In de rubriek 'Uit het Oog' spreekt Ajax Showtime met oud-Ajacieden die hun sporen tegenwoordig elders achterlaten. Uit het oog dus, maar niet uit het hart. In deel 37 Tobias Sana, die naar eigen zeggen zijn beste tijd in Amsterdam had.

Tobias Sana is al een aantal jaren weg bij Ajax, maar de club nog niet vergeten. Via Göteborg streek hij neer in Amsterdam, om na een daverende start geleidelijk van het podium te verdwijnen, terug te keren naar Zweden en nu in Denemarken te voetballen.

Als het eerste contact gelegd wordt, blijkt al snel dat Sana nog altijd een fervent Ajacied is. Hij mag dan de boeken in zijn gegaan als geen supersuccesvolle aankoop, hij is onwijs enthousiast om dit interview te doen en rept tijdens het telefoongesprek geen vies woord over de Amsterdammers. De Zweed looft iedereen die betrokken is bij de club en vertelt over zijn veelbelovende debuut, jaren in de Nederlandse hoofdstad en het vuurwerkincident als speler van Malmö.

Laatstgenoemde staat hem goed bij en Sana spreekt er openlijk over. Hij lacht zelfs als het onderwerp aan bod komt. ‘Maar’, zegt hij… ‘Het maakt mij allerminst trots. Ik heb jonge kinderen die naar mij opkijken. Ik ben een rustige jongen, geloof me, maar toentertijd…’ Sana was teruggekeerd naar zijn vaderland in het kader van meer potentiële speelminuten. Bij Malmö, de club van ex-Ajacied Markus Rosenberg, vond hij onderdak. Hoewel de buitenspeler zelf blij was met zijn overstap, wist hij dat de transfer kwaad bloed zou zetten bij een aantal mensen.

'Vanaf daar werd het zwart'
Sana heeft een verleden bij Göteborg, de rivaal van Malmö, en op het moment dat beide ploegen elkaar troffen in een onderling duel, werden Sana’s verwachtingen werkelijkheid. ‘Ik was vijf weken geblesseerd geweest en zat weer eens op de bank’, begint hij. ‘De coach vertelde mij dat ik een warming-up moest doen en op het moment dat ik aan het strekken was, ontplofte een vuurwerkbom, recht voor mijn neus. Vanaf daar werd het zwart. Ik werd mental, pakte een cornervlag en gooide ‘m uit zelfverdediging in het Malmö-publiek.’

Tobias Sana throws cornerflag at fans!

Ex-Ajax player Tobias Sana throws corner flag to the public, after firework on the pitch. (IFK Göteborg - Malmö FF)

Sana, die destijds niet wist wat hij deed en verre van trots is op het moment, ging viraal op het internet. Het nieuws was verrassend, want tot dan toe had menigeen weinig meer van Sana vernomen. De aanvaller was in 2015 stilletjes van de Nederlandse velden verdwenen, dik drie jaar nadat hij zonder verwachtingen was neergestreken in Amsterdam. Op aanraden van John Steen Olsen kocht Ajax Sana voor ruim drie ton, al weet de Zweed niet meer zo goed hoe het exacte contact tussen speler en club tot stand kwam. ‘Wél weet ik dat John Steen mij al enige tijd kende en sinds jongs af aan wist wat voor speler ik was’, stelt hij. ‘Hierdoor zag Ajax mij en zochten ze contact met mijn agent. Ik had nog andere aanbiedingen, maar toen ik van de Ajax-interesse hoorde, wilde ik maar een ding: mijn droom in vervulling laten gaan.’

