Onze Trots: ‘Begonnen in studentenkamertje in Arnhem’

23 augustus 2018 20:00 door Bart Veenstra 4

Laatst geüpdatet 14/02/2021 15:44

Bekende Nederlanders en Ajax. Waarom zijn ze fan geworden van de Amsterdamse club en hoe beleven zij de wedstrijden van hun grote liefde? Komen ze vaak in het stadion of kijken ze de wedstrijden liever thuis of in de kroeg? En wat vinden ze eigenlijk van het huidige Ajax? In de rubriek ‘Onze Trots’ gaan we op zoek naar de liefde voor Ajax van de BN’ers. Deze keer met toneel-, televisie- en filmacteur Jeroen Spitzenberger.

Spitzenberger is een van de bekendste Nederlandse acteurs. Menig filmliefhebber kent hem van films als Alles Is Liefde, De Tweeling, Een echte Vermeer, Süskind, maar ook van televisieseries als Suspects, Divorce en Vlucht HS13. Daarnaast is hij een groot Ajax-fan en om die reden spraken wij met hem af in zijn woonplaats Amstelveen. Vanaf het terras waar wij plaatsnemen is de Johan Cruijff ArenA in de verte te zien en bovendien rijdt de spelersbus - het is de dag van de thuiswedstrijd tegen Standard Luik - ook nog eens voorbij. ‘Als dat geen teken is’, zegt Spitzenberger.

De acteur is nu regelmatig te vinden in het stadion van Ajax, maar tijdens zijn eerste achttien levensjaren had hij wellicht nooit gedacht dat hij een fanatiek Ajax-supporter zou worden. ‘Ik heb tot mijn achttiende in Rotterdam gewoond. Ik ben er geboren en getogen. Tot mijn achttiende hield ik niet van voetbal. Mijn broer deed dat wel en was echt een Feyenoorder. Mijn beste vriend in Rotterdam had met bierdoppen ‘Mario Been’ in zijn koelkast hangen. Maar die beleving en gekte heb ik nooit gehad.’

Op zijn achttiende ging Spitzenberger naar de toneelschool in Arnhem en woonde hij voor het eerst op zichzelf. ‘Dat was in 1994. We weten allemaal hoe het rond 1994/1995 ging, toen ben ik aangehaakt. Toen zag ik het. Toen zag ik hoe ontzettend tof het spelletje kon zijn. Ik vond het zulk mooi voetbal wat Ajax speelde.’ Ook de persoonlijkheden van het Ajax-team van toen spraken Spitzenberger enorm aan. ‘Het was ook een heel kleurrijk team. Letterlijk en figuurlijk. Iedere speler had een eigen karakter en een eigen taak. Alsof je een stripboek opensloeg. Het was een prachtig team. Dat was mijn eerste echte bewuste ervaring met voetbal.’

In Arnhem keek Spitzenberger met zijn vriendin en vrienden naar de wedstrijden van Ajax. ‘In een studentenkamer zaten we met kratten bier te schreeuwen naar een kleine tv. Die tv stond ook heel hard. We hadden ook absurde rituelen. Het bierflesje moest op een bepaalde manier staan, het vaantje moest op een bepaalde manier liggen. Dat was een soort bijgeloof’, aldus de acteur, die Ajax leerde kennen in de gloriejaren. De vraag is dan ook of dat succes ooit nog terugkomt. ‘Ik heb er wel vertrouwen in. Dat we potten kunnen breken in de Champions League. Winnen? Misschien over twintig jaar. Maar ik denk wel dat ze weer een factor van betekenis kunnen spelen. Laat ik het zo zeggen: ik heb ooit verschrikkelijk lekker gegeten, maar ik ben nog altijd op zoek naar dat ene goede restaurant. Al zijn er meer goede restaurants. Ik ben ook Barcelona gaan volgen en ik kan enorm genieten van teams waar Guardiola en Klopp trainer zijn. Het gaat mij ook om de speelstijlen en wat een team los brengt bij het publiek.’

‘Dat was in 1994. We weten allemaal hoe het rond 1994/1995 ging, toen ben ik aangehaakt. Toen zag ik het. Toen zag ik hoe ontzettend tof het spelletje kon zijn. Ik vond het zulk mooi voetbal wat Ajax speelde.' - Jeroen Spitzenberger legt uit wanneer hij Ajax-fan is geworden.

