijn hand krijgt. 'Mijn hobby's zijn Ajax, maar het leukste om te doen vind ik websites bouwen en drummen.'

Na Van Praag komt Ernst Boekhorst, de nieuwe voorzitter van de bestuursraad, aan het woord. Hij spreekt uit dat de bestuursraad de RvC-benoemingen van Van Praag en ook die van Leo van Wijk steunt. 'Zij hebben ruime ervaring, brengen bestuurlijke rust en voetbalknowhow in de RvC.'

'Ajax moet terug naar de top en dat moet men samen doen'

Aan Van Praag is het vervolgens de vraag hoe het nu verder moet met Ajax. Hij legt uit dat Ajax weer de topclub moet worden die het hoort te zijn. 'De club die het beste voetbal van Nederland en misschien wel van Europa speelt. Wij moeten erop toezien dat dat gebeurt', aldus Van Praag, die al met veel betrokkenen - waaronder ook supporters - heeft gesproken. 'Want: samen Ajax. We moeten er samen voor zorgen dat het gaat met Ajax zoals u wil dat het gaat met Ajax', zegt de nieuwe RvC-voorzitter, die meerdere keren benadrukt dat hij niet de grootste kennis van voetbal heeft. 'Daar hebben we onze technische mensen voor.'

Van Wijk, in het verleden al commissaris en voorzitter van de RvC, werd benoemd. Hij geeft aan dat hij met gemengde gevoelens de rol aanneemt. 'In principe had ik niet de wens om terug te keren (lees: als het goed zou gaan met Ajax, was het niet nodig geweest, red.), maar ik ben 66 jaar lid van Ajax en toen Ajax vroeg of ik wilde helpen, hoefde ik er niet lang over na te denken om terug te keren. Het is een grote uitdaging. We willen samen Ajax terugbrengen naar waar het hoort.'

Vanuit de zaal willen aandeelhouders logischerwijs weten waarom Ajax zo ver is weggezakt. Er zijn volop vragen over Mislintat. Maar een antwoord op de vragen over Mislintat worden niet gegeven. 'Het is nu geen moment om daar uitspraken over te doen. Eerst moeten er feiten op tafel komen en er moet met mensen gesproken worden. We zijn druk bezig met inventariseren en daarna kunnen we pas aanbevelingen doen', zegt Van Wijk. Uiteindelijk worden Van Wijk (99,99 procent) en Van Praag (99,98 procent) met ruime meerderheid van de stemmen benoemd tot leden van de RvC van Ajax. Zij nemen nu voor drie jaar plaats in de RvC.

'Real Madrid van Nederland worden'

Tijdens zijn daaropvolgende speech geeft Van Praag zijn ambities aan met Ajax. Real Madrid wordt duidelijk de voorbeeldclub van Ajax genoemd door de beleidsbepaler. 'In mijn garage hangt mijn allereerste interview als voorzitter van Ajax. In 1989 is dat verschenen. De kop boven dat artikel luidt: Ajax moet het Real Madrid van Nederland worden. Ik vond en vind Real Madrid namelijk een instituut. Daar wil je bij horen, daar ben je trots op.'

'Het is een koninklijke club en dat heeft zich onder meer vertaald in het gedrag op en buiten het veld, het voetbal en de fatsoenlijke manier waarop je met elkaar omgaat. Voorbeeldgedrag dus', vervolgt Van Praag. 'Discretie onderling. Die uitspraak herhaal ik hier graag opnieuw: Ajax moet weer het Real Madrid van Nederland worden. Ja, weer, want we hebben in de laatste jaren helaas wat steken laten vallen.'

Lof voor Edwin van der Sar

Tijdens de aandeelhoudersvergadering is er ook aandacht voor de vertrokken algemeen directeur Edwin van der Sar. Van Praag is lovend over de voormalig bestuurder van Ajax. 'In mijn UEFA-tijd heb ik Edwin heel vaak meegemaakt als bestuurslid van de ECA. Daar stond hij in hoog aanzien en niet omdat hij zo’n goede doelman was. Edwin van der Sar is een persoonlijkheid, die heel goed wist hoe de hazen liepen. Hij vertegenwoordigde daar niet alleen de belangen van Ajax, maar ook die van het Nederlands voetbal. Dat deed hij op een grandioze manier. Er is op dat vlak heel veel aan hem te danken.'

Later sprak ook Jan van Halst, de interim-directeur, lovende woorden over Van der Sar, waarna ook commercieel directeur Menno Geelen positief was. 'Iemand met wie ik elf jaar heb samengewerkt. Iedereen mag hem uiteraard beoordelen op alles wat hij goed of minder goed heeft gedaan. Dat deden wij onderling ook altijd', zegt Geelen. 'Ik zie hem vooral als één van de meest fijne collega's waar ik ooit mee heb gewerkt en waarmee we samen, naast dieptepunten, vooral heel veel mooie hoogtepunten hebben beleefd. Ik, en heel veel collega's met mij, kijken positief terug op de samenwerking.'

De directeur sprak ook over de bloeding rond de hersenen bij Van der Sar. 'Dat heeft diepe impact gemaakt. Op iedereen bij de club en zeker ook bij mij. Daarom is het fijn te melden dat het nu weer goed met hem gaat. Ik spreek hem nog geregeld. Niet meer iedere dag zoals de afgelopen elf jaar, maar het scheelt niet veel. Het is nu alleen niet meer als collega, maar als vriend', aldus Geelen, die een brief van Van der Sar aan de aandeelhouders voorlas.

