Gerry Hamstra gaat bij Ajax directeur voetbalzaken Marc Overmars assisteren. De geboren Groninger gaat zich vanuit de nieuwe rol - technisch manager - richten op het contracteren van talentvolle jeugdspelers en de contractverlengingen van de spelers van Jong Ajax. Maar wie is deze Hamstra en wat heeft hij in het verleden betekend in de voetballerij?

Hamstra heeft geen carrière in het profvoetbal gehad. Hij speelde als amateurvoetballer bij Oranje Nassau, FC Lewenborg, Hellas VC en GRC Groningen. Daarna werd hij trainer in het amateurvoetbal. Eerst bij Drachtser Boys en later bij Achilles 1894 en SC Genemuiden. Hij won er diverse prijzen en zodoende kon hij aan de slag bij FC Emmen. Bij die club begon hij goed en verlengde hij al snel zijn contract. Toen het echter minder ging, werd hij al snel ontslagen.

Periode bij Vitesse (2009-2016)

Na zijn periode als trainer van FC Emmen ging Hamstra in 2009 aan de slag bij Vitesse. Bij de Arnhemse club was hij hoofd van de Vitesse Voetbal Academie. In zijn eerste jaar bij Vitesse combineerde hij zijn werkzaamheden als hoofd jeugdopleiding met het trainerschap van Vitesse O19. Met dat elftal werd Hamstra kampioen. Later was hij ook drie jaar lang trainer van Jong Vitesse en met dat elftal won hij de KNVB Beker.

Naar eigen zeggen zag Hamstra een geweldige ontwikkeling bij Vitesse in de zeven jaar die hij er werkte. Men investeerde in de voetbalacademie. Zo kwamen er full time jeugdtrainers en betere faciliteiten. In zijn laatste seizoen bij Vitesse werden daar de vruchten van geplukt. Liefst vijf spelers uit de jeugdopleiding maakte toen hun debuut. Bovendien zouden na het vertrek van Hamstra bij Vitesse nog meer jeugdspelers doorstromen naar de A-selectie.

Toenmalig Vitesse-directeur Mo Allach was destijds vol lof over het werk van Hamstra bij Vitesse. ‘De afgelopen jaren heeft Gerry een belangrijke bijdrage gehad in de verdere professionalisering van de voetbalacademie’, zei Allach op de website van Vitesse. ‘Mede dankzij Gerry is de voetbalacademie weer één van de toonaangevende jeugdopleidingen in Nederland. Het is niet voor niets dat de KNVB onze voetbalacademie als een officieel erkende “internationale jeugdopleiding” heeft gecertificeerd.’

Als hoofd jeugdopleiding van Vitesse wist Hamstra onder meer Mitchell van Bergen en Patrick Vroegh over te nemen uit de jeugdopleiding van Willem II. Beide spelers bereikten vervolgens het eerste elftal van Vitesse. Van Bergen, inmiddels speler van sc Heerenveen, speelde 110 duels in het shirt van de Arnhemmers.

Ook opvallend: Vitesse haalde in juli 2015 Yuning Zhang op bij HZ Greentown voor slechts 150.000 euro. De Chinese spits begon in de O19 van Vitesse, waarna hij al snel debuteerde voor het eerste elftal van Vitesse. Een jaar later, toen Hamstra wel al vertrokken was, verkocht Vitesse de Chinees voor ruim zeven miljoen euro aan het Engelse West Bromwich Albion.

Periode bij sc Heerenveen (1 juli 2016 – 9 maart 2021)

Na zijn vertrek bij Vitesse ging Hamstra aan de slag als technisch manager (lees: technisch directeur) van sc Heerenveen. In de jaren dat hij werkzaam was bij de Friese club was het een komen en gaan van veel spelers, maar de balans na vijf seizoenen is positief. Hamstra gaf in vijf jaar 14.640.000 euro uit aan spelers, terwijl er 49.800.000 euro binnenkwam aan vertrokken spelers. Dat is een winst van ruim 35 miljoen euro.

Toch houdt men bij sc Heerenveen een ‘zeer bittere nasmaak’ over aan het vertrek van Hamstra. Dit omdat hij op weg is naar Ajax, waar hij Overmars gaat assisteren. Tegenover Voetbal International sprak directeur Cees Roozemond erover. ‘Ik gun Gerry dit van harte, maar de wijze waarop dit gegaan is, vinden wij bijzonder teleurstellend en niet passend bij de relatie die we hadden.’

Roozemond is van mening dat Hamstra al langer bezig was met een overstap naar Ajax. ‘We merken aan van alles dat er bepaalde dingen speelden. Hij was niet meer met zijn hoofd bij de club zoals hij dat eerder wel was’, aldus Roozemond, die het Hamstra kwalijk neemt dat hij niet transparant was over zijn gesprekken met Ajax. ‘Van alle kanten kregen we signalen, behalve van Gerry zelf. Dat vind ik heel erg jammer en ook niet zoals het hoort te gaan.’

Het vertrek van Hamstra wordt door Roozemond ‘spijtig’ genoemd, al deelt de Heerenveen-directeur ook flinke kritiek uit aan het adres van Hamstra. ‘Vooropgesteld: ik ben blij met de successen, maar je doet dingen nooit alleen. Succes heeft vele vaders. Natuurlijk hebben aankopen als Dumfries en Ejuke uitstekend uitgepakt, maar dat heeft hij niet allemaal alleen gedaan.’

Roozemond haalt vervolgens zijn gram door te zeggen dat Hamstra wel het een en ander te verwijten valt. ‘Tegenover die goede transfers staan ook gewoon spelers die niet geslaagd zijn’, zegt hij. ‘Ook dat hoort bij het vak van technisch manager. Laten we appels met appels vergelijken.’

