Afgelopen november maakte Ajax vol trots bekend uit te breiden naar de Verenigde Staten. De Amsterdammers openden een kantoor in hartje Manhattan (New York), om op deze wijze een nieuwe markt voor zich te winnen. Het is echter niet voor het eerst dat de club uit de hoofdstad voet zet op Amerikaanse bodem. Begin deze eeuw had Ajax namelijk een zusterclub in de VS, genaamd Ajax Orlando Prospects. Ajax Showtime sprak met Mark Dillon, voormalig voorzitter van de oud-zusterclub van Ajax.

Ajax Orlