In de rubriek 'Blik op Jong Ajax' (BoJA) zoomt Ajax Showtime regelmatig in op Jong Ajax, het beloftenelftal van Ajax dat uitkomt in de Keuken Kampioen Divisie.

'Druk, druk, druk!' Op De Toekomst hoor je maandagavond één man vrijwel de hele tweede helft over het kabaal heen komen. Het is Mitchell van der Gaag, de nieuwe trainer van Jong Ajax. Minimaal veertig van de 45 minuten staat de 47-jarige fanatiek te coachen langs de zijlijn. De beloften snakken tegen NEC naar de tactische aanwijzingen en felheid van de trainer, die vervolgens overslaan op de ploeg. Van der Gaag leidt zijn ploeg naar een hoger niveau, hetgeen bijna resulteert in een sterke comeback en overwinning.

Het gaat echter alsnog mis in de slotfase. In de blessuretijd wordt een penalty gemist, waarna de jongelingen twee minuten later de gelijkmaker incasseren na een corner. Zodoende leert ook dit Jong Ajax weer de pijnlijke les van het profvoetbal. Een wedstrijd killen is noodzakelijk op het hoogste niveau. Desondanks is Van der Gaag na afloop trots op zijn ploeg, en dan met name op de voortreffelijke tweede helft. Op alle aspecten: de technische vaardigheden, het creëren van kansen en het keiharde werk.

Inpassen van jonge talenten

Van der Gaag roemt zijn ploeg, maar is zelf ook verantwoordelijk voor het verbeterde spel. Door de blessure van Danilo Pereira moet de coach het goed lopende elftal na een kwartier al omgooien. Tot aan de rust is Jong Ajax het vervolgens kwijt, maar daarna krijgt Van der Gaag het weer op de rit. Hij zet het middenveld weer terug in de oorspronkelijke formatie: Kenneth Taylor en Ryan Gravenberch voor de verdediging en Victor Jensen op de tien-positie. Jurriën Timber schuift als rechtsback door naar het centrum en centrale verdediger Dean Solomons moet het veld ruimen. Naast de reeds ingevallen Quinten Timber van achttien jaar wordt ook de zeventienjarige Neraysho Kasanwirjo gebracht.

De gemiddelde leeftijd – die wat betreft het basiselftal met 19 jaar en 47 dagen al flink laag ligt – zakt daarmee nog wat extra. Het middenveld is de jongste linie met twee zeventienjarigen en een negentienjarige, allemaal ver onder de grens van 23 jaar. Het is tekenend voor de werkwijze van Van der Gaag, die deze recent uitvoerig besprak bij de Podcast van Ajax. De trainer schroomt niet om talent snel te brengen, waaronder Taylor. 'Je hebt spelers die verrassen en het goed doen. Dat gebeurde met Kenneth en dat was dusdanig goed dat hij in de basis stond.' Goed genoeg is oud genoeg lijkt gelukkig de vuistregel van de technische staf.

Verleden voor Jong Ajax

Het is overigens niet de eerste keer dat de oud-verdediger van onder meer FC Utrecht en PSV voor een beloftenploeg staat. Van der Gaag begint zijn trainerscarrière op Madeira bij het tweede elftal van Marítimo Funchal, de club waar de geboren Zutphenaar zijn laatste dagen van zijn actieve voetbalcarrière slijt, alvorens hij 'voor het geld' afsluit in de zandbak bij Al-Nassr. De liefhebber wil vervolgens na zijn carrière gelijk weer aan de slag in het voetbal als trainer. Na drie seizoenen bij de beloften wordt Van der Gaag uiteindelijk aangesteld als hoofdtrainer bij Marítimo, maar niet voor lang: na één jaar volgt een ontslag.

Twee jaar later revancheert Van der Gaag zich in Portugal door in zijn eerste seizoen kampioen te worden met Belenenses in de Segunda Liga, het tweede niveau. In hetzelfde jaar bereiken Van der Gaag en zijn ploeg ook de halve finale van de Portugese beker. Aan zijn periode bij Belenenses komt echter abrupt een einde vanwege gezondheidsproblemen. Later belandt de oefenmeester via een kortstondig avontuur op Cyprus in 2015 weer in Nederland, waar hij coach wordt bij FC Eindhoven, Excelsior en NAC Breda.

