Jan van Halst is tegenwoordig met name bekend als voetbalanalist bij FOX Sports, maar als voetballer speelde de inmiddels 46-jarige Utrechter onder meer voor Ajax. In 1999 streek de verdediger annex middenvelder neer in Amsterdam, nadat hij negen jaar uitkwam voor FC Twente. Ajax Showtime kijkt samen met Van Halst terug naar zijn tijd in de hoofdstad.

De overstap
'Mijn eerste indruk was meteen goed. Ik had een bepaald beeld van Ajax, dat werd beïnvloed door de buitenwereld', begint Van Halst. 'Het zou een afstandelijke club zijn en groots. Dat laatste was het zeker. Je merkte wel de impact, hoe groot de club in Nederland is en ook internationaal. Bij FC Twente was het jammer als je verloor, maar bij Ajax kon het gewoon niet. Dat merkte ik wel meteen. En het tempo lag gewoon hoog tijdens zowel de trainingen als de wedstrijden. Tegenstanders zetten zich niet voor honderd, maar voor 120 procent in. Dat was wel even wennen allemaal. Maar binnenin de club waren er ook fijne, warme mensen. In die tijd waren er bijvoorbeeld Sjakie Wolfs en David Endt. Al met al heb ik een geweldige tijd gehad, als voetballer en als mens. Mijn mooiste moment was het kampioenschap. Ik had niet meer gedacht dat ik die zou winnen, ook niet gezien mijn voorgeschiedenis', zo refereert Van Halst aan zijn degradatie binnen Ajax. Toenmalig hoofdcoach Co Adriaanse besloot dat hij de controleur niet meer nodig had en hij plaatste Van Halst bij de reserves. Nadat Ronald Koeman de ontslagen Co Adriaanse opvolgde, kreeg hij echter veel meer speeltijd. 'Dat ik kampioen zou worden nadat ik in kleedkamer 2 terecht was gekomen, had ik niet meer durven hopen.'

Spijt van zijn tijd in Amsterdam heeft Van Halst niet, ondanks dat hij zelfs tussentijds nog verhuurd werd aan Fortuna Sittard. 'Ik heb zeker geen spijt', zo benadrukt hij. 'Ajax heeft echt een hele grote impact op mij gehad. Niet alleen als voetballer, maar ook als mens. Ik verhuisde uit mijn eigen, veilige omgeving, ik kon een kijkje nemen in de keuken van een topclub, ik heb ups en downs meegemaakt… dat heeft me allemaal wel echt gevormd.' Zoals vermeld kwam de geboren Utrechter in 1999 naar de hoofdstad toe. Hij werd gehaald als de opvolger van Danny Blind, die dertien jaar zeer succesvol was als speler van Ajax. 'Ik moet eerlijk zijn, het gaf wel een bepaalde druk om zijn opvolger te zijn. Danny is natuurlijk mister Ajax. Ik kon dat gewoon net niet invullen. Ik had daar heel veel last van in het eerste jaar. De verwachtingen waren ook gewoon heel hoog.'

Teleurstellende resultaten, Wouters en Zlatan
'Er werd toen een heel nieuw Ajax gesmeed. Frank Verlaat en Aron Winter kwamen terug, Niklas Machlas werd gehaald, dus de verwachtingen waren behoorlijk hoog. Die verwachtingen konden we niet helemaal waarmaken. Dat gold ook voor mij', zo toont Van Halst, die als voetballer ook wel werd omschreven als een energieke stofzuiger, zich zelfkritisch. De slechte resultaten zorgden echter niet voor een slechte sfeer in de kleedkamer. 'Dat klinkt een beetje gek, je hoort namelijk vaak dat er bij slechte resultaten ruzies onderling ontstaan, maar dat was bij ons totaal niet aan de orde. Het was echt een leuke ploeg jongens, we baalden er allemaal van dat het niet lukte. De sfeer zakte absoluut niet naar het nulpunt.'

Waar Van Halst enkel Verlaat, Winter en Machlas noemde als versterkingen, waren er dat seizoen nóg een hoop nieuwelingen. Toch wist trainer Jan Wouters geen goede resultaten neer te zetten. Aan het einde van het seizoen stond Ajax op een teleurstellende vijfde plek, alhoewel Wouters al enkele maanden voor het einde van het seizoen werd ontslagen. 'Dat ontslag begrijp ik nog steeds heel goed. Ajax stond vijfde op dat moment, dat kan gewoon niet. Het was ook nog eens het jaar waarin Ajax honderd jaar bestond, dus er waren allerlei festiviteiten gepland en de verwachtingen waren hoog. We wilden kampioen worden, maar dat liep dus op een mislukking uit. En daarnaast was het spel ook al niet goed. Ik heb Jan erna ook nog gesproken en hij vond het zelf ook terecht. Hij is echt een prof, hoor, hij kan het allemaal heel nuchter bekijken.'

