Ajax-commissaris Michael van Praag bracht het tijdens de aandeelhoudersvergadering van november 2023 nog zo mooi: 'Samen Ajax' is het nieuwe credo van de club en moet Ajax weer aan nieuwe successen helpen. Tijdens de Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders (BAVA) van dinsdagochtend bleek er nog lang geen sprake te zijn van dat motto.

Op een vroege dinsdagochtend verzamelen meerdere aandeelhouders, journalisten, directieleden van Ajax, de bestuursraad van Ajax en de Raad van Commissarissen van Ajax zich in het Amsterdamse Postillion Hotel voor de BAVA. Waarom daar en niet in de Johan Cruijff ArenA? Volgens onze informatie omdat er in de ArenA eerdaags concerten plaatsvinden van de Toppers. In een redelijk gevulde zaal - het had nog voller gekund, maar de berichten gaan dat niet iedere aandeelhouder die vertraging opliep door een ongeluk op de A10 nog naar binnen mocht - begon RvC-voorzitter Michael van Praag nog positief aan zijn verhaal.

De bestuurder besprak wat er in de afgelopen periode allemaal gebeurd is en gaf aan dat verbondenheid moet gaan leiden tot nieuwe successen voor Ajax. 'Met een gevoel van verbondenheid zullen we de weg omhoog weer vinden. Sinds onze aanstelling werken Leo (Van Wijk, red.) en ik hard om het optimisme terug te brengen. Als we elkaar alleen maar de tent uit blijven vechten, zal het nooit goed komen met Ajax en zal de rust nooit terugkeren.'

Samen Ajax

Van Praag merkt op dat er vaak wordt geroepen om het aftreden van mensen binnen Ajax. Volgens hem is dat funest voor stabiliteit binnen de club. 'Zonder stabiliteit zullen we niet veel verder komen. Juist nu Ajax het moeilijk heeft, zullen we elkaar moeten vertrouwen. Dat is makkelijk als het goed gaat, maar moeilijk als het slecht gaat.'

De RvC-voorzitter geeft aan dat hij nog altijd achter het credo 'Samen Ajax' staat. 'Dat moet nu uitgevoerd worden. Als we een streep onder het verleden zetten en de handen ineenslaan, houdt niemand Ajax tegen. Ajax heeft de rijkste historie, het mooiste merk, de beste jeugdopleiding en de beste fans. Welk kind wil nou niet voor Ajax spelen? Het staat in de sterren geschreven dat Ajax succes zal halen. De enige die Ajax kan tegenhouden zijn wijzelf.'

Dergelijke taal sprak hij in november ook. Toen ging het ook over 'Samen Ajax', iets waar commissaris Leo van Wijk tijdens de BAVA eveneens over sprak. Hij wilde niet spreken over schuldigen, maar verantwoordelijken. Praten over schuldigen past namelijk niet bij het motto 'Samen Ajax'.

De conclusie die na deze BAVA gesteld kan worden is dat de partijen binnen en rondom Ajax nog lang niet op één lijn liggen met elkaar. Van Praag, die als eerste aan het woord was, noemde de Vereniging van Effectenbezitters 'sneu'. VEB-directeur Gerben Everts had namelijk onlangs kritiek op de aanstelling van Van Praag in de RvC. 'Het is ook rijkelijk laat om daar een discussie over te beginnen, moet ik zeggen. Tijdens de AVA in november heeft 99,98 procent voor mij als commissaris gestemd, waaronder ook de VEB. Een paar maanden later wordt ineens gesteld dat ik niet bij Ajax betrokken mag zijn. Begrijpt u het? Ik niet.'

Van Wijk 'pisnijdig' over VEB

Ook Van Wijk sprak zich fel uit richting de VEB. Hij nam het op voor Susan Lenderink, die volgens de VEB zou hebben gelogen tijdens de aandeelhoudersvergadering in november en zou moeten vertrekken bij Ajax. Lenderink besprak eerder het proces rondom de transfers van Ajax, waar de VEB zijn twijfels bij heeft gezien het solistische werk van Sven MIslintat bij Ajax.

'In mijn dertigjarige bestuurservaring heb ik heel wat meegemaakt, maar zo laag heb ik de VEB nog nooit zien zinken', sprak een woedende Van Wijk, die aangaf dat Lenderink niet gelogen heeft. 'Het is een overschrijding van de gedragscode. Het is onjuist en respectloos naar Lenderink toe. Oprotten met die man', doelde Van Wijk op VEB-directeur Everts.