'Frank gaf mij daar geen antwoord op'
Ajax is een grote naam in Scandinavië en Sana’s idool is Patrick Kluivert. ‘Om te spelen voor dezelfde club als hij was een makkelijke keuze’, laat hij weten. ‘Ik kon naar Italië en Engeland, maar mijn beslissing was een simpele.’ Ajax hengelde Sana binnen en minder dan een week na zijn aankomst volgde een debuut tegen AZ. De buitenspeler weet het nog als de dag van gisteren. ‘Het was geweldig’, vertelt hij. ‘Ik zat op de bank, Schöne raakte geblesseerd en de coach (Frank de Boer, red.) zei dat ik mij moest opwarmen. De 45 minuten die volgden waren fantastisch. Ik maakte mijn zo goed als beste debuut ooit en was bijna productief met een goal en assist. We speelden gelijk, maar het was een droom die uitkwam.’

Tobias Sana - Ajax' Swedish Star 2012/2013

Compilation of his first matches at Ajax. Goals, skills and assists.

Kort hierna stond Sana, die het Ajax-publiek op de banken had gekregen met acties en een schot op de lat, in de basisopstelling van Frank de Boer. Op bezoek in Nijmegen resulteerde het in (fraaie) doelpunten en een nieuwe parel leek zich in de Nederlandse hoofdstad te hebben gemeld. De werkelijkheid was anders. Een halfjaar na zijn verwachtingsvolle optreden zat Sana structureel op de bank, mede door blessureleed verloor hij de concurrentiestrijd van zijn teamgenoten en was Jong Ajax meer dan eerste selectiespelers lief is zijn elftal. Als Sana terugkijkt op die tijd, blijkt hij nog steeds met veel vraagtekens te zitten. ‘Ik weet niet waarom ik op de bank belandde’, blikt hij terug. ‘Dat is de vraag, want ik weet het écht niet. Frank gaf mij daar geen antwoord op.’

De communicatie tussen Sana en De Boer is er gedurende drie seizoenen nauwelijks geweest. ‘Ik heb nooit een relatie met hem gehad’, spreekt hij stellig. ‘Ik was meer met Dennis Bergkamp, hij gaf mij veel advies. Jaap Stam was een onwijs goede trainer en ze hadden ook een aantal jeugdtrainers, zoals Gery Vink, die geweldig waren. Hij was erg motiverend en dan had je ook nog… Hoe heet hij ook al weer? Alfons Groenendijk. Allemaal gaven zij mij veel adviezen en waren ze zo goed. Ik ben hen gigantisch dankbaar.’

'Ik haal er hedendaags nog steeds mijn voordeel uit'
Het leerproces, zowel als voetballer en als mens, is waarom Sana zonder hard feelings terugkijkt. ‘Ik heb er zóveel geleerd’, is hij lovend. ‘Over voetbal, het leven… Ik haal er hedendaags nog steeds mijn voordeel uit. Ajax is een grote club, maar ze leren je van alles. Zelfs toen ik niet speelde, ontwikkelde ik mij. Hierom kijk ik niet negatief terug. Ik ben alleen maar trots dat ik voor Ajax en die geweldige supporters in de ArenA heb gespeeld. Het was een goede tijd en ik zeg nog altijd tegen jonge spelers; als je als jonge jongen de kans hebt om naar Ajax te gaan, ga. Je moet het ervaren, al kan ik niet exact uitleggen waarom. Het is gewoon kwaliteit. Een tegen een, timing van verdedigen… Je leert alles.’

De wijze Amsterdamse lessen spreidt hij nu tentoon in Denemarken, bij Aarhus. Over de grens houdt Sana nog steeds contact met voormalig Ajax-spelers waarmee hij samenspeelde en vandaag de dag bevriend is. ‘Serero, Vermeer, Denswil, De Sa… Veel van dit soort jongens’, somt hij op. ‘Vanwege de Deense competitie spreek ik ook Fischer en Boilesen zo af en toe. Het was leuk om met hen te spelen. Als ik hen zie, delen we herinneringen over Ajax.’

'Vaker samen dansen'

Thulani Serero en Tobias Sana. Een Afrikaan en half-Afrikaan. Ze scoorden en dansten tegen NAC Breda.

