Bekende Nederlanders en Ajax. Waarom zijn ze fan geworden van de Amsterdamse club en hoe beleven zij de wedstrijden van hun grote liefde? Komen ze vaak in het stadion of kijken ze de wedstrijden liever thuis of in de kroeg? En wat vinden ze eigenlijk van het huidige Ajax? In de rubriek ‘Onze Trots’ gaan we op zoek naar de liefde voor Ajax van de BN’ers. In deel 1: de zeer uitgesproken oud-journalist en politicus, Jan Roos.

Amsterdamse Roots
Vanwege de vele omzettingen richting het Noord-Hollandse dorpje Bergen passeerden wij onderweg onder meer de haven van IJmuiden. Bij aankomst in restaurant Loetje in de woonplaats van Jan Roos maakte hij daarbij meteen de opmerking dat er in IJmuiden vrijwel alleen maar suïcidale mensen wonen. Na onze iets te lange rit, konden we ons goed vinden in de opmerking van Roos. Een ding was zeker, de toon voor het gesprek met de politicus was direct gezet.

‘Mijn vriendin is voor PSV, ze komt ook uit Eindhoven. Maar we kijken niet samen naar het voetbal. Ik kan het niet hebben dat iemand naast me zit en zou juichen voor PSV’, begint Roos, die vervolgens uitlegt hoe zijn liefde voor Ajax is ontstaan. ‘Bergenaren houden niet zo van Alkmaar en van AZ. Er zijn hier meer Ajax- dan AZ-fans. Ik ben opgegroeid in Bergen, daarna heb ik vijftien jaar in Amsterdam gewoond. Toen ik kinderen kreeg, ben ik weer naar Bergen gegaan. Wij hebben Amsterdamse roots, dus dan ben je voor Ajax. Ik ben ermee opgegroeid. Voor mij is het de club van Nederland.’

'Hier verderop heb je het Zeepaardje, dat is echt een Ajax-kroeg. Een beetje fanatiek Ajacied gaat daar kijken. Ik ga er altijd met mijn vader heen. Een tijdje geleden zaten we daar een wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord te kijken. Toen liepen er drie Rotterdammers naar binnen en toen Feyenoord scoorde, gingen zij juichen. De barkeeper heeft ze naar buiten gestuurd', lacht Roos, die vroeger ook in jeugdcafé De Heerlijkheid ging kijken. ‘Een Ajax-kroeg. Dan was het echt de hele avond feest. We hebben daar nog de finale om de wereldbeker gekeken. Vanaf acht uur in de ochtend was het open, gingen we direct aan het bier.’

Ook keek Roos vroeger als klein kind al naar de wedstrijden van Ajax in de Europa Cup I. ‘Zat ik de hele dag de televisie te testen thuis. Plekjes uitzoeken op de bank. Ik moest altijd elke helft wel een keer naar de wc en altijd scoorde Ajax op dat moment. Mijn vader zei toen op een gegeven moment: "Ga eens even pissen!". We keken heel fanatiek. Ik zat ook altijd in een Ajax-shirt voor de televisie en in ’95 liep ik altijd de hele dag in een shirt van Ajax.'

Het café waar Roos vaak Ajax kijkt.

Ervaringen in het stadion
Roos noemt zichzelf een fanatieke supporter. Eentje die tijdens de wedstrijd constant aan het schreeuwen is. In de beginjaren van de Amsterdam ArenA had hij het dan ook weleens niet zo naar zijn zin. ‘Ik heb in zo’n vak vol tandartsen gezeten. Verschrikkelijk. Als er dan gescoord werd, hadden ze dat niet eens in de gaten. Waren ze aan het netwerken. Ik zit altijd op het puntje van mijn stoel, naast mijn vader. Als de scheidsrechter wat verkeerds doet, staan we wel te schreeuwen.’

‘Maar toen de ArenA net geopend was, was het heel saai', vervolgt hij. 'Ik had toen ook een seizoenkaart, zaten ongeveer ter hoogte van de middenlijn. Het leek wel een dagje Efteling. Voetbal is een volkssport, maar het leek wel een tandartsvereniging. Ik zat daar en er was echt geen moer aan.’

