Ajax hoopt dinsdagavond op Anfield de sublieme Champions League-start van vorige week een goed vervolg te geven. In Liverpool treffen de Amsterdammers een wankelende topploeg, die na de dreun tegen Napoli (4-1 verlies) en de matige competitiestart onder grote druk staat. Wat kan Ajax verwachten van Liverpool?

Zo superieur als de seizoensstart van Ajax is verlopen, zo bewogen was deze bij Liverpool. De verliezend Champions League-finalist van vorig seizoen won dit seizoen pas in speelronde 4 voor het eerst. Op Anfield werd er flink uitgehaald tegen Bournemouth (9-0 winst), maar dit doelpuntenfestijn blijkt een uitzondering. In de Premier League bekleedt Liverpool momenteel de zevende plek. Naast de monsterzege op Bournemouth wonnen The Reds alleen met minimaal verschil van Newcastle United. Tegen Fulham en Crystal Palace werd gelijkgespeeld, terwijl Liverpool met 2-1 verloor van het Manchester United van Erik ten Hag. In zes officiële wedstrijden dit seizoen kreeg Liverpool al maar liefst tien tegendoelpunten.

Het zijn cijfers die schril afsteken bij de voorgaande succesjaren onder trainer Jürgen Klopp. In zijn zevende seizoen als manager van Liverpool staat de Duitser voor de grote uitdaging om zijn team uit deze ronduit belabberde reeks te helpen. Het vertrek van sterspeler Sadio Mané naar Bayern München laat zich voelen, terwijl Liverpool ook met personele problemen op het middenveld kampt. Toch valt de slechte seizoensstart niet goed te praten en zullen Klopp en zijn spelers beseffen dat het snel beter zal moeten om dit seizoen niet verloren te laten gaan. Aan Ajax de taak om de gewenste ommekeer bij Liverpool nog even uit te stellen.

Uitgangspunten

Liverpool komt voor de dag in een dynamische 4-3-3-formatie. Hierbij positioneren beide backs zich in balbezit erg hoog en zorgen de aanvallers doorgaans voor veel diepgang. In goede doen is Liverpool een echte pressingmachine, maar in goede doen is de Engelse grootmacht dit seizoen nog nauwelijks geweest.

Opbouw

In de basis probeert Liverpool altijd van achteruit op te bouwen. Wanneer een tegenstander hoog en goed drukzet aarzelt de ploeg niet om te kiezen voor de lange bal, maar over het algemeen wordt er door Liverpool in de opbouw van achteruit altijd eerst naar meer voetballende oplossingen gezocht. De twee centrumverdedigers, meestal Virgil van Dijk en Joe Gomez, positioneren zich laag op het veld, terwijl de backs het juist hogerop zoeken. Een middenvelder, vaak controleur Fabinho, laat zich kort voor zijn verdediging uitzakken. Van hieruit probeert Liverpool de weg naar voren te vinden.

Dit seizoen heeft Liverpool opvallend veel problemen met de opbouw van achteruit. Dit kan niet los worden gezien van de absentie van spelmaker Thiago Alcántara en aanvoerder Jordan Henderson. Beide sterkhouders ontbreken de laatste weken met blessures en zijn normaliter erg belangrijk in de middenlinie van Liverpool. Thiago kan door zijn technische vermogen altijd worden ingespeeld en Henderson verzorgt met zijn traptechniek veel kantwissels. De laatste weken spelen er op hun posities met routinier James Milner of de talenten Harvey Elliot en Fábio Carvalho spelers van fors mindere kwaliteit en dat laat zich voelen. Zonder Thiago en Henderson is het Liverpool-middenveld voorspelbaar en daardoor gemakkelijk te verdedigen.

Aanvalsspel

Als Liverpool wel hoger op het veld aan de bal komt, dan kan het nog steeds snel gaan. Met sterspeler Mohamed Salah heeft Liverpool de topscorer van het afgelopen Premier League-seizoen in de gelederen, terwijl er ook met Luis Díaz, Roberto Firmino, Darwin Nuñez en normaliter Diogo Jota (momenteel geblesseerd) veel individuele kwaliteit voor handen is.

