Nouri, de belofte. Het is het verhaal over een uitzonderlijk voetbaltalent, geschreven door Henk Spaan. In het boek probeert Spaan een zo duidelijk mogelijk beeld te geven over de voetballer Nouri, maar ook over de persoon Nouri. In aanloop naar de uitgave van het boek en de boekpresentatie sprak Ajax Showtime met de auteur.

Het boek over Nouri is het boek dat er moest komen, zo vindt Spaan. 'Ik had heel sterk die behoefte, omdat ik hem zo lang heb gevolgd (vanaf Nouri's negende jaar was Spaan een trouwe volger, red.). Je kunt wel op Youtube filmpjes kijken, maar ik vond dat er iets moest zijn wat duurzamer is dan alleen een filmpje. In een boek blijft het beter bewaard. Of ik het eervol vind? Ik weet niet of dat het juiste woord is. Ik dacht dat ik mijn hele vakmanschap in dienst moest stellen van dit boek. Zorgen dat het zo goed mogelijk wordt. Ik vind dat Nouri een mooi boek over hem verdient.'

Vooral positief

Spaan en Nouri leerden elkaar, zoals in het boek te lezen is, ook persoonlijk kennen. Aan het einde van het boek is ook een appje van Nouri aan Spaan te lezen. Het is een schitterend dankwoord voor de vele positieve columns van Spaan in Het Parool. De tragedie hakte er bij Spaan dan ook flink in. 'Ja, het heeft mij ook persoonlijk geraakt. Dat kun je alleen niet gebruiken als je bezig bent met het schrijven van een boek. Ik moest eigenlijk een tweedeling van mezelf aanbrengen: degene die probeert om een zo goed mogelijk document af te leveren en degene die enorm begaan is met het lot van die jongen.'

Het boek is vooral een positief boek over Nouri. Zijn voetbalkwaliteiten en zijn persoonlijkheid worden geloofd en dat is precies wat Spaan wilde. 'Ik heb een paar keer het verwijt gehad dat het zo positief is. Ik heb best wel eens stukjes over spelers geschreven die minder positief waren, maar over Appie valt er niets negatiefs te schrijven. Niet over zijn voetbalkwaliteiten en ook niet over zijn karakter en persoonlijkheid', aldus Spaan, die er ook bewust voor koos om niet veel ruimte te besteden aan de juridische kant van het verhaal. 'Ik was er niet in geïnteresseerd. Ik dacht bij mezelf ook: misschien gebeurt er iets wanneer het boek net uit is. Ik heb de geschiedenis van Appie geboekstaafd. Daar horen de medische en juridische kanten misschien wel bij, maar dat is meer voor de dagbladen, denk ik.'

Onderschatting van situatie rond Nouri

Na het lezen van het boek vallen twee dingen op. Allereerst wordt nog duidelijker hoe groot het voetbaltalent van Nouri was en bovenal wat een geweldige persoonlijkheid hij heeft. Daarnaast krijg je - als lezer - nog meer het idee dat de hele situatie rondom Nouri enorm onderschat is geweest. Zo valt in het boek te lezen dat sommige spelers slecht sliepen en last hadden van hartkloppingen, ofwel sommige spelers kampten met verschijnselen van een post-traumatische stressstoornis. 'Ja, dat was ook mijn conclusie', zegt Spaan, die voor het boek gesprekken voerde met onder meer Donny van de Beek, Noussair Mazraoui, Leon Bergsma en Marcel Keizer. 'Door wat zij mij vertelden, ben ik wel tot de slotsom gekomen dat ze de zaak beter hadden moeten aanpakken.'

Aan de andere kant is Spaan van mening dat je dat niet kunt afschuiven op eventuele onkunde of een gebrek aan ervaring in het management van directieleden Edwin van der Sar en Marc Overmars. 'Ik denk dat het voor elke manager bijna niet op te lossen of te doen is in zo'n situatie, want het is extreem. Maar om er alleen een jongen bij te halen die volleybalcoach is en daar in de mentale begeleiding zit en een overleg met Foeke Booy...ik denk dat dat te weinig is geweest. Ik vermoed dat ze beter een aantal professionele hulpverleners erbij hadden moeten halen. Inderdaad, meer op de individuele speler gericht', aldus Spaan.

Niet alleen de spelers hadden het zwaar. Ook toenmalig hoofdtrainer Marcel Keizer, die een enorme fan is van Nouri, zegt in het boek dat het voor hem heel zwaar is geweest. 'Ik denk dat hij zich een beetje in de steek gelaten heeft gevoeld door de directie. We weten allemaal wat voor persoonlijkheden Van der Sar en Overmars zijn. Ze lopen niet over van empathie. Dat heeft niet iedereen. Je kunt het ze ook niet kwalijk nemen. Fulco van Kooperen (zaakwaarnemer Nouri, red.) zei altijd tegen mij: Overmars appt mij steeds hoe het gaat. Ze zijn er wel mee begaan. Je kon het ook zien aan de persconferentie van Van der Sar, hoezeer hij ermee begaan is. De warmte zit er wel, maar het zit een beetje verborgen.'

Spaan sprak de geïnterviewden - zij waren allen meteen enthousiast ('Ja, voor Appie doen we dat natuurlijk) - aan het begin van dit kalenderjaar. Alleen Mazraoui volgde wat later. De gesprekken waren dus in de tweede seizoenshelft van het vorige seizoen en duidelijk is dat de spelers er toen meer moeite mee hadden dan vanaf de buitenkant mogelijk werd gedacht. 'Donny heeft ook niet voor niets besloten om niet meer naar hem toe te gaan. Alleen in het begin kwam hij er en daarna heeft hij - zoals in het boek te lezen valt - in overleg met zijn ouders besloten om er niet meer heen te gaan. Aan het einde van het vorige seizoen is hij wel weer geweest.'