Bovendien was Hamstra voor méér verantwoordelijk dan alleen het transferbeleid bij sc Heerenveen, zo legt Roozemond uit. ‘Als ik kijk naar het geringe aantal jeugdspelers dat hier de laatste jaren is doorgekomen, hebben we op dat vlak niet de stappen gemaakt die we hadden willen en moeten maken. Wat betreft doorgebroken talenten horen we inmiddels zelfs bij de laatste regionen van de hele Eredivisie. Dus ik vind dat er wel enige nuance gepast is bij de mate waarin hij hier succesvol is geweest.’

Hoe zit dat echt? Van de jeugdspelers die in de periode Hamstra doorbraken bij sc Heerenveen spelen er nu nog zes bij de club: Hamdi Akujobi, Arjen van der Heide, Rami Hajal, Jan Ras, Jaimy Kroesen en Rein Smit. Van die spelers speelden Hajal (zeventien) en Van der Heide (tien) dit seizoen het vaakst mee in de Eredivisie. Enkele spelers vertrokken transfervrij uit Heerenveen, zoals Jair Oosterlen, Trevor Doornbusch en Vanj Drkusic. Hamstra wist ook enkele spelers te verkopen, waarbij het meeste geld verdiend aan transfers naar Ajax. Dennis Johnsen werd voor 2,4 miljoen euro verkocht aan de Amsterdamse club, terwijl Kik Pierie zelfs 5 miljoen euro opleverde.

In onderstaand overzicht is de volledige transferbalans te zien in de periode-Hamstra:

Aan de slag bij Ajax

Hamstra vertrok uiteindelijk op 9 maart bij sc Heerenveen. Een belangrijke reden: zijn ingeperkte bewegingsvrijheid op de transfermarkt. Bij Ajax gaat Hamstra nu directeur voetbalzaken Marc Overmars assisteren. De Amsterdamse club gaat daarmee richting een organisatiestructuur zoals deze wordt gehanteerd bij veel Europese topclubs.

Bij veel Europese topclubs heeft de technisch directeur vaak één of meerdere echte vakmensen om zich heen. Op die manier kunnen bepaalde taken verdeeld worden. Hamstra kan zich bij Ajax gaan richten op talent uit en vóór de eigen jeugdopleiding. Het gaat hierbij om spelers die een eerste contract verdienen en om het binnenhalen van talent uit binnen- en buitenland.

Was er zo’n functie eerder bij Ajax? Nee, al leek de functie van Dennis Bergkamp er eerder wel deels op. Als lid van het technisch hart bepaalde Bergkamp welke spelers vanuit de jeugd konden doorstromen naar Jong Ajax of Ajax 1 en welke spelers juist even een stapje terug moesten doen. Voor Hamstra komt er in zijn functie echter wel een schepje bovenop.

Hamstra kent de markt van jonge talentvolle voetballers goed, al had hij bij sc Heerenveen vaak niet de mogelijkheden om bepaalde toptalenten binnen te halen. Ajax zou in Hamstra de man zien die kan schakelen tussen Overmars en de jeugdopleiding van de club.

Niet alleen het werk van Overmars kan verlicht worden, ook hoofd jeugdopleiding Saïd Ouaali en Casimir Westerveld kunnen zich verder specialiseren in hun vakgebied. Ouaali is als hoofd jeugdopleiding verantwoordelijk voor de trainers en ook degene die erop moet te zien dat het beleid consequent door alle teams wordt uitgevoerd.

Daarnaast voert Ouaali samen met Westerveld ook gesprekken met jeugdspelers over contractzaken. Westerveld doet dat vooral met externe spelers, terwijl Ouaali zich vooral focust op de huidige jeugdspelers. De komst van Hamstra zou ervoor moeten zorgen dat Ouaali zich nog meer voetbalinhoudelijk kan bezighouden.

In de afgelopen jaren vertrokken er bij Ajax regelmatig toptalenten waarover gezegd werd: waarom hebben zij geen contract bij Ajax getekend? Eind januari vertrok er met Julian Rijkhoff een zeer talentvolle spits uit de jeugdopleiding van Ajax. De aanvaller hoorde maandenlang niets van Ajax, waarna hij besloot te vertrekken naar Borussia Dortmund. De vraag is: wat als Ajax het contact wat warmer had gehouden en écht serieus had laten blijken hem te willen behouden? Dan had Rijkhoff misschien nog wel Ajacied geweest.

Voorbeelden als die van Rijkhoff zijn er de laatste jaren te over. Spelers als Dillon Hoogewerf, Donyell Malen, Timothy Fosu-Mensah, Javairo Dilrosun, Daishawn Redan en Mitchel Bakker vertrokken ook vroegtijdig bij Ajax. Wat als Ajax meer aandacht aan deze jongens had besteed en ze het vertrouwen had gegeven dat zij konden doorbreken in Amsterdam? Natuurlijk kan Ajax niet op tegen het grote geld uit het buitenland, maar de club kan wel werken aan zijn communicatieprobleem (lees: het contact warmhouden) en het voorschotelen van een bepaald perspectief.

Met de komst van Hamstra zou Ajax dit probleem mogelijk voor een deel kunnen verhelpen. Dat de club iemand aanstelt om de gesprekken aan te gaan met jeugdspelers die een eerste contract verdienen, is alleen maar goed. Er zullen waarschijnlijk nog altijd spelers zijn die kiezen voor een vervroegd buitenlands avontuur, maar het is aan Hamstra de taak om het aantal spelers dat voor zo’n avontuur kiest te verminderen.

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)