Toch wordt het aanvalsspel van Liverpool slechts gedeeltelijk door deze individuele klasse gedragen. In aanvallend opzicht beheerst Liverpool meerdere patronen die de ploeg nog altijd lastig te verdedigen maken. Met Firmino in de punt van de aanval kiest Klopp meestal voor een beweeglijke spits, die veel wegtrekt en ook ruimtes voor anderen maakt. Toch kan Klopp er ook voor kiezen om met Nuñez een diepe spits op te stellen. Tegen Ajax lijkt Firmino echter weer de voorkeur te gaan krijgen.

Wie er ook in de spits speelt; de overige aanvalspatronen blijven onveranderd. De backs van Liverpool spelen vaak erg hoog en breed. Om een tegenstander uit elkaar te voetballen, hanteert Liverpool in het aanvalsspel dan ook veel kantwissels. Meestal gaat dit via het middenveld, maar backs Trent Alexander-Arnold en Andy Robertson hebben ook de traptechniek om het spel direct naar de overkant te verplaatsen.

Verder probeert Liverpool dynamische mensen onder de spits vrij te krijgen. Als Firmino speelt, dan is hij hier vaak een voorbeeld van door zich uit te laten zakken. Maar ook van middenvelders als Elliot, Milner en Carvalho wordt verlangd dat zij onder de spitspositie aanspeelbaar worden. Daarnaast duiken ook de buitenspelers van Liverpool vaak in deze zone op, iets wat mede mogelijk wordt gemaakt door de brede positionering van de backs. Als buitenspelers niet naar binnen komen om in de as van het veld aanspeelbaar te worden, maken zij meestal een loopactie in de diepte. Het is een specialiteit van Salah, die met zijn snelheid iedereen in de luren kan leggen als hij op het juiste moment wordt bediend.

Voor Ajax zal het zaak worden om deze aanvalspatronen middels goede onderlinge communicatie en felle druk op de bal onschadelijk te maken. Met een beetje ruimte kan Liverpool nog steeds gemakkelijk door defensies heen snijden, maar zodra de druk hoger wordt en de ruimtes kleiner heeft het team van Klopp beduidend meer moeite.

Omschakeling naar aanval

Ajax zal dinsdagavond ook bijzonder waakzaam moeten zijn voor de razendsnelle omschakeling van Liverpool. Zeker tegen ploegen die ruimte achter de laatste linie weggeven, zoals Ajax, kunnen The Reds met hun snelheid voorin profiteren. Na balwinst is het spel van Liverpool erg direct en kan de ploeg in twee à drie passes bij het andere doel zijn. Ajax, dat onder trainer Alfred Schreuder na balverlies met nog meer mensen dan voorheen drukzet op de tegenstander, zal dit tegen Liverpool op het hoogste niveau moeten doen. Dat wordt een test, al heeft Ajax de kwaliteiten voor handen om Liverpool ook op dit vlak te bedwingen.

Hierin ligt een belangrijke rol voor spelers als Steven Berghuis, Kenneth Taylor en Dusan Tadić, vaak de grote aanjagers in het drukzetten. Iemand als Edson Álvarez zou mogelijk nog aan de noodrem kunnen trekken als de spelers voor hem de bal niet veroveren, terwijl Ajax met Jurriën Timber en Calvin Bassey bovendien razendsnelle centrumverdedigers heeft om te corrigeren als Liverpool er wel in slaagt de aanvallers aan het werk te zetten.

Omschakeling naar verdediging

Als Liverpool de bal verliest, hanteert het dezelfde principes als Ajax. De dichtstbijzijnde mensen geven in volle intensiteit druk op de bal, om deze zo snel mogelijk weer terug te veroveren. Het is waar Klopp als trainer wereldwijde faam mee verwierf bij Borussia Dortmund en wat hij tot nagenoeg in perfectie doorontwikkelde bij Liverpool. Juist daarom zal het voor Klopp extra pijnlijk zijn om te zien dat zijn ploeg zijn specialiteit niet langer op topniveau beheerst. Tegen Napoli werd pijnlijk duidelijk hoe Liverpool niet meer de pressingmachine van weleer is.

