Nog één horde en Ajax heeft voor het tweede jaar op rij het hoofdtoernooi van de Champions League bereikt. APOEL Nicosia is de tegenstander, een oude bekende die het afgelopen seizoen kampioen werd van Cyprus en de Amsterdammers al eens trof in de groepsfase van het miljardenbal. Destijds kende de equipe van Frank de Boer weinig moeite met de Cyprioten en ook tijdens deze twee edities is Ajax torenhoog favoriet.

APOEL Nicosia werd afgelopen seizoen voor de zevende keer (!) op rij kampioen van Cyprus, maar is volgens ex-Ajacied Hedwiges Maduro niet per se het sterkste team van het land. PSV treft in de Europa League Apollon Limassol en zij zijn stiekem misschien wel beter dan de opponent die Ajax tegenkomt in de play-offs van de Champions League.

Sterker of niet, het afgelopen voetbalseizoen reeg APOEL weer een prijs aan het palmares en werd het getraind door Paolo Tramezzani. De Italiaan is inmiddels vertrokken en opgevolgd door de Duitser Thomas Doll, die tussen het tweeluik met Qarabag in de honneurs voor het eerst waarnam. Doll is een ervaren oefenmeester die in het verleden onder meer Hamburger SV, Borussia Dortmund en Al-Hilal onder zijn hoede had. Vorig seizoen kwam hij als interim-manager binnen bij Hannover 96, maar kon hij de Bundesliga-club niet behoeden van degradatie. Nu is hij aangesteld op Cyprus en schakelde hij, na een 1-2 nederlaag in eigen huis, knap Qarabag uit op weg naar het tweeluik met Ajax. Na een thuisnederlaag werd in Azerbeidzjan ietwat gelukkig met 0-2 gewonnen.

Kansen voor Ajax in de halfruimtes 

Wat opviel tijdens het debuut van Doll als hoofdtrainer van APOEL is dat de ploeg niet schroomt om terug te deinzen in een compact, diep blok. In de beginfase tegen Qarabag proberen de Azerbeidzjanen snel een goal te maken en wordt APOEL teruggedrongen. Hieronder is te zien dat liefst acht spelers van de Cypriotische kampioen rond het eigen zestienmetergebied staan, ook later in de wedstrijd is dit meermaals het spelbeeld. APOEL lokt Qarabag richting de zijkant, zodat zij via deze posities gevaar moet stichten. Dat laatste lukt aardig, waardoor APOEL soms met kunst en vliegwerk overeind blijft.

In bovengenoemde ruimten liggen gelijk kansen voor Ajax, want zowel in Cyprus als in Amsterdam doen soortgelijke situaties als hierboven zich waarschijnlijk voor. Bijna alle teams beschermen tegenwoordig het midden van het veld en sturen de ploeg aan de bal richting de zijkant. APOEL doet dit ook, maar heeft moeite met lopende mensen die overlappen of in de halfruimtes opduiken. Qarabag sticht op deze manier gevaar en aan Ajax de taak hetzelfde te doen.

In de tactiek van de Amsterdammers komen loopacties aan de zijkant structureel terug, reden genoeg om aan te nemen dat de manschappen van Erik ten Hag hierop zullen inspelen. Vooral Hakim Ziyech, als hij speelt, en de andere flankaanvaller zullen aan de zijkant de mogelijkheid krijgen om hun creativiteit te laten floreren, terwijl ook de backs van Ajax een belangrijke rol vertolken met het opkomen aan de binnen- en/of buitenkant.

Creativiteit voorin, aanvallende backs 

Over het algemeen hanteert APOEL op papier een 5-3-2-formatie met drie centrale verdedigers, twee backs die hoog op het veld staan, twee controleurs, een nummer tien en twee aanvallers. In balbezit verandert dit systeem soms in een formatie met twee centrale verdedigers, met drie centrale middenvelders daarvoor. De backs zorgen voor wijdte door hoog op het veld te staan. Komt APOEL door de eerste fasen van balbezit heen, dan fungeren zij als flankaanvallers (zie hieronder). Het voordeel hiervan is dat de Cyprioten met meer mannen kunnen aanvallen wanneer zij in de offensieve zones terechtkomen, nadeel hiervan is dat de ploeg kwetsbaar is in de omschakeling.