'Ik kan heel wat hebben, ik heb heel wat meegemaakt en het zal mij een zorg zijn. Maar als u onze werknemers op deze manier beledigt, dan pik ik dat niet', zei Van Wijk ook nog. 'Dat betekent dat de VEB voor Ajax heeft afgedaan als serieuze gesprekspartner – totdat er excuses komen. Ik ben er pisnijdig over.'

Later kwam Lenderink zelf ook nog aan het woord. De financieel directeur zei onder meer: 'De uitspraken van de VEB komen persoonlijk natuurlijk hard aan. Net als iedereen baal ik ook van de situatie waarin wij zitten. De afgelopen vijf jaar heb ik me met ziel en zaligheid ingezet voor deze club. Voor mij is integriteit daarbij heel belangrijk. Ik kan u verzekeren dat ik niet heb gelogen.’

Forse kritiek op Mislintat

Van Wijk was tijdens de BAVA zo'n anderhalf uur aan het woord. Hij vertelde lang over het onderzoek van KPMG naar de mogelijke belangenverstrengeling van Mislintat. Waar je in de zaal haast de verveling zag opkomen bij meerdere aandeelhouders leek Van Wijk ineens het lont van een zwaar explosief aan te steken. Het vuurwerk, waar voorafgaand twijfels over waren of het er zou komen, kwam er. Zwaar vuurwerk zelfs. Hoewel het buiten prachtig weer was en het pas later in de avond noodweer werd, donderde en bliksemde het in de ochtend al in de zaal van het Postillion Hotel.

Van Wijk, die dus al woedend sprak over de VEB en ook meerdere keren met zijn hand op de tafel voor hem sloeg, liet niets heel van Mislintat. Volgens Van Wijk is Mislintat 'primair verantwoordelijk' voor de totaal mislukte transferzomer van 2023. 'Mislintat werkte solistisch. Hij was dominant en duldde geen tegenspraak. Mislintat had geen hoge pet op van de scouting. Die vond hij old-school', zei Van Wijk onder meer.

Waarom trapte niemand bij Ajax op de rem? Immers, als een speler op het trainingsveld solistisch handelt, dan is er altijd wel een type Jan Wouters, Jan van Halst of Jaap Stam die zo'n speler even onderuit schopt. Waarom is dat dan niet gebeurd in de afgelopen zomer? Van Wijk legde het uit door te zeggen dat Mislintat 'heel goed kon presenteren en zijn verhaal heel goed kon overbrengen aan de directie en de RvC'.

Op het moment dat Mislintat werkzaam was bij Ajax was er geen algemeen directeur - Van der Sar vertrok immers en werd getroffen door een hersenbloeding - en amper voetbaltechnische kennis binnen Ajax. De enige commissaris, die pas eind mei werd aangesteld, met voetbaltechnische kennis was Jan van Halst. Hij werd door Van Wijk verdedigd. Zo kende Van Halst Ajax wel, maar de organisatie van de club niet. Daarnaast was hij nog maar net begonnen en was hij niet goed ingewerkt. Dat andere commissarissen van Ajax de schuld kregen, ging er bij Van Wijk niet in. 'Dat vind ik een onredelijke vraag. Andere mensen dan Mislintat verantwoordelijk houden, is onterecht en zinloos. De commissarissen valt niets te verwijten.'

Bestuursraad en RvC van Ajax niet op één lijn

Voor Van Wijk was het met de kritiek op de VEB en Mislintat nog niet klaar. Er was ook fors negatief commentaar op de bestuursraad en wellicht is dat op dit moment nog het meest zorgelijke. De VEB is immers een partij buiten Ajax en Mislintat is verleden tijd in Amsterdam. De RvC en de bestuursraad moeten echter nog langer met elkaar door en dus is saamhorigheid meer dan gewenst.

Waar komt de boosheid van Van Wijk richting de bestuursraad - die er pas sinds september is - vandaan? Het komt voort uit het gegeven dat de bestuursraad af wilde van commissarissen Annette Mosman, Georgette Schlick en Cees van Oevelen. Dat de bestuursraad deze wens had nog voordat het onderzoek naar Mislintat naar buitenkwam, gaat er bij Van Wijk niet in.

'Dat is mij behoorlijk in het verkeerde keelgat geschoten', zei de commissaris. 'Dat is ongepast. Als dat de insteek is van de grootaandeelhouder, houd ik mijn hart vast', aldus Van Wijk, die aangaf dat men niet kijkt naar het belang van de onderneming Ajax. 'Dit is namelijk niet in het belang van de onderneming. Voor mevrouw Mosman moeten we iemand anders zoeken. Iemand die accountancy-ervaring heeft. Een nieuw iemand komt met nul ervaring. Hetzelfde geldt voor Schlick en Van Oevelen.'

