Sjaak Swart ziet de strijd om de Johan Cruijff Schaal hoofdzakelijk als de afsluiting van de voorbereiding. Mister Ajax hoopt als vanzelfsprekend dat zijn club de eerste prijs van het seizoen in de wacht sleept, maar tegelijkertijd kijkt hij al naar de periode erna. Het landskampioenschap en Europees voetbal: dat is wat er voor Swart écht toe doet. De voormalig speler van de club zag Ajax in de voorbereiding al volop aan het werk en ook de oefenwedstrijd tegen Shakhtar Donetsk bood hem hoop richting de seizoensstart.

De rechtsbuiten van weleer vertelt tijdens Ajax – Shakhtar Donetsk in de Johan Cruijff ArenA gezeten te hebben. Hij bekeek het schouwspel aandachtig, maar vergat niet dat het om een oefenduel ging. ‘Het blijft een oefenwedstrijd en Ajax heeft een beetje problemen gehad met zieke mensen. Je hebt ook een ander elftal. Je mist er een stuk of vier, vijf ten opzichte van vorig seizoen. Er komen anderen voor in de plek. In totaliteit heb ik me niet verveeld en dat is belangrijk. Je moet een wedstrijd zien waarin ze ervoor gaan. Dat is gebeurd. Er waren aanvallen bij – en als die wel lukken, dan speel je een hele goede wedstrijd. Ajax had ook zeven, acht doelpunten kunnen maken tegen niet zo’n verkeerde ploeg. Shakhtar kon best goed voetballen, alleen ze konden er haast niet uitkomen door de druk van Ajax.’

Of alles dan al goed was van Ajax’ kant? Nee, zo kijkt Swart er niet naar. ‘De afwerking van Ajax liet nog te wensen over. Je kwam ook nog ongelukkig met 0-1 achter. Shakhtar heeft twee of drie kansen gehad. Daar moeten we in de toekomst nog aan werken. Het mag niet meer gebeuren dat iemand zo langs twee, drie man loopt. Die nummer tien van Shakhtar was een snelle jongen, maar dat zie je toch snel? Dan mag het niet gebeuren dat hij zo naar de keeper toe loopt. Er zit altijd een counter in met het spel van Ajax. Ajax is één van de weinige ploegen die altijd naar voren wil spelen. Ik vind het mooi dat Ajax dat kan en ze krijgen er ook dit jaar weer een elftal voor.’

Het oefenduel met de Oekraïners was het voorgerecht in een week waarin ook de strijd om de Johan Cruijff Schaal op het menu staat. Het is de eerste kans op een prijs van het nieuwe seizoen, maar tegelijkertijd ziet Swart het als een deel van de voorbereiding. ‘Natuurlijk wil je winnen – dat is belangrijk voor de naam. Het is leuk als je de cup van Johan wint, dat hebben we al heel veel gedaan, maar het zijn wedstrijden waarin je bezig bent met het voorbereiden op de competitie. Je hebt blessures, je hebt hard getraind en de een heeft al wat meer getraind dan de ander. Niet iedereen is klaar voor de start. PSV zal dat ook hebben. Ik verwacht van Ajax, als ze zoals tegen Shakhtar meteen druk kunnen zetten, een goede wedstrijd. Winnen staat voorop, maar in de voorbereiding is het minder belangrijk. Het is belangrijk dat je er in de voorbereiding voor zorgt dat je het hele seizoen constant kunt spelen. De Johan Cruijff Schaal is een soort afsluiting van de voorbereiding. Dan begint de competitie en moet je toeslaan.’

De hand van Schreuder

Ajax speelde op 28 juni de eerste oefenwedstrijd van het seizoen. Inmiddels heeft Alfred Schreuder zodoende enige tijd gehad om zijn speelwijze erin te slijpen. Mister Ajax heeft alle vertrouwen in de nieuwe oefenmeester van de club. ‘Ik ken Alfred al jaren en hij is gewoon een hele goede trainer. Maar het ligt niet altijd aan de trainer. De spelers moeten het doen. Natuurlijk moeten ze in een bepaald systeem spelen, maar deze trainer is ook een winnaar. Hij wil het elftal goed hebben en dat is belangrijk. Je ziet het nu al, net als bij Ten Hag. Dinsdag zag je al een paar acties van Bergwijn en het opkomen van Wijndal. Dat zijn goede dingen. Kudus viel tegen Shakhtar ook goed in. Hij is een speler die nog moet wennen aan de tactiek van Ajax. De opdrachten die hij krijgt, doet hij nog niet altijd. Hij speelt vaak zijn eigen spel. Nu hij niet meer geblesseerd is, wordt hij wel steeds sterker.’

Eerder liet Schreuder al weten in Mohammed Kudus een serieuze optie te zien voor de voorhoede. De Ghanees vult de aanvallende posities tot nu toe met verve in, maar of hij de positie ook echt eigen kan maken? ‘Dat moeten we nog even bekijken’, zo denkt Swart. ‘Misschien lukt het wel. Je weet het nooit in het voetbal. Als middenvelder wil hij te veel doen, op te veel plekken. Als hij in de spits staat, moet hij het toch bij het doel zoeken. Hij is sterk, kan een bal vasthouden, heeft techniek en hij kan schieten. We moeten het even afwachten, maar dat komt best goed.’