In het Stadio Diego Armando Maradona was de afstemming in het omschakelen naar balverlies vaak niet goed bij Liverpool. Spelers stonden te ver uit elkaar of anticipeerden verkeerd/te laat. Zodoende gaf Liverpool - zeker voor hun doen - ongebruikelijk grote ruimtes weg, iets waar Napoli met hun snelheid voorin dankbaar gebruik van maakte. Dit is iets wat Ajax ook zeker niet zal nalaten als Liverpool de grote problemen in de verdedigende organisatie niet voor dinsdagavond heeft opgelost.

Drukzetten

In het drukzetten op een opbouw van een tegenstander blijft Liverpool onverminderd hoog spelen en risico’s nemen. De spits en een buitenspeler, vaak Salah, zetten het verdedigende centrum van een opponent hoog vast, waarna de rest van de ploeg één op één in de mandekking speelt. Van de Liverpool-back aan de kant van de buitenspeler die doordekt op een centrumverdediger wordt geacht druk te zetten op de vrijkomende back van de tegenstander.

Verdedigende organisatie

Als Liverpool er niet direct in slaagt om de bal te veroveren, vloeit de ploeg terug naar een compacte verdedigende organisatie. Hierin zijn de afstanden tussen de verschillende linies onderling klein, maar kan Liverpool als geheel nog steeds wel hoog op het veld spelen. Dat vormt direct ook een grote valkuil van de ploeg, want tegen Napoli bleek deze manier van spelen dodelijk toen aanvallers en middenvelders te weinig druk uitoefenden op de bal.

Daarnaast is er in Engeland de laatste tijd veel kritiek op de verdedigende kwaliteiten van Alexander-Arnold. Lange tijd snoerde de tot rechtsback omgeschoolde buitenspeler criticasters de mond met zijn spectaculaire en goede aanvallende inbreng, maar nu dat achterwege blijft en de resultaten van Liverpool niet goed zijn wordt er weer veel gekeken naar zijn (gebrek aan) verdedigende kwaliteiten. Alexander-Arnold valt naar hartenlust aan, maar schakelt de laatste weken dikwijls niet snel genoeg om. Bovendien werd tegen Napoli pijnlijk hoe matig de rechtsachter in één op één duels met een technisch vaardige directe tegenstander is. Met toptalent Chvitsja Kvaratschelia had Alexander-Arnold de grootst mogelijke moeite. Het maakt dat er specifiek voor Steven Bergwijn, net als tegen James Tavernier van Rangers FC, grote kansen zullen liggen tegen Liverpool.

Vermoedelijke opstelling:

Alisson; Alexander-Arnold, Gomez, Van Dijk, Robertson; Fabinho, Thiago, Elliot; Salah, Firmino, Díaz.

Conclusie

In Liverpool treft Ajax dinsdagavond een wankelende en gehavende ploeg. Aanvoerder Henderson zal vanwege een blessure sowieso nog ontbreken, terwijl Thiago pas net weer fit is. Bovendien is het afwachten hoe Joe Gomez zich herpakt na zijn horrorwedstrijd op bezoek bij Napoli.

Duidelijk is dat Liverpool dit seizoen niet meer de onaantastbare ploeg van de afgelopen jaren is. Met het vertrek van Mané zijn The Reds flink verzwakt en mede door de personele problemen kloppen de onderlinge afstemmingen in verdedigend opzicht dikwijls niet. In aanvallende zin blijft Liverpool levensgevaarlijk, maar van de verdedigende wanorde moet Ajax normaliter kunnen profiteren. Op Anfield kan de ploeg van Schreuder Liverpool een nieuwe dreun uitdelen in de strijd om Champions League-overwintering.

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: t.zwagerman@ajaxshowtime.com)