Naast Geelen kwamen ook directieleden Van Halst en Susan Lenderink aan het woord. Eerstgenoemde liet weten geen spijt te hebben van zijn overstap vanuit de RvC naar de directie. Lenderink op haar beurt legde haarfijn uit hoe transfers bij Ajax tot stand komen. Dit gaat volgens het volgende stappenplan: compositie -> financieel plan -> marktverkenning -> dealteam transfers -> aanbieding -> onderhandeling -> contract -> bekendmaking. Bij al deze stappen zijn in totaal vijftien mensen - denk aan directieleden, scouts, de RvC en zaakwaarnemers - betrokken. Met dit verhaal wil Lenderink duidelijk maken dat Mislintat de transfers - gedurende de hele transferperiode - lang niet op eigen houtje heeft kunnen en mogen doen.

Er wordt door Lenderink ook besproken hoe de club omgaat met de misgelopen miljoenen euro's nu Ajax geen Champions League speelt. Dit seizoen doet dat door een tijdelijke kredietfaciliteit bij de bank, lees: een lening. Met nieuwe contractstructuren en een nieuwe premieregeling voor de spelers kan ook geld bespaard worden. Waarom nieuwe spelers allemaal een vijfjarig contract kregen, wordt ook besproken. Het is immers zo dat spelers vaak worden verkocht als zij nog een contract voor twee jaar hebben. Een speler een contract voor drie jaar geven, zou om die reden te kort zijn.

Van Praag pareert veel vragen van aandeelhouders 

Vanuit de zaal worden er veel vragen gesteld door de aandeelhouders. Voornamelijk door de Vereniging voor Effectenbezitters, al zitten andere aandeelhouders ook niet stil. Dit tot ergernis van Van Praag. Vaak moet hij aangeven dat de gestelde vragen niet horen bij het agendapunt van dat moment. Daarnaast worden vaak dezelfde vragen gesteld, waarna Van Praag op een gegeven moment stelt: 'Praat ik nou zo onduidelijk? Ben ik nou zo dom?', zegt hij op zijn 'Van Gaals'. Vragen over Mislintat werden telkens beantwoord door te zeggen dat het onderzoek door het KPMG nog gaande is.

Van miskopen bij Ajax wil men voorlopig ook nog niets weten. Zodoende worden de aankopen van de afgelopen zomer nog niet afgekraakt. Tegen de directeur van de VEB zegt hij: 'Je praat als een supporter. Het is scorebordjournalistiek. Ik geef je een voorbeeld: ook Litmanen had tijd nodig voor zijn ontwikkeling. Het is te vroeg voor een oordeel van de spelers.'

Inmiddels tikt de tijd door en blijven bepaalde aandeelhouders vragen stellen. Dit tot ergernis van andere aanwezige aandeelhouders in de zaal. Hier en daar klinkt wat gemopper en sommige aandeelhouders besluiten op een gegeven moment dat het wel genoeg is en vertrekken zelfs naar huis. Veel aandeelhouders hebben vaak ook moeite om 'to the point' te komen. Vragen kennen vaak enorm lange introducties. 'Wat is nou de vraag?', zegt Van Praag dan ook een keer.

Er waren ook vragen over het openen van een kredietlijn - de hoogte hiervan is niet bekend, maar er zouden verhalen gaan dat het gaat om honderd miljoen euro - en over de financiële toekomst van Ajax, maar deze vragen werden door Lenderink en Van Praag of niet geheel beantwoord of simpelweg eenvoudig gepareerd. Wel gaf Lenderink toe dat de financiële cijfers bij Ajax grotendeels afhankelijk zijn van de sportieve prestaties van Ajax 1.

Kroes niet aanwezig tijdens aandeelhoudersvergadering

Uiteindelijk, en dan is het al lang 17.00 uur geweest, is er tijd voor een van de belangrijkste punten van de vergadering: de officiële benoeming van Alex Kroes als nieuwe algemeen directeur van Ajax. Van Praag legt uit hoe de onderhandelingen met AZ stuk zijn gelopen. Zodoende kan Kroes pas half maart beginnen. Van Praag vertelt dat hij samen met Louis van Gaal, de adviseur van de RvC van Ajax, op bezoek is geweest bij AZ. 'Wij hebben toen kennis genomen van de voorstellen die zij op tafel hebben gelegd. Onze juristen hebben die voorstellen getoetst en een aantal van die voorstellen blijken te schuren met onder meer de wetgeving en arbeidsrecht.'

De juristen van Ajax hebben vervolgens een rapport gemaakt en hun bevindingen naar AZ gestuurd. De insteek vanuit Ajax was dat de juristen met elkaar zouden zitten, waarna de directies van AZ en Ajax wederom met elkaar zouden gaan zitten om te bespreken wat wel en niet kan. 'Dat wilde AZ niet. Daar hebben wij onze verbazing en teleurstelling over uitgesproken. Wij hebben nogmaals aangegeven dat wij graag om de tafel willen en dat wij niet begrijpen waarom ze nu de stekker eruit trekken. Je kunt me vragen waarom ze dat hebben gedaan, maar ik weet het echt niet.'

Overigens was Kroes zelf niet aanwezig tijdens de aandeelhoudersvergadering. Eerder deze week kwam het boek Ajax in crisis naar buiten en in dat boek sprak Kroes zich onder meer kritisch uit over de vertrokken directeur voetbalzaken Sven Mislintat. Die uitspraken zorgden voor commotie en na een gesprek tussen Van Praag en Kroes besloot men dat het 'verstandiger' was als Kroes niet aanwezig zou zijn tijdens de aandeelhoudersvergadering. 'Dat zou tot nog meer vragen leiden en er is ook media aanwezig', zei Van Praag.

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)