Incidenteel ging Spitzenberger als kind weleens naar het voetbal. Zo zag hij Ajax af en toe spelen op Het Kasteel als de Amsterdammers op bezoek gingen bij Sparta Rotterdam. Zijn eerste échte ervaring als Ajax-fan was in 1995 toen Ajax om de Supercup speelde tegen Feyenoord. In de Rotterdamse Kuip welteverstaan. ‘Ik zat naast mijn vader in het stadion en het was 1-1 geworden. Toen volgde een verlenging en dat was toen nog met sudden-death. In die verlenging kreeg Ajax een penalty. Ik weet nog dat mijn vader en ik zeiden: “als ‘ie erin zit, gelijk wegwezen”. Maar je wilde de penalty wel even zien. Kluivert ging hem nemen en er kwam een hoop gedoe bij. Voordat hij mocht aanleggen, waren we alweer een minuut verder. Wij hadden onze spullen al gepakt, want straks zou de pleuris uitbreken. We wilden dus zo snel mogelijk bij de auto zijn, haha. Dat lukte. En Kluivert scoorde ook.’

Naarmate de tijd vorderde ging Spitzenberger steeds vaker bij Ajax kijken. Een seizoenkaart had hij echter nooit. ‘Dat heeft met mijn werk te maken. Dat is zo onregelmatig. Ik ben vaak op tournee en in het theater, dan heeft het niet veel zin om in een seizoenkaart te investeren. Ik heb nu een clubcard en als er een leuke wedstrijd is en ik kan, ga ik’, vertelt de acteur, die dan vaak in vak 423 of in vak 424 zit. ‘Dat is een familievak. Voor de wedstrijd tegen AZ van 7 oktober hebben we kaarten. Dat kan een leuke wedstrijd worden, want AZ speelt leuk voetbal’, aldus Spitzenberger, die ook geregeld - zoals tegen Standard Luik - in zijn eentje naar het stadion gaat. ‘Maar ik word weinig herkend. Soms gebeurt het wel eens, maar volgens mij zijn de mensen meer bezig met klagen op Ajax en met patat kopen.’

Als Spitzenberger in het stadion is, is hij vrij rustig. ‘Al ligt het eraan met wie ik ben. Ik houd vooral het spelletje heel erg in de gaten. Al maak ik ook wel geluid in het stadion. Dat is als het ware ook het wisselgeld. Zij hebben ons nodig: we moeten ze aanmoedigen en toejuichen’, vertelt de Rotterdammer, die onder de indruk is van het fanatisme van de harde kern (F-Side) van Ajax. ‘Die gasten brengen voor je gevoel vijf meer keer meer energie dan dat kapitaal op het veld’, zegt hij ietwat gekscherend.

'Welke stad is dat ook alweer? Zeg dat woord eens!'

Voor Spitzenberger is voetbal puur een sport om lief te hebben en het gaat hem dan ook vooral om het aanmoedigen van een team in plaats van het haten van een andere club. Omdat Spitzenberger nog veel familie heeft wonen in Rotterdam en hij zo nu en dan voor verjaardagen in de havenstad is, valt hem op dat Feyenoorders een probleem hebben met Ajax en Amsterdam. ‘Soms had ik ook ooms die zeiden: “Jeroen, ga je straks weer terug naar 020?”. Dan zeg ik: “Welke stad is dat ook alweer? Zag dat woord eens!”. Andersom is dat probleem er niet.’

Het enorme fanatisme heeft Spitzenberger - in tegenstelling tot een collega-acteur - ook niet echt. ‘Ik zal zijn naam niet noemen, maar hij is zo onvoorstelbaar fanatiek als het om het Nederlands elftal gaat. Hij wordt dan helemaal gek. Ook emotioneel, heel boos, op tafel slaan. Er is weleens een glas kapot gevlogen’, vertelt de acteur, waarna hij aangeeft dat hij bepaald fanatisme - waarbij fans niet meer kunnen relativeren en er geen humor meer bij komt kijken - eng vindt worden. ‘Je gaat toch niet drie dagen chagrijnig zijn omdat je favoriete club heeft verloren?’

Dat er haat bestaat in de voetballerij vindt Spitzenberger dan ook jammer. ‘Je hebt een tegenstander nodig. Sterker nog: je wil dat je tegenstander goed is. Dat ze - bijvoorbeeld PSV of Feyenoord - een bedreiging zijn. Als je dik wint of als zij voor de pot gaan hangen, is het saai. Je wilt een leuke wedstrijd en je wilt gewoon een goede waardige tegenstander hebben.’