'Bij Ajax zeiden ze altijd: geen gevaarlijke bal spelen, maar wachten op de juiste pass'
Als Sana gevraagd wordt om zo een herinnering te delen, begint hij te oreren over de beste Ajacied waarmee hij in Amsterdam samenspeelde: Christian Eriksen, nu Tottenham Hotspur. ‘Hij is zó slim’, aldus Sana. ‘Hij komt nooit in de problemen en vindt ruimtes op het veld waardoor hij ruimte krijgt aan de bal. Hij speelt altijd de beste bal, iets wat hij geleerd heeft bij Ajax.’ Sana legt uit. ‘Bij Ajax zeiden ze altijd: niet forceren. Geen gevaarlijke bal spelen, maar wachten op de juiste pass. Balbezit houden, het goede moment vinden en dán maak je de tegenstander het leven zuur. Eriksen heeft zich goed ontwikkeld bij Ajax en nu zie je nog altijd die slimheid terug.’

Hoe lovend Sana ook is over Eriksen, hij kan niet tippen aan Zlatan. De landgenoot van Sana is kwalitatief de sterkste speler waar de aanvaller ooit mee samen heeft gespeeld. Sana was opgeroepen voor het nationale team van Zweden, waarna hij gezamenlijk op het veld stond met de ex-successpits van Ajax en Europese grootmachten als Juventus, Inter, FC Barcelona, AC Milan, Paris Saint-Germain en Manchester United. ‘Wat een speler’, looft Sana. ‘Deze man is gewoon van een andere planeet. Je kan het aan alles zien. Hij is de beste Zweedse voetballer ooit. Net als spelen voor Ajax, was spelen met Zlatan in het nationale team van mijn land een droom die uit is gekomen.’

'Winnen van Manchester City is mooi zat'
Dromen heeft Sana nu nog steeds. Spelen in de Premier League zou een ultieme bekroning op zijn carrière betekenen, maar of het realistisch is? Zelf betwijfelt hij het. ‘Winnen van Manchester City als Manchester United-fan is al mooi zat’, doelt hij lachend op de 3-1 overwinning van Ajax op The Citizens in de Champions League. De Europese winstpartij was een van Sana’s hoogtepunten bij Ajax, al heeft hij er meer. ‘Het scoren van mijn eerste doelpunten, het pakken van de twee landstitels toen ik er was… Ik kijk heel positief terug. Ik heb mij ontwikkeld en veel vrienden aan mijn Ajax-tijd overgehouden. Ajax is een gigantische club en als mensen ernaar vragen, is dat moeilijk uit te leggen. Mensen weten niet hoe groot Ajax is, maar ik heb het gezien. Ik ben er geweest. Het stadion… Zo groot. Ik ben trots dat ik daar wedstrijden heb gespeeld en zal dat altijd herinneren. Ajax is de beste en zal altijd mijn beste werkgever blijven.’

Sana kijkt zonder weemoed terug en heeft afsluitend wijze lessen voor jonge voetballers die een profcarrière in het verschiet hebben. ‘Voel geen druk. Je kunt geen druk voelen, want als je dat voelt, kun je niet genieten. Doen waar je liefde voor hebt, is het belangrijkste. Ik genoot en ben alleen maar trots om dit beroep uit te oefenen. Ik raad eenieder aan dat ook te doen.’ Wat betreft Ajax is Sana positief gestemd. ‘Als ik van tevoren wist dat wat er is gebeurd, zou zijn gebeurd, had ik dezelfde beslissing gemaakt. Het was de grootste stap in mijn leven die ik heb gezet en wens de club het allerbeste. Ze moeten blijven doen wat ze doen, het is jammer dat ze even geen titel hebben gewonnen, maar ik weet zeker dat ze sterker terugkomen. Geef iedereen positieve energie en bedankt.’

Sjors van Veen (Twitter @SjorsvVeen) | email: s.vanveen@ajaxshowtime.com)

Lees hier alle voorgaande verhalen van de rubriek 'Uit het Oog' terug.