Abdelhak Nouri samen met zijn goede vriend Donny van de Beek ten tijde van het trainingskamp in Qatar (januari 2015).

Dolletje met Huntelaar

Een speler die ook een bezoek bracht aan Nouri in het ziekenhuis is Klaas-Jan Huntelaar. De spits maakte de kleine middenvelder eigenlijk maar een week mee, maar toch liet Nouri een behoorlijke indruk achter. Tijdens een partijvorm, waarbij Huntelaar tegen Nouri speelde, werd de spits in de maling genomen door zijn jongere teamgenoot. 'Klaas, Klaas', riep Nouri, waarna Huntelaar de bal hem toespeelde. 'Dat vond ik een heel ontroerend beeld. Dat Klaas daar aan het bed van Appie vertelt dat hij niet meer van die geintjes moet uithalen. Dat vond ik echt zo mooi. Dan blijkt wel uit alles dat zelfs een doorgewinterde prof als Huntelaar gewoon totaal onder de indruk was geraakt van de persoonlijkheid van Nouri. En vergeet ook niet dat hij het op een heel vroeg moment gezien heeft, hè', doelt Spaan op het tragische moment in Oostenrijk. 'Hij, Eiting en Mazraoui. Ik denk dat dat wel een hele diepe indruk heeft gemaakt.'

Architect van het voetbal

Het komt niet vaak voor dat de naam van een Ajacied wordt gescandeerd nog voordat hij officieel gedebuteerd is in het eerste van Ajax. Nouri overkwam het wel. 'Dat is toch geweldig', zegt Spaan, die wel weet waarom Nouri zo populair was. Immers, wanneer de creatieveling bij Ajax A1, Ajax B1 of Jong Ajax speelde, zat het altijd vol. 'En dat is nu absoluut niet meer het geval. Dat zegt genoeg over Nouri. Hij was de architect van het voetbal wat ze speelden.'

Bij Ajax, maar ook in de wijk waar Nouri en ook Spaan opgroeiden - Geuzenveld - was Nouri degene tegen wie iedereen opkeek. 'Ten eerste was hij de beste voetballer. De beste voetballer is altijd de baas in de kleedkamer. Bovendien had hij een innemende persoonlijkheid. Dat is ook een goede scène waarover Michel Kreek vertelt. Als hij iets aan de rechtsback stond uit te leggen, kwam Appie erbij staan, zodat hij later ook nog aan die jongen kon uitleggen wat de trainer nou precies bedoeld had. Hij was totaal betrokken bij zijn teams.'

Het is een van de vele verhalen die Spaan geraakt heeft. De auteur noemt nog een voorbeeld. 'Wat ik geweldig grappig vond, is dat Nouri als tienjarige aan Hamkas chips zat te ruiken bij Leon Bergsma thuis. Als het ham is, mag hij er niet van eten, als het kaas is wel. Dat is zó grappig. Of het beeld van Appie en Stevie (Bergwijn, red.): een Marokkaans-Nederlands jongetje en een Surinaams-Nederlands jongetje die in de Jaap Edenhal op ijshockeyschaatsen aan het schaatsen zijn. Ik zat tijdens Nederland-Duitsland nog te denken toen ik Stevie zag: misschien had Appie er ook wel gelopen.'

Europese top

Het Nederlands elftal halen: dat had Nouri zeker moeten lukken. Volgens Spaan had Nouri de Europese top kunnen bereiken. 'Dat denk ik zeker. Ik heb nooit anders gedacht. Vanaf het moment dat ik hem samen met Stevie zag lopen....ze waren niet te stuiten! Ik zie in de jeugd van Ajax nu ook geen Nouri lopen', aldus Spaan, die in zijn boek ook schrijft over de mentaliteit van Nouri. Niet alle trainers zagen het namelijk écht in Nouri zitten. Jaap Stam niet bij Jong Ajax en Peter Bosz niet bij het eerste van Ajax. 'Ik neem het hen kwalijk, omdat ik een enorme fan van Nouri ben en een enorme liefhebber van zijn spel. Ik vond het gewoon doodzonde. Drie weken voor de Europa League-finale speelde Ajax tegen Go Ahead Eagles. Speelde Nouri Kluivert twee passes vanaf vijftig meter op zijn stropdas. Dat betekende dat hij in vorm was. Toen zette Bosz hem tijdens de finale op de tribune, zonder dat hij het hem zelf verteld had (Nouri moest het horen van toenmalig teammanager Tjerk Smeets, red.).'

Na de vreselijke gebeurtenis in Oostenrijk kwam Spaan een tijd lang minder op De Toekomst. 'Ik dacht: waarom zou ik erheen gaan? Dit seizoen ben ik wel al weer een paar keer geweest, maar in het begin voelde je wel een bepaalde leegte', zegt de schrijver, die nu geniet van spelers als Naci Ünüvar en Ryan Gravenberch. Toch denkt Spaan dat - hoe groot die talenten ook zijn - niemand in de buurt komt van Nouri. 'Het is ook bijna niet te vergelijken.'

Het boek Nouri, de belofte ligt sinds dinsdag 16 oktober in de winkels.

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)

Het boek is te bestellen op AjaxShop.nl.