Toch heeft Spitzenberger goede hoop dat het enorme ‘haten’ in de voetballerij wel gaat verdwijnen. ‘Ik las in het NRC een groot artikel waarin stond dat de hele clubcultuur anders beleefd wordt. Vroeger waren de mensen echt gehecht aan een club, maar die verbinding is nu veel minder. Mensen zijn veel meer ad-hoc gaan kijken. Spelers zijn nog meer passanten dan eerst en het aanbod van buitenlands voetbal is steeds groter. Je kunt alles zien. Je bent meer aan het scannen naar kwaliteit dan dat je onvoorwaardelijk voor één club bent en je week naar de klote is na een gelijkspel tegen Heracles.’

'Kreeg een heel stevige hand van Heitinga'

Waar sommige supporters soms heel fanatiek zijn, zijn profvoetballers dat uiteraard ook. In dat opzicht kan Spitzenberger daar heel veel waardering voor hebben. Het brengt ons bij een anekdote over een uitzending van RTL Late Night waar naast Spitzenberger ook John Heitinga te gast was. ‘Er moest een voetbalquiz gespeeld worden en de wedstrijd tegen PSV was op handen. John van den Heuvel zat er ook en Humberto Tan moest de quiz in goede banen leiden. Ik kreeg een heel stevige hand van Heitinga, hij keek mij aan en ik dacht: “dit is een topsporter”. Dat vind ik heel mooi. John had alle vragen razendsnel beantwoord, terwijl ik nog zat na te denken. Beide Johns kregen op een gegeven moment mot met elkaar en Heitinga ging los. Dat gaat natuurlijk ook zo als hij een potje gaat klaverjassen. Laat staan wat er gebeurt als hij tegen PSV speelt. Dat is wel een bepaalde mentaliteit die ik bewonder.’

Ook spelers uit de tijd dat Spitzenberger Ajax begon te volgen worden enorm bewonderd. Zo is hij een een groot fan van de voetballer Clarence Seedorf, maar vooral ook de mens. ‘Hij is ook van mijn leeftijd, van 1976. Zijn hele mindset is heel gedreven. Ik vind Seedorf een heel inspirerend iemand. Hij had altijd lef, visie en overtuiging. Daardoor stak hij met zijn kop wel boven het maïsveld uit en vonden sommige mensen hem misschien arrogant, maar ik vind dat soort mensen wel bijzonder, hoor.’

Toch was Seedorf niet dé favoriet van Spitzenberger. Nee, dat is - niet heel verbazingwekkend in deze rubriek - Jari Litmanen. ‘Hij verpersoonlijkte heel veel van Ajax. Klasse, strijd - wat je nog wel eens mist bij Ajax -, hij maakte doelpunten en hij was een ongelooflijke teamspeler. Ik herinner me hem als een cleane speler die veel van zichzelf vroeg. Dat is een mooie mentaliteit, vind ik. Of ik een bepaalde wedstrijd van hem goed herinner? Hoe hij het tegen Bayern München (de befaamde 5-2 zege) killde, was ongelooflijk. Wat waren ze toen toch goed. Davids vond ik ook een meesterlijke speler. Wat was ik gek op Davids. Die wedstrijd in Madrid was ook geweldig. Wat een oppermachtig voetbal. Met zelfs een applaus van de Madrilenen.’

Ook nu heeft Spitzenberger een favoriete speler bij Ajax, al is het moeilijk kiezen. Als hij in de fanshop zou staan en zijn shirt moet laten bedrukken, kiest hij voor Hakim Ziyech. ‘En dan toch met rugnummer 10’, doelt hij op het feit dat Ziyech zijn rugnummer kwijtraakte aan nieuwkomer Dusan Tadic. ‘Dat vond ik niet zo stijlvol. Het is een soort egokwestie. Niets ten nadele van Tadic, ik ben heel blij dat hij er is, maar dan zou ik voor toch voor Ziyech gaan, met rugnummer 10. Maar ik vind De Ligt ook fantastisch, Onana vind ik een hele goede keeper, Donny van de Beek vind ik ook heel erg goed. Frenkie de Jong? Die ken ik nog te weinig, hoe vaak heeft hij nou gespeeld? Maar volgens mij is het wel een meerwaarde.’