Verder was Roos ook aanwezig bij het welbekende staafincident in de wedstrijd tegen Austria Wien in de Europa Cup II. ‘Sterker nog, ik zag die jongen die staaf gooien. Weet je wat heel grappig was. Ik nam een krat voor frisdrankflessen mee het stadion in om op te staan. Daar kwam ik toen het stadion mee in. Zie je het voor je? Dat kon toen gewoon. Toen stond ik dus heel hoog en zag ik die idioot die staaf gooien naar die keeper.’

Al voorafgaand aan de wedstrijd stookte Freek de Jonge het vuurtje op. ‘Hij was stadionspeaker. Destijds was Kurt Waldheim de president van Oostenrijk, een vermeende oude nazi. Riep Freek om dat Simon Wiesenthal aan de telefoon hing. Dat was een Joodse nazi-jager. Nou, toen was de sfeer meteen al heftig.’

Politiek
Als lijsttrekker van VNL (Voor Nederland) is Roos uiteraard ook geïnteresseerd in de randzaken rondom het voetbal. Aanstaande zondag staat de kraker tussen Feyenoord en Ajax op het programma, maar supporters van de bezoekende partij zijn nog altijd niet welkom. ‘Dat vind ik zo’n onzin, dat supporters van beide clubs niet meer bij elkaar in het stadion kunnen zijn. Natuurlijk is er tuig, maar daar heb je de ME voor. Eerst sla je ze met de lange lat en daarna sluit je ze op. Kan je daarna ook nog met een stadionverbod komen.’

‘Maar het hele publiek daarvoor straffen, ik houd daar niet van. Daarmee verpest je dus het spel. Het spel is niet alleen maar 22 mannen en een bal, maar ook heel veel mensen eromheen die komen kijken. Het ene publiek dat het andere publiek uitdaagt, dat is ook een spel. Niets mooier toch? Waar ik heel veel moeite mee heb, is dat sommige harde kernen van clubs zoveel rotzooi uithalen dat de samenleving daar miljoenen aan kwijt is. Ik denk dat de clubs daar hun verantwoordelijkheid in moeten nemen.’

Verder worden er bij Ajax ook vaak liedjes gezongen over joden, iets waar Roos ook niet al te blij van wordt. ‘Dan hoor je “wie niet springt, is geen jood”. En de tegenstander komt met antisemitische liedjes. Dat gekoketteer met dat Jodendom, dat slaat natuurlijk nergens op. Geen enkele jood vindt dat leuk. Ik doe er dan ook zelf niet aan mee.’

Ajax 1
Dan is het tijd om het eens over het eerste elftal van Ajax te hebben. Sinds afgelopen zomer staat Peter Bosz voor de groep, maar de oud-werknemer van onder meer GeenStijl en Powned vindt het lastig om te zeggen of de Apeldoorner een echte Ajax-trainer is. ‘Het is fijn dat hij gedurfder wil spelen, maar ik mis bravoure bij Bosz. Het is gewoon een stille muis, dat hoort niet bij Ajax. De Boer had dat wel, die had meer charisma. Die had meer uitstraling dan Peter Bosz, maar dat heeft een theekopje ook. Maar ja, ik heb liever goed attractief voetbal en een saaie lul op de bank, dan andersom. We hadden weliswaar vier titels achter elkaar onder De Boer, maar dat lag aan de armoe van de competitie. Bosz een Ajax-trainer? Dat denk ik niet nee.'

Ook het verwachtingspatroon hangt als een donkere wolk boven het Ajax van nu. ‘Als Ajacied moet je verwachten dat je mooi voetbal te zien krijgt en dat je wint. Als ze dat niet doen, falen ze. Als ze winnen met 1-0 met slecht voetbal, hebben ze eigenlijk verloren. Ik ben als Ajacied geboren en had daardoor een enorme hekel aan Feyenoord. Maar hoe ouder ik word, hoe milder ik ben richting Feyenoord. Ik gun ze de titel meer dan PSV. Als je kijkt wie op het moment het mooiste voetbalt, is dat niet in de Arena. Waar dat wel is? Dat zeg ik niet, dat krijg ik niet uit mijn mond. Als het bij Feyenoord niet gaat, dan werken ze er heel hard voor. Bij Ajax is het altijd van: "het gaat niet lekker, we doen het volgende week wel weer." Waardeloze instelling. Het mooie is namelijk dat als je wel je best doet, je een transfer kan maken, een enorme bak geld verdienen en alle mooie meiden van Milaan en Barcelona kan krijgen.'

