De Ajax-trein raast in hoog tempo door, want donderdagavond staat de Europa League-confrontatie met Young Boys alweer op het programma. De koploper van Zwitserland schakelde Bayer Leverkusen uit en komt deze week naar de Johan Cruijff ArenA. Een tactische analyse van het Zwitserse collectief dat loert op snelle uitbraken.

De alleenheerschappij van FC Basel in Zwitserland is niet meer. Ajax-opponent Young Boys werd de laatste drie seizoen al met grote voorsprong kampioen en stevent dit seizoen af op het vierde kampioenschap op rij. De voorsprong op runner-up Servette bedraagt negentien punten, FC Basel volgt als nummer drie op maar liefst twintig punten van Young Boys. Voor trainer Gerardo Seoane zal het met de Zwitserse topclub zijn derde landstitel op rij worden. In het seizoen 2017/2018 werd Young Boys onder Seoane’s voorganger, Adi Hütter, kampioen. Succescoach Hütter kan worden gezien als de grondlegger van de huidige speelstijl van Young Boys.

Zowel als speler en als trainer is Hütter betrokken bij de opkomst van de Red Bull-filosofie in het Oostenrijkse voetbal, waar Red Bull Salzburg wordt ontwikkeld tot een hypermoderne voetbalclub volgens een vast gedachtegoed. Dat gedachtegoed, kort gezegd goed georganiseerd en snel omschakelingsvoetbal, neemt Hütter mee op het moment dat hij in de zomer van 2015 bij Young Boys tekent. Hütter kende als opvolger van Roger Schmidt met het winnen van de dubbel een succesvol debuutjaar bij Red Bull Salzburg, maar door een verschil in inzicht besluit de oefenmeester om de Oostenrijkse topclub al na één jaar te verruilen voor Young Boys. Hier begint Hütter vervolgens met het implementeren van zijn voetbalvisie, iets waar de huidige trainer Seoane inmiddels al jaren succesvol op voortborduurt.

Uitgangspunten

De uitgangspunten van deze voetbalvisie zijn een 4-4-2-formatie, een snelle omschakeling en een goed georganiseerd collectief. Young Boys geeft bij vlagen goed georganiseerde en felle druk en heeft in balbezit dankzij een sterk aanspeelpunt en dynamische mensen daaromheen het vermogen om er razendsnel uit te komen.

Opbouw

In de eerste fase van de opbouw kiest Young Boys er doorgaans voor om de centrumverdedigers laag op het veld te positioneren en de twee controlerende middenvelders kort voor de verdediging uit te laten zakken. De backs houden het veld in deze situatie erg breed, waardoor Young Boys de bal achterin relatief gemakkelijk van kant naar kant kan verplaatsen en in de ploeg kan houden.

Toch is het niet Young Boys’ intentie om van achteruit middels verzorgde combinaties tot kansen te komen. Met het achterin rondspelen wordt namelijk vooral getracht om een tegenstander te verleiden tot drukzetten. Zodra dit gebeurt, hanteert Young Boys van achteruit vrij snel de lange bal richting targetman Jean-Pierre Nsame en hoopt de ploeg vanuit de tweede bal te kunnen profiteren van de ruimtes die er liggen doordat een tegenstander hoog op het veld met meerdere spelers druk heeft uitgeoefend.

Aanvalsspel

Toch is het te kort door de bocht om het aanvalsspel van Young Boys te bestempelen als lange ballen-voetbal. Weliswaar zoeken de Zwitsers graag en snel de lange bal richting de kopsterke Nsame, maar er zit wel een logisch idee achter dit aanvalsspel. Nadat Nsame het kopduel dat volgt uit de lange bal wint, probeert Young Boys vanaf het middenveld met diepgaande en snelle mensen te profiteren van de ruimtes die er vervolgens in veel gevallen liggen op de helft van de tegenstander. Aan Elia Meschack - die samen met Nsame in de spits speelt - en de buitenste middenvelders (doorgaans Christian Fassnacht en Nicolas Moumi Ngamaleu) is het hierbij de taak om met hun snelheid voor diepgang te zorgen.

Met dit spel hoopt Young Boys snel richting het vijandelijke doel uit te breken, maar als de Zwitsers aan de zijkanten van het veld uitkomen bezitten zij nog een ander wapen. Met name Fassnacht hanteert vanaf de rechterflank namelijk vaak de snelle voorzet. Als Fassnacht op rechts de bal heeft en de lange Nsame in de spits zijn stelling heeft ingenomen, aarzelt de Zwitser doorgaans niet om de bal snel voor te geven richting aanvalsleider Nsame. Ook collega-spits Meschack en linkermiddenvelder Ngamaleu komen hierbij voor het doel, terwijl de andere middenvelders loeren op de afvallende bal.

Om de kopkracht van met name Nsame beter te kunnen bestrijden lijkt de kans groot dat Ajax tegen Young Boys met Edson Álvarez in het hart van de defensie zal beginnen. Door afwezigheid van de geblesseerde Noussair Mazraoui zal Jurriën Timber waarschijnlijk weer rechtsback spelen en komt er aan de rechterkant van het verdedigingshart een plaatsje vrij. Afgelopen zondag kreeg Álvarez op deze plek de voorkeur boven Perr Schuurs. Aangezien Álvarez in de lucht een stuk sterker is dan Schuurs, leek trainer Erik ten Hag met deze keuze alvast voor te sorteren op het duel met Young Boys. Álvarez doorstond de test tegen FC Groningen met verve en vormde een solide duo met Lisandro Martínez. Aannemelijk is dat beide latino’s donderdagavond in de Europa League opnieuw samen centraal achterin zullen spelen.

Drukzetten

In het drukzetten wijkt Young Boys iets af van het Red Bull-gedachtegoed. Op de eerste fase van de opbouw van een tegenstander wordt door de ploeg van Seoane wél hoog en fel drukgezet. Maar als een opponent erin slaagt om onder deze druk uit te spelen, zakt Young Boys direct compact in en houdt het de as van het veld gesloten. Zodoende is het absoluut niet zo dat de Zwitsers negentig minuten lang overal op het veld hoog drukzetten.

In de eerste fase van de opbouw gebeurt dit dus wel en hierbij is voor Ajax zorgvuldigheid en waakzaamheid geboden. Het centrale verdedigingsduo wordt door Young Boys met de twee diepe spitsen - die vanaf het middenveld aanlopen - vastgezet. Als een tegenstander de backs inspeelt, worden deze opgevangen door de buitenste middenvelders van Young Boys.

Ajax zal donderdag zoals gebruikelijk een uitzakkende middenvelder als extra man gaan gebruiken om de opbouw te kunnen verzorgen. Dit is ook tegen Young Boys een goede manier om onder de eerste felle druk van de Zwitsers uit te voetballen. De ploeg van Seoane durft namelijk niet overal op het veld één op één te spelen en door te dekken, waardoor er ergens op het veld een Ajacied vrijkomt als Ajax vanaf het middenveld een speler uit laat zakken. Als de Amsterdammers aan de bal vervolgens zuiver zijn, snel handelen en veel bewegen, zal het ondanks de felle eerste druk van Young Boys mogelijk moeten zijn om van achteruit tot aanvallen te komen.

Cruciaal hierbij is dus het niveau dat de ploeg van Ten Hag aan de bal zal halen. Als Ajax slordig is, de spelers onvoldoende arbeid leveren en de ruimtes niet goed genoeg herkennen om vrij te komen (zoals recent tegen PSV het geval was), wordt Young Boys in de kaart gespeeld en kan de opponent na balwinst direct snel uitbreken via haar rappe middenvelders en aanvallers. Precies zoals Young Boys dit ook na het spelen van de lange bal op Nsame tracht te doen.