Qarabag maakt hier op Cyprus goed gebruik van en scoort twee keer als de ruimte in de omschakeling toeneemt. Zoals hieronder is te zien, zet Qarabag een counter in. De kampioen van Azerbeidzjan komt er niet eens zo razendsnel uit, maar de transitie van aanval naar verdedigen laat bij APOEL te wensen over.

Hierdoor scoort Qarabag de 0-1, alvorens bij de 0-2 in een soortgelijke situatie opnieuw het net te vinden. Twee spelers komen door via de zijkant, de opkomende linksback stelt de APOEL-verdediger voor een keuze en seconden later ligt de bal in het net.

Tomás Di Vicenti

Waar APOEL defensief kwetsbaar is, moeten ze het aanvallend vooral hebben van afstandsschoten, standaardsituaties en de creativiteit voorin. Hoewel eerstgenoemde doorgaans relatief weinig kans op een doelpunt oplevert, schiet APOEL vaak van ver. Matige schotlocaties of niet, de pogingen belanden regelmatig tussen de palen. André Onana moet zich hierop voorbereiden en goed positie kiezen als er ruimte is vanuit de tweede lijn.

Het creatieve brein van APOEL is de Argentijn Tomás Di Vicenti. De aanvallende middenvelder speelt met nummer tien op zijn rug en zet de lijnen uit. Hij verdeelt het spel, is verantwoordelijk voor de standaardsituaties en neemt het doel van de tegenstander vaak onder vuur. Moussa Al Tamari is een andere speler die opvalt. De aanvaller is aardig met zijn rug naar de goal, behendig en was indirect verantwoordelijk voor de APOEL-productie tegen FT Sutjeska met een versierde penalty en assist.

In balbezit probeert APOEL de voorste spelers te bereiken, om vanuit daar doelgevaar te stichten. Ligt er ruimte achter de defensie van de tegenstander, dan hebben de aanvallers de bewegingsvrijheid voorin om naar de zijkant uit te wijken. Hebben de backs de ruimte om mee naar voren te gaan, dan komen ze zoals eerder aangegeven mee op om APOEL aanvallend te helpen middels loopacties en voorzetten. Goals uit open spel moeten komen van Andrija Pavlovic, de spits die vorig seizoen nog uitkwam voor Rapid Wien en daarvoor FC Kopenhagen. Penalty’s zijn voor bovengenoemde Di Vicenti.

Favorietenrol Ajax 

Overall moet Ajax geen enkele moeite hebben met APOEL Nicosia. Individueel zijn de Amsterdammers beter dan de opponent uit Cyprus en ook als team zit het beter in elkaar. Tegen Qarabag is APOEL met geluk doorgegaan en het is de vraag of PAOK Saloniki minder was dan de aanstaande tegenstander. Offensief creëert APOEL niet bijster veel en defensief heeft Ajax de precieze wapens om Doll en consorten pijn te doen.

Heeft Hakim Ziyech het op zijn heupen, speelt Ajax haar eigen spel in balbezit en is de Amsterdamse club beide wedstrijden gefocust, dan mag het tweeluik met APOEL geen enkel probleem zijn. Werd het in 2014 nog 1-1 op Cyprus en 4-0 in Amsterdam, moet het dit keer zeker mogelijk zijn om twee keer met winst van het veld te stappen. APOEL zelf toonde al respect en wrong zichzelf in de underdogpositie en dat lijkt terecht. Ajax moet waarschijnlijk haar geduld bewaren tegen een gesloten defensie, maar als het haar gewoonlijke niveau haalt is een nieuw Champions League-avontuur een feit.

Sjors van Veen (Twitter: @SjorsvVeen | e-mail: sjorsvanveen@live.nl)