'In de afgelopen zes maanden hebben wij gezien hoe keihard zij werken voor Ajax, ondanks deze omstandigheden waarin ze uitgekotst worden via de media', ging Van Wijk verder. 'Het grootste landelijke ochtendblad van Nederland heeft al geschreven dat ze met pek en veren vertrekken bij Ajax. Hartelijk dank, voor die reputatie. Dat is het gevolg van de handelswijze van deze bestuursraad. Daar heb ik veel minachting voor en heel veel moeite mee.'

Met het oog op de toekomst is Van Wijk dan ook op zijn hoede voor de handelswijze van de bestuursraad van Ajax, die 73 procent van de aandelen in de club in handen heeft. 'De kreet Samen Ajax is nu een loze kreet geworden. Ik hoop dat we uit deze impasse kunnen komen door echt samen te werken, maar ik zie nog niet hoe dat zo makkelijk is op te lossen. De relatie met de RvC en de nv is ernstig geschaad', klonk het somber. 'Als we doorgaan met verkeerde keuzes en afwegingen maken, zal alles wat we doen niet goed komen.'

En dat laatste dreigt te gebeuren als de RvC en de bestuursraad niet door een deur kunnen. De bestuursraad zou naar de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam kunnen stappen. Zij kunnen bepalen of er wanbeleid is gevoerd bij Ajax en kunnen ook nog nieuwe commissarissen voor Ajax aanwijzen. Vooralsnog is het de bedoeling dat Van Praag en Van Wijk nieuwe commissarissen voor Ajax zoeken, al hebben zij uiteindelijk wel goedkeuring van de bestuursraad nodig.

Lex Hes, prominent lid van Ajax, had veel vragen - het zou gaan om liefst 65 vragen - voorbereid, maar besloot deze niet allemaal te stellen, omdat de vergadering al heel lang duurde. Het betekent niet dat Hes het er nu bij laat liggen, dus dit wordt ongetwijfeld vervolgd. De bestuursraad zelf hield zich stil tijdens de BAVA, al is het geen geheim dat de bestuursraad graag een nieuwe RvC ziet komen. Na afloop van de BAVA sprak Ernst Boekhorst, voorzitter van de bestuursraad, zich uit over de uitspraken van Van Wijk. Hij bleef er rustig onder, wil kijken naar de toekomst en gaf aan dat de voetbalorganisatie op orde moet komen.

Blik bij Ajax moet op de toekomst en het voetbal

Na drieënhalf uur kwam er een einde aan de BAVA, maar de bestuurlijke crisis bij Ajax lijkt nog niet ten einde. Een goede transferzomer is nodig om Ajax sportief vooruit te helpen. Van Praag sprak duidelijk zijn vertrouwen uit in de nieuwe technische mensen van Ajax: Alex Kroes, Marijn Beuker, Kelvin de Lang, Danny Blind en Louis van Gaal. Mogelijk komt daar John van 't Schip nog bij. Hij is in gesprek met Ajax over een technische functie.

Met een paar goede gerichte aankopen en een betere balans in de selectie kan de wereld er voor Ajax op sportief gebied al heel anders uit komen te zien. En: als Ajax straks sportief gezien betere resultaten boekt, weet iedereen dat de storm op bestuurlijk gebied zal komen te liggen. Het is tijd dat de blik bij Ajax weer op de toekomst gaat en dat er weer vooral over voetbal gesproken wordt.

Van Praag sloot dan ook op passende wijze af. 'We zijn veel te veel tijd kwijt aan het buitengebeuren. Aan het dagen met advocaten zitten en dagen brieven beantwoorden. Ik wil een oproep aan iedereen doen om ergens ook een keer een streep te willen zetten en met de club weer vooruit te kijken. Zolang we dat niet doen, smult de buitenwereld er alleen meer van. Dat het hier zo'n praathuis is en dat we elkaar de tent uit vechten. (...) Ik vraag nu om met zijn allen schouder aan schouder te staan. Dat is misschien naïef, maar ik voel weer optimisme en een nieuw momentum om de weg terug te vinden naar de top. Samen Ajax, maar nu echt.'

Bart Veenstra (X: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)

Meld je hier aan voor de EK-poule van Ajax Showtime en win mooie prijzen!