Verdedigende organisatie

Als Ajax erin slaagt om onder de eerste druk van Young Boys uit te spelen, valt de ploeg terug in een compact verdedigende stelling. De vier verdedigers blijven achterin op lijn spelen en de vier middenvelders spelen hier kort voor. De buitenste middenvelders worden door trainer Seoane bovendien verplicht om hun directe tegenstander - de back van de tegenpartij - in verdedigend opzicht te volgen. Zonedekking en het overgeven van de opkomende back aan een ploeggenoot zijn hierbij uit den boze.

Het is de reden dat oud-Ajacied Miralem Sulejmani, die in 2015 neerstreek bij Young Boys, na meerdere succesvolle jaren inmiddels steeds vaker op de bank zit. Met 45 doelpunten en 50 assists in 190 wedstrijden voor Young Boys kan Sulejmani meer dan prima statistieken overleggen na zesenhalf jaar in Zwitserland. Zoals de Ajax-supporters zich van Sulejmani zullen herinneren kan de Serviër met zijn dribbels en creativiteit van waarde zijn in aanvallend opzicht, maar de gehele tijd achter een opkomende back aanlopen behoort minder tot hetgeen waar Sulejmani zich graag mee bezighoudt. In de huidige speelstijl van Young Boys komt de linkspoot - zeker in grote wedstrijden - daarom minder aan bod en de verwachting is dan ook dat Sulejmani tegen de aanvallend ingestelde Nicolás Tagliafico niet in de basis zal beginnen.

Met de compacte verdedigings- en middenlinie wordt de as van het veld door Young Boys afgesloten en dirigeert de ploeg een tegenstander naar de zijkant van het veld. Enkel de twee aanvallers van Young Boys spelen in de verdedigende organisatie normaliter iets over de middenlijn, maar als de situatie hierom vraagt aarzelt de ploeg ook niet om zich volledig op de eigen speelhelft terug te trekken. Dit is vergelijkbaar met wat de meeste Eredivisie-ploegen tegen Ajax doen en ook Lille OSC deed dit in de vorige ronde bij vlagen. Met een hoge paszuiverheid, dynamiek en creativiteit in balbezit zal Ajax deze compacte defensie moeten kunnen kraken.

Vermoedelijke opstelling

Faivre; Hefti, Lustenberger, Camara, Lefort; Fassnacht, Lauper, Aebischer, Ngamaleu; Meschack, Nsame.

Conclusie

Young Boys opereert als een goed georganiseerd collectief en heeft de wapens om er in aanvallend opzicht snel uit te komen. Het directe spel van de Zwitsers is hun grote kracht en Young Boys weet zowel na fel drukzetten als na een lange bal in de opbouw in deze grote kracht te komen. Ajax weet zodoende waar het donderdagavond voor zal moeten waken.

Voor de Amsterdammers is het gemis van Daley Blind een behoorlijke aderlating. Met zijn terugkeer had Ten Hag ervoor kunnen kiezen om met Blind op de plek van Mohammed Kudus meer controle op het middenveld in te bouwen, waardoor Álvarez zich als centrumverdediger kon gaan ontfermen over de sterke Young Boys-kapstok Nsame. Op de voorbeschouwende persconferentie zinspeelde Ten Hag na het afhaken van Blind op een nieuwe basisplaats voor Kudus, met wiens voetballende vermogen Ajax goed onder de eerste druk van Young Boys uit zou kunnen spelen.

In die samenstelling is het echter wel de vraag of Ajax zich voldoende kan wapenen tegen de snelle uitbraken van Young Boys. Waakzaamheid is benodigd, want Bayer Leverkusen ervoer vorige ronde hoe individuele fouten het felle Young Boys in de kaart kunnen spelen en kunnen leiden tot een Europa League-uitschakeling. Aan Ajax de taak om over twee duels aan te tonen dat de Amsterdammers niet dezelfde fouten maken en Young Boys met goed voetbal over de knie kunnen leggen.

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: t.zwagerman@ajaxshowtime.com)

Denk jij dat Ajax en Young Boys in de rust gelijkstaan, maar Ajax uiteindelijk wel wint? Zet in en krijg 4,50 keer je inzet terug!