'Wat is dit voor zieke wereld?'

Ondanks zijn geringe aantal wedstrijden in Ajax 1 had Ajax wel de mogelijkheid om Frenkie de Jong voor een bedrag van vijftig miljoen euro te verkopen aan FC Barcelona. Spitzenberger denkt er het zijne van. ‘Ik heb het er wel eens met mijn oudste zoon (negen) over. Hij is veel op de hoogte van het monopolygehalte van het voetbal. Af en toe hebben we daar dan gesprekken over en dan zeg ik: “Dit is een andere planeet, het gaat nergens over. Sommige dorpen verdienen dit in tien jaar niet.” Er zijn spelers die hebben een paar potjes mee gedaan, zijn nog niet eens bepalende spelers, maar er wordt wel vijftig miljoen euro op geboden. Wat is dit dan voor zieke wereld?’

Ook op Kasper Dolberg werd na één goed seizoen al vijftig miljoen euro geboden. De Deen raakte geblesseerd en zal dat bedrag voorlopig niet opleveren. ‘Dan moet ik aan mijn zoon uitleggen dat hij ooit enthousiast was over Dolberg. Het zegt ook niets over de kwaliteiten van Dolberg, maar wel over het krankzinnige van de markt. Hoe dat fluctueert per twee tot drie maanden. Het slaat als een tang op een varken, het vervormt het hele beeld.’

Frenkie de Jong en Kasper Dolberg konden allebei voor vijftig miljoen euro vertrekken bij Ajax.

Uiteindelijk gaf Ajax zelf ook behoorlijk wat miljoenen euro’s uit deze zomer. Liefst 41 miljoen euro werd er uitgegeven aan nieuwe spelers. Vooral het aantrekken van Dusan Tadic en Daley Blind was natuurlijk opvallend. ‘Ik denk dat Ajax het prima kan lijden. Je gaat uiteindelijk met spelers als De Jong en De Ligt toch weer cashen, Ziyech ook nog.’

Bovendien is het een groot voordeel dat Ajax spelers als Tadic en Blind nu in de selectie heeft, zo vindt Spitzenberger. ‘Ik denk ook dat talenten betere spelers worden door deze ervaren spelers. Je hoopt dat Blind en Tadic hun verantwoordelijkheid en hun mentorfunctie op zich nemen. Het werkt ook goed voor de uitstraling van de club. Doordat je een club bent met ambities, bereid bent om te investeren en het lukt om grote namen uit het buitenland te halen, is het voor talenten uit andere landen aantrekkelijk om ook aan te haken. Stel dat Ajax het niet doet en men Ajax als een tweede-garnituur-club gaat beschouwen... Dan is je aantrekkingskracht als club en als merk veel minder groot.’

Traject Van Persie voor Kluivert?

Een speler die Ajax juist verliet, is Justin Kluivert. De rappe buitenspeler vertrok voor een bedrag van minimaal zeventien miljoen euro naar het Italiaanse AS Roma. Spitzenberger denkt niet dat de aanvaller al klaar was bij Ajax. ‘Maar of hij klaar is voor de stap naar het buitenland is niet aan mij om over te oordelen. Ik denk wel dat de stap te vroeg gekomen is. Al kan ik me ook voorstellen dat de verlokkingen groot zijn. Als je de kans krijgt om bij zo’n grote, mooie club te werken en je er gaat er drie, vier of misschien wel vijf keer in salaris op vooruit snap ik het wel.’

Toch is het de vraag of de stap van Kluivert een verstandige is. ‘Ik denk het niet. Het is een opportunistische beslissing. Of hij makkelijk beïnvloedbaar is? Ik zeg dat zelf niet zo graag. Woorden kunnen gauw een eigen leven leiden, maar ik snap wat je bedoelt. Laten we ook kijken naar de leeftijd van iemand. Het is dan lastig om jezelf en je prestaties op waarde te schatten en een langetermijninschatting te maken. Stel dat de boel bij AS Roma in het honderd loopt en er een andere trainer komt die zegt: ‘Justin, hartstikke leuk, maar bedankt.’

Kluivert wordt begeleid door Mino Raiola en Spitzenberger is van mening dat de rol van sommige zaakwaarnemers dubieus is. ‘Het zijn wellicht open deuren, maar zij zien het als handel. Het zal hen, op een enkeling na, een worst wezen wat de ontwikkeling van een jonge speler is. Ik verwacht niet dat Raiola de andere kant op zal redeneren. Dat hij zegt: “Wacht nou even, ga jezelf ontwikkelen en wordt eerst een vaste en belangrijke waarde in het eerste elftal van Ajax”.’