Zijn beste periode in Nederland is in Kralingen. Excelsior eindigt onder leiding van de trainer in de seizoenen 2016-2017 en 2017-2018 respectievelijk op de twaalfde en elfde plek. Jurgen Mattheij, speler van Excelsior onder Van der Gaag, sprak in gesprek met Ajax Showtime vol lof over zijn werkwijze. 'Bij ons heeft hij laten zien dat hij spelers beter kan maken.' Van der Gaag wil graag voetballen, maar is ook realistisch en hamert op mentaliteit. Jongetjes worden dit seizoen mannen bij Jong Ajax. 'De manier van trainen onder hem was heel hard. We werden fysiek ijzersterk.'

Spelprincipes Ajax 1

Van der Gaag wil dus winnen met Jong Ajax, maar kijkt ook zichtbaar naar het grote plaatje. Los van de ontwikkeling van individuele spelers die naar de hoofdmacht moeten toegroeien, werkt de trainer bij het tweede met spelprincipes van het eerste. 'Wat doen we in balbezit, met opbouwen? Je kijkt naar loopacties van spelers, het druk zetten en de intensiteit ervan. Wat zijn de accenten bij het verdedigen en hoe kijk je naar de omschakeling?' De talenten wennen zodoende op een hoger niveau aan het spel van Ajax 1. Men speelt met een dubbele zes, waarvan er één tussen het centrale duo inzakt bij de opbouw. De vleugelaanvallers komen veel naar binnen, de laatste linie staat vaak hoog en er wordt een hoge druk op de bal én snelle balcirculatie geëist.

De brug tussen de jeugd en het eerste wordt op die manier getracht te slagen. 'Het verschil tussen Jong en 1 is natuurlijk heel groot. Je moet dan in ieder geval op fysiek- en mentaal gebied zo ver zijn om te kunnen aansluiten. Dit omdat het verschil kwalitatief gezien al dusdanig groot is. Als er alleen verschil is op basis van niveau/kwaliteit, dan is het nog te overzien. Het gaat om die doorstroming naar het eerste, dat is het allerbelangrijkste.'

Steeds verschillende selecties

Ook qua voorbereiding gaat het net als bij het eerste. In grote lijnen worden de tegenstanders uitgelicht, al gaat ook Jong Ajax meer uit van het eigen spel uit. Verder zijn er ook wedstrijdbesprekingen, simpelweg omdat dit ook bij de A-selectie gebeurt. Tactisch trainen is daarentegen wel moeilijk door de wisselende selecties door de week heen. 'Spelers kunnen zelfs tijdens de training van groep wisselen. Dat is de dynamiek van een Jong-elftal.' Er is daardoor veel communicatie tussen de staf van beide elftallen. Samen wordt er gekeken naar de samenstellingen van de selecties en opstellingen. 'Je krijgt te horen: je krijgt deze en die en ze moeten op die posities spelen. De dag voor de wedstrijd krijg je pas definitief de spelers door.'

Maar Van der Gaag kijkt niet alleen omhoog. Er is ook nauw contact met en een blik op de jeugdelftallen. 'Ik wil een goed beeld krijgen van welke talenten er rondlopen.' Jongens als Taylor, Kasanwirjo en de gebroeders Timber moeten weer schoolvoorbeelden zijn voor ander aanstormend talent, de volgende generatie. Ben je goed genoeg, dan krijg je een kans en kan je aanhaken. Door Van der Gaag en consorten worden in ieder geval genoeg handvatten geboden voor een vruchtbaar leerjaar, dat de kans op slagen bij het eerste op termijn vergroot.

Finn Dekker (Twitter: @FinnDekker | e-mail: f.dekker@ajaxshowtime.com)

Lees meer Blik op Jong Ajax:

#1 Zo gaat Jong Ajax het nieuwe seizoen in