95-syndroom
Ten tijde van de winst in de Champions League in 1995 speelde Ajax onder toenmalig trainer Louis van Gaal in een 3-4-3-systeem. Inmiddels denkt Roos heel anders over dat systeem. ‘3-4-3 was onze uitvinding van de eeuw, daar wonnen we alles mee. Als je daar nu mee aankomt, denkt de tegenstander ook: haha, laat maar komen die sukkels. In 1996 is dat systeem overleden', concludeert Roos.

‘Je kan in de eerste ronde lekker je eigen spel spelen en er uitvliegen, dat is ook een keuze. Maar ik zou een andere keuze maken. Of Ajax zichzelf te hoog inschat? Dat is dus het hele probleem. Niet alleen met de club, maar ook met de fans. Je denkt: even die Karpaten (FK Rostov, red.) oprollen, maar dat gaat niet. We hebben het 95-syndroom.’

Huursoldaten
De kersverse politicus begrijpt verder ook niets van de huurlingen die nu bij Ajax rondlopen. ‘Waarom moeten wij een Traoré huren?’, vraagt hij zichzelf hardop af. ‘Dat komt omdat er iets mis is gegaan in de jeugdopleiding. Wij waren toch de kampioenen van de spitsen. Waar zijn de Bergkampen en de Kluiverts? Dat die rare Leo Beenhakker zo’n Zlatan wist te kopen, ja dat zijn de parels die je moet kopen. Verder moet je gewoon spelers opleiden’, vindt Roos. ‘Je hoeft toch niet net als Vitesse allemaal van die huursoldaten uit Engeland te halen, die te slecht zijn voor de Premier League? Dat moet toch niet het Ajax-systeem zijn. Ze moeten toch uit de jeugdopleiding komen, dat ze echt iets gaan worden, dan verkoop je ze voor een lieve duit en dat geld steek je dan in de opleiding.'

Roos is geen fan van de huur van Bertrand Traoré.

Roos is niet blij met de huidige samenstelling van het team. ‘Blijkbaar is er iets misgegaan met de opleiding, dus dan moet je daarin gaan investeren. Het is een lange termijn situatie. In de tussentijd kan je het dan oplossen met aankopen. Dan snap ik niet dat je een Traoré gaat huren', vervolgt hij, waarna hij ook de komst van Tim Krul bekritiseert. 'Die huidige keeper doet het prima. Het huren van Krul is totaal zonde van het geld. Onana doet het hartstikke goed. Met Cillessen vond ik het altijd eng, goede keeper, maar soms even helemaal niet. Onana houdt ballen tegen en is niet irritant aanwezig,’ stelt de lijsttrekker van VNL.

Roos is dan ook van mening dat het huren van spelers een kortetermijnvisie is. ‘Het is leuk als je met Traoré een kampioenschap overhoudt. Maar als je een eigen jongen ervaring op laat doen, kun je misschien drie of vier keer kampioen worden. Waar ik moeite mee heb, is dat je vroeger acht spelers uit de opleiding had en dat vulde je aan met aankopen. Nu is het andersom geworden. Het systeem gaat niet goed. Dat moet heel snel veranderen.’

Technisch beleid
Verder spraken wij Roos ook over het huidige technisch beleid. Hoe goed zijn de spelers die doorstromen uit de jeugdopleiding nou eigenlijk? En wat vindt hij van het Amsterdamse aankoopbeleid? Volgens de lijsttrekker is een speler als Siem de Jong exemplarisch voor de huidige situatie bij Ajax. 'Siem kon leuk voetballen. Ik denk dat hij een 6,5 is. Een leuke voetballer. En dan gaat hij, omdat hij zelf ook vindt dat hij een keer naar het buitenland moet, bij een club in Engeland op de bank zitten. Nu zit hij op de bank bij PSV.'