Basiself Ajax richting Johan Cruijff Schaal

Richting de wedstrijd van zaterdag tegen PSV zal Schreuder keuzes moeten maken. Hij kan maar elf spelers aan de aftrap laten verschijnen en dus moeten er spelers teleurgesteld worden. Over wie er onder de lat plaats moet nemen, kent Swart geen twijfel: Remko Pasveer. ‘Hij is een rustige keeper. Hij heeft al veel ervaring opgedaan. Iedere keeper maakt weleens een foutje, maar ik vind hem de beste. Bij Gorter moet je het nog zien. Hij is nog niet op het punt dat hij de vaste keeper kan worden. Hij is een keeper die elke wedstrijd twintig schoten op doel was gewend (bij Go Ahead Eagles, red.). Dan pakt hij er een hoop, maar je krijgt ook een paar goals tegen. Bij Ajax krijgt hij maar vijf schoten op doel en dan mag er geen één in. Je moet net die twee, drie ballen pakken. Dat deed Pasveer tegen Shakhtar perfect. Dat zijn de momenten en daar moet je goed in zijn.’

Op het middenveld is er na het vertrek van Ryan Gravenberch een plek vrijgekomen. Hij speelde op zijn positie een belangrijke rol in het spel van Ajax. Hij was immers de middenvelder die snel aan de bal moest komen. Het is nu de vraag wie die rol op zich moet gaan nemen. ‘Je hebt er verschillende spelers voor. Taylor doet het de laatste tijd erg goed, dus hij is een kanshebber. Je hebt ook Berghuis, Klaassen, Álvarez, Blind en laten we Kudus nu een beetje voorin houden. Ik vind een rol als controlerende middenvelder echt een mooie voor Blind, want hij heeft een geweldige pass. Hij legde tegen Shakhtar zes ballen neer op de rechtsbuiten. Daar hoef je niks meer aan te doen. Je neemt de bal mee en je kunt erlangs. Het is moeilijk om te zeggen wie ik als favoriet zie. Je moet eerst een paar wedstrijden zien en dan zie je iedereen vanzelf beter worden. Wie niet beter wordt, gaat gepasseerd worden. Je krijgt een groep van een man of vijftien die aan elkaar gewaagd zijn. Dat moet je hebben.’

Naast het verdedigende gedeelte van het elftal en het middenveld, is er natuurlijk ook de voorhoede. Ajax trok met Steven Bergwijn, Brian Brobbey en Francisco Conceição drie aanvallers aan en dus is er keuze te over. ‘Het is lekker om een beetje te wisselen. Als het één helft niet loopt, kun je er zomaar een andere voorhoede inzetten’, oordeelt Swart. ‘Ik vind ze allemaal goed, maar Bergwijn heeft een individuele actie in het strafschopgebied. Daarbij heeft hij een verschrikkelijk goed schot. Hij kan ook op alle posities spelen. Tadic kan ook als linksbuiten en in de spits spelen. Je kunt wisselen naar hoe het loopt. Heb je het moeilijk, dan verander je het een beetje. Bergwijn moet spelen, Tadic moet spelen en dan moet je er nog één bijhebben. Het is nog afwachten of Antony wel of niet weggaat. Dan hebben we Ihattaren ook nog, die kan ook goed voetballen. Ik hoop dat hij er heel snel bijkomt.’

Ondanks het feit dat Gerry Hamstra en Klaas-Jan Huntelaar namens Ajax al drie aanvallers aantrokken, is de selectie volgens Swart nog niet rond. Hij ziet immers een positie die in feite nog niet dubbel is bezet. ‘Ik denk zelf wel dat er nog een spits bij moet. Brobbey is de enige echte spits en als hij geblesseerd raakt, zit je met problemen.’ In de achterhoede staat er volgens het Ajax-icoon ook nog een vacature open. Swart hoopt immers ook nog op een aankoop voor de rechtsbackpositie. ‘Rensch kan een goede worden, hij heeft alles in zich, maar je moet het wel laten zien. Ajax komt af en toe heel goed over de rechterkant, maar de laatste bal was tegen Shakhtar nog niet goed. Dat is op het ogenblik een kleine handicap.’

'Ik heb liever dat ze in Europa Cup tot de halve finale komen'

We sluiten af met het algehele gevoel van Swart in aanloop naar de Johan Cruijff Schaal. Echt negativisme hoeven we van hem niet te verwachten als het over ‘zijn’ cluppie gaat. ‘Ik heb altijd een goed gevoel over Ajax. Als er één iemand altijd optimistisch is, dan ben ik het wel. Je wilt hem altijd winnen, maar ik vind het niet het belangrijkst. Ik heb liever dat ze in de Europa Cup tot de halve finale komen.’ Wat er, naast het winnen van een prijs, dan nog wel te winnen valt tegen de club uit Eindhoven? ‘Het is altijd lekker om PSV een tikje uit te delen, maar het is niet het hoofddoel.’

Jesse ter Haar (Twitter: @jesseterhaar | E-mail: j.terhaar@ajaxshowtime.com)