Hij stond bij Ajax op het veld met enkele spelers die zouden uitgroeien tot wereldtoppers, zoals Zlatan Ibrahimovic. Dat de Zweedse spits uitgroeide tot één van de beste spitsen van de laatste jaren, had Van Halst niet voorspeld. 'Je zag dat hij heel erg veel klasse had, maar dat liet hij vooral op trainingen zien. Heel langzaam begon hij het ook in de wedstrijden te laten zien. Maar ik heb zoveel behoorlijke talenten meegemaakt in mijn carrière die nooit zijn doorgebroken… Ibrahimovic heeft uiteindelijk zijn talent wel om kunnen zetten in effectiviteit en creativiteit, die hij ook heeft laten zien in de wedstrijden op wereldniveau.'

Het huidige Ajax
'Ajax beschikt dit seizoen weer over een hele talentvolle selectie, er spelen een aantal hele opwindende talenten zoals Jaïro Riedewald, Riechedly Bazoer, Van de Beek, Nouri, dat soort spelers. Echt leuk. Maar het enige is dat ze wel een échte spits zouden moeten hebben. Een echte afmaker', constateert Van Halst, die in de bij Real Betis ontevreden Rafael van der Vaart geen geschikte nummer 9 ziet voor Ajax. 'Nee. Zou ik ook niet doen als ik Rafael was. Dan zijn de verwachtingen zo hoog en het is eigenlijk ook geen spits. Dat kan alleen maar tegenvallen en dat is dan voor zowel de club als voor de speler een teleurstelling.' Daarbij waarschuwt Van Halst bij dit soort transfers voor 'de romantiek' die erbij komt kijken.

De oud-Ajacied juicht het toe als trainer Frank de Boer ook volgend seizoen aan het roer staat in de Amsterdam Arena. De oefenmeester staat al sinds eind 2010 onder contract bij Ajax, maar Van Halst denkt niet dat de chemie is uitgewerkt.'Hij is zó gemotiveerd en zó professioneel; hij weet altijd weer een nieuwe drive in een elftal te krijgen gedurende het seizoen. Dat is echt een groot compliment waard. Natuurlijk kan ik me voorstellen dat hij wel eens ergens anders wil kijken, maar ik zie het ook zo voor me dat hij nog twintig jaar trainer van Ajax is. Dat betekent allemaal niet dat ik mij als analist altijd kan vinden in zijn keuzes. Zijn opstellingen dagen me ook altijd uit als analist. Dan weer met een zakkende spits of met naar binnenkomende buitenspelers. Maar ik ben het er niet altijd mee eens.'

'Het aanvallende en avontuurlijke in het spel van Ajax, ja, dat had wel wat meer gekund', vervolgt Van Halst. 'Dan zou er wel wat meer risico inzitten, maar dat moet dan maar. Dan gaat het voetbal er wel op vooruit. Dat ligt echt wel aan Ajax zelf, niet aan de tegenstander. Je kan altijd wel een bal naar voren spelen in plaats van achteruit.'

Carrière na het voetbal
Nadat Van Halst vertrok bij Ajax, speelde hij nog een seizoen in Arnhem voor Vitesse alvorens hij zijn voetbalschoenen aan de wilgen hing. Na zijn actieve voetballoopbaan keerde hij terug in meerdere bestuurlijke functies bij zijn oude club FC Twente. Inmiddels praat hij volledig onafhankelijk als analist in dienst van FOX Sports over nationale en internationale voetbalwedstrijden. 'En dat bevalt me super. Waar mijn analytische vermogens vandaan komen, weet ik eigenlijk niet. Als voetballer had ik dat al vaak. Ik behoorde niet vaak tot de uitblinkers, maar ik kon wel altijd al in het veld lezen waar het fout ging en waar het goed ging', zegt de voetbalexpert.

'Ik denk: dat heb je, of dat heb je niet', gaat Van Halst verder. 'Er zijn meerdere soorten analisten. Je hebt serieuze analisten en je hebt grappige analisten. Ik vind Ronald de Boer altijd wel goed.’ Van Halst ambieert geen trainersloopbaan. ‘Nee. Dan had ik al veel eerder die keuze moeten maken. Daar is het nu te laat voor. En het is ook echt een hele zware baan hoor.'

Door: Floris Raven