Toch hoopt Spitzenberger van harte dat Kluivert gaat slagen in het buitenland. Hij hoopt daarbij op een soortgelijk verhaal als met Robin van Persie. De aanvaller ging met wat gezeur weg bij Feyenoord en ging spelen bij Arsenal. ‘Hij heeft veel mazzel gehad met Bergkamp, die hem onder zijn hoede nam, en hij is heel rustig gebracht onder Wenger. Alle factoren zijn daar op zijn plek gevallen en het is een prachtig verhaal geworden. Wie weet gebeurt dat met Kluivert nu ook. Ik zou het geweldig vinden als hij doorbreekt bij Roma en over drie jaar Barcelona of Real Madrid op de stoep staat.’

'Nooit begrepen dat Keizer weg moest'

Het spelen voor FC Barcelona of Real Madrid. We zullen het nooit weten, maar wie weet had Abdelhak Nouri ook ooit voor een van die twee clubs kunnen spelen. Spitzenberger denkt dat het drama rond de publiekslieveling nog altijd een item is binnen de Ajax-selectie. ‘Het blijft tragisch. Zeker voor mensen die heel nauw met hem samenwerkten en met hem zijn opgegroeid binnen de jeugdopleiding blijft het een litteken en een gemis. In hoeverre het nu nog doorwerkt, weet ik niet. Hoe hard het ook is: ik kan me voorstellen dat je in de topsport de knop moet vinden.’

Die knop werd door veel spelers van Ajax vlak na het drama niet gevonden. Uiteraard is het lastig in te schatten hoeveel effect het drama had op de slechte resultaten in het begin van het vorige seizoen, maar dat de spelers niet helemaal met hun gedachten bij het voetbal waren, is een feit. ‘Wat ik heb begrepen is dat Keizer daar op menselijk vlak heel goed mee omging. Je gaat dingen doen op de automatische piloot en ik kan me dan goed voorstellen dat je punten verliest.’

Jeroen Spitzenberger over het ontslag van Marcel Keizer: 'Nooit begrepen dat hij weg moest.'

De slechte seizoensstart kostte uiteindelijk Keizer, die zo geliefd was in de spelersgroep, uiteindelijk wel zijn baan. ‘Ik heb nooit begrepen dat hij weg moest. Ik weet ook niet welke processen er intern speelden’, zegt Spitzenberger. Opvallend is dat Ajax Keizer al in september wilde ontslaan, maar door een sterke reeks werd het ontslag uitgesteld tot december toen Ajax na penalty’s verloor van FC Twente in het bekertoernooi. ‘Als je iemand wil ontslaan en je hebt daar gegronde redenen voor dan kun je kiezen: of je doet het nu of niet. Wanneer er verbetering waar te nemen is en je halveert een achterstand van tien punten kun je ook denken: we moeten nog even door met elkaar. Op deze manier werd alleen maar meer onrust gecreëerd. Dat is wel het geestige van Ajax. Is het wel eens rustig daar? Ik dacht er net nog over na in de auto: Leuk is het niet. Het is oké als het tot het karakter van de club behoort, maar het is niet oké als er structureel resultaten uitblijven.’

Toch moet het dit seizoen eindelijk een keer gaan lukken, zo besluit Spitzenberger. Hij spreekt tot slot zijn verwachting uit. ‘Laten we hoog inzetten: we pakken de dubbel, halen de groepsfase van de Champions League en weet je wat: we overwinteren gewoon.’

Lees meer 'Onze Trots':
Deel 1: Jan Roos
Deel 2: JayJay Boske
Deel 3: Viggo Waas
Deel 4: Roue Verveer (AS Kerstspecial)
Deel 5: Sevn Alias
Deel 6: Frank van der Lende
Deel 7: Robert ten Brink
Deel 8: Martin Koolhoven
Deel 9: Sunnery James en Ryan Marciano
Deel 10: Stefano Keizers
Deel 11: Jesse Klaver
Deel 12: Danny Froger
Deel 13: Roue Verveer (AS Kerstspecial + extra)
Deel 14: Klaas van der Eerden
Deel 15: Leo Blokhuis
Deel 16: Jack Spijkerman