In de rubriek ‘Kweekvijver’ zoomt Ajax Showtime wekelijks in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Casimir Westerveld heeft tijdens de zomerstop een nieuwe regel ingevoerd voor de middenbouw van de jeugdopleiding van Ajax. Westerveld werd in juli aangesteld als het nieuwe hoofd ontwikkeling en drukt meteen zijn stempel op de jeugdopleiding van de Amsterdammers. Ajax O15 en O16 moeten voortaan namelijk in een 3-4-3-formatie spelen.

Het doel van de invoering van deze nieuwe regel is dat er verdedigers worden opgeleid die kunnen verdedigen in grote ruimtes. Afgelopen seizoen werd duidelijk dat dit één van de grootste zwaktes was van het eerste elftal van Ajax. Een andere reden voor de invoering van het 3-4-3-systeem is dat middenvelders hierdoor gedwongen worden om hun verdedigende taken te vervullen. Voorheen lieten middenvelders weleens een man lopen, maar met een driemansverdediging moeten ze wel voor ondersteuning zorgen. Zo kunnen de talenten zich deze instincten in de jeugdopleiding eigen maken om vervolgens wellicht weer in een ander systeem te gaan spelen. Westerveld wil eerst aankijken hoe het met dit systeem gaat in de middenbouw. Daarom hoeven Ajax O17 en O18 geen 3-4-3 te spelen.

Ruit op het middenveld

Wat belangrijk is om te weten over het 3-4-3-systeem, is dat de vier middenvelders niet naast elkaar staan, maar in een ruit. Hierbij staat de aanvallende middenvelder in balbezit vaak vlak achter de spits. Het zou dus ook kunnen worden gezien als een 4-3-3-systeem met de punt naar voren waarin de twee centrale verdedigers niet naast elkaar, maar achter elkaar staan. De voorste verdediger schuift hierbij meer het middenveld in. Tijdens de bekerwedstrijd van Ajax O16 tegen Zeeburgia zorgde dat voor de volgende formatie:

De verdediging werd dus gevormd door Kennynho Kasanwirjo, Leroy Fränkel en Sinclair de Falco. Kasanwirjo is een echte centrale verdediger, terwijl Fränkel en De Falco eigenlijk backs zijn. Backs worden dus gebruikt als buitenste verdedigers in een driemansverdediging. Zij staan vooral bij het balbezit van de tegenstander veel verder naar binnen dan bij een 4-3-3-formatie

Op het middenveld is er ook wat veranderd. Joeri Cruden stond tegen Zeeburgia als verdedigende middenvelder. Victor van der Aa kan hier ook spelen. Beide spelers hebben voorheen zowel op het middenveld als in de verdediging gespeeld. Als ze op het middenveld speelden in een 4-3-3-formatie, waren ze verdedigend ingesteld. Voor hen lijkt deze rol als verdedigende middenvelder dus ideaal weggelegd.

De posities van de twee middenvelders daarvoor worden veelal ingevuld door creatieve middenvelders die het spel kunnen verdelen. Zij komen veel tussen de linies aan de bal, maar dat kan ook tegen de zijlijn aan zijn. Daarnaast is er ook nog een aanvallende middenvelder. Die positie werd tegen Zeeburgia bekleed door Thijmen Romers. Hij stond in balbezit vaak dicht tegen de spits aan. Hij is een doelgerichte middenvelder en maakte dan ook het enige doelpunt van de wedstrijd.

3-4-3 in de praktijk

Het is belangrijk om te weten dat de Amsterdammers niet met drie centrale verdedigers spelen in een driemansverdediging, maar met één centrale verdediger en twee backs. De twee backs ondersteunen de laatste man in de verdediging, maar staan in balbezit een stuk breder. Er ligt vaak ruimte aan de zijkanten, waardoor verdedigers dus in grote ruimtes moeten verdedigen. Met deze manier van opbouwen wordt er ook van de keeper verwacht een groter aandeel te hebben in de opbouw door voetballend meer aanwezig te zijn.

Het komt regelmatig voor dat één van de backs opkomt, maar dan moet er een extra middenvelder, vaak de verdedigende middenvelder, achterblijven om de verdediging te ondersteunen in een eventuele counter. Van de verdedigende middenvelder wordt dan ook vooral geëist om niet te ver mee naar voren te gaan. Op die manier kan hij altijd de verdediging ondersteunen en wordt voorkomen dat de Amsterdammers overlopen worden in een eventuele counter.

Voor de drie andere middenvelders is er wat minder veranderd door de overgang naar het 3-4-3-systeem, behalve dat ze erg scherp moeten zijn op een eventuele counter om een ondertal te voorkomen. De verdedigende middenvelder gaat ook weleens mee naar voren. In dat geval neemt één van de andere twee middenvelders regelmatig zijn plek over. De aanvallende middenvelder staat in balbezit vaak dicht tegen de spits aan.

Op zoek naar vastigheden

De nieuwe formatie zorgt ervoor dat de jeugdelftallen nog zoekende zijn naar vastigheden en patronen. Ajax O16 opende het seizoen met een wedstrijd tegen de leeftijdsgenoten van Sparta Rotterdam. Deze wedstrijd werd met 3-2 gewonnen, maar in de twee wedstrijden daarna werd slechts één keer gescoord. In verdedigend opzicht oogde het stabiel tijdens de wedstrijden tegen PSV en Zeeburgia, maar aanvallend gezien werd er te weinig gecreëerd. Het tempo lag vaak niet hoog genoeg en dat begon al met de opbouw van achteruit.

In de wedstrijd tegen FC Twente/Heracles ging het helemaal mis voor Ajax O16. De Amsterdammers werden al snel in de opbouw opgejaagd en kwamen er niet uit met drie verdedigers. Het kwam ook weleens voor dat de verdedigende middenvelder vrij kwam in de as. In dat geval lag er een hoop ruimte als hij de bal kreeg. De verdedigende middenvelder kon dan één van de andere middenvelders voor zich inspelen en het spel versnellen. Dit gebeurde te weinig, omdat de verdediging vaak niet onder de hoge druk uitkwam.

De extra man op het middenveld kan écht een wapen zijn voor Ajax, maar dan moet de opbouw van achteruit in een hoog tempo gaan. Daarbij heeft de laatste man een belangrijke rol. In balbezit staan de buitenste centrale verdedigers breed, waardoor hij als enige centrale verdediger de opbouw als het ware dirigeert en het tempo aanvoert.

Het nieuwe systeem biedt mogelijkheden voor sommige spelers die voorheen vooral vanaf de bank moesten komen. Voor andere spelers kan dit systeem lastiger zijn dan het traditionele 4-3-3. Amin Bouchouari maakte vorig seizoen indruk als linksback die ook in aanvallend opzicht een belangrijke rol vervulde. Het is afwachten hoe hij in een driemansverdediging in zijn kracht gebruikt kan worden. De komende weken zal het systeem verder geanalyseerd worden.

Wessel Kroon (Twitter: @Wessel_Kroon | E-mail: w.kroon@ajaxshowtime.com)

Lees meer 'Kweekvijver':

#1 - Ajax O18: Peereboom met creatieve selectie op jacht naar Youth League-voetbal