Inmiddels is het al bijna dertien jaar geleden dat Roos de laatste echte topper heeft zien rondlopen bij de Amsterdamse club. ‘Wat is nou de laatste 8 of 9 bij Ajax? Eriksen bijvoorbeeld, dat was gewoon een 7. Met Sneijder heb je echt de laatste 8, bij Inter was hij goed, daarna eigenlijk ook niet meer. Hij is een 8, geen 9 of 10. Zlatan was de laatste 9. Het grappige aan die Zlatan was dat Leo Beenhakker zo trots was dat hij naar Ajax kwam. Dat eerste seizoen bij Ajax dacht ik: "Waar ben je nou trots op man?" Ik heb mijn vingers kapot gefloten. Wie is die idioot? Hij kon helemaal niet voetballen. Daar denk ik nu wel anders over.’

Voor Roos was Zlatan Ibrahimovic de laatste '9' bij Ajax.

Ook over het opnieuw aanstellen van Marc Overmars is Roos niet echt te spreken. De in het verleden behaalde resultaten bieden geen hoop voor de toekomst, meent hij. Maar ook zijn voorgangers moeten het ontgelden. ‘Je hoort dat Overmars een nieuw contract aangeboden krijgt, dat vind ik nogal wat. Hij heeft alleen maar bagger gekocht, noem nou eens een hele goede aankoop? Het aankoopbeleid is al heel lang naadje. Voor Overmars ook al. Suárez en Huntelaar, dat was leuk, maar wat denk je van die mafkees uit Servië. Hoe heet ‘ie, die dikke? Oh ja, Sulejmani. Ik zal je vertellen, die Verbeek was toen coach van Heerenveen en toen speelde hij een hele goede wedstrijd tegen Ajax en zei Verbeek: "Ik snap niet dat Ajax hem niet koopt." De volgende dag hadden ze hem gekocht voor ruim zestien miljoen. Wat heeft die Verbeek gedaan, dacht ik. Hij bepaalt wat Ajax aankoopt.’

Davinson Sanchez
Davinson Sanchez is op moment razend populair bij de fans en ook de media zijn lyrisch over de Colombiaanse stopper. De opiniemaker uit Bergen is toch een beetje huiverig. Het zal voor hem niet de eerste keer zijn dat hij zich in eerste instantie verkeek op een aankoop van Ajax. ‘Kijk, die Sanchez doet het hartstikke goed in de afgelopen wedstrijden. Ik kan me ook nog wel herinneren dat iedereen zei dat die Veltman zo verschrikkelijk goed was. Dat is een redelijke verdediger met iets te vaak een foutje. Als de competitie serieus was, dan zou Veltman niet spelen bij Ajax. Daarom wil ik het met Sanchez ook nog wel even zien.'

Ook bij Kasper Dolberg waakt Roos voor overschatting. ‘Ja, het ziet er heel goed uit. Maar El Ghazi was ook heel goed de eerste wedstrijden van vorig seizoen, daar hebben we daarna ook geen moer meer aan gehad. Nu loopt hij in de weg. Je hebt toch ook zoveel van die andere types gehad. Bijvoorbeeld Andersen en Fischer. Fischer was ook verschrikkelijk. Die man verspeelde altijd de bal. Had je de laatste vijf minuten een doelpunt nodig, gingen ze de bal aan Fischer geven. Dan denk ik: "Schiet hem dan maar in de tribune. Heeft iemand tenminste nog een bal om mee naar huis te nemen". Een bal op Fischer, is de bal kwijt.’

Kroegpraat
Na anderhalf uur praten over Ajax, komt het gesprek tot een einde. ‘Dit voelt helemaal niet als een interview man, dit is gewoon lekker lullen over voetbal. Dat doe ik ook met mijn vrienden in de kroeg. Alleen dan drink ik geen cola, maar bier,’ grapt Roos en schudt ons de hand. We verlaten het leuke restaurantje in Bergen en stappen in de auto. Op de terugweg naar Amsterdam besluiten we de haven van IJmuiden maar te mijden.

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)
Harry Vlug (Twitter: @H_Vlugger | e-mail: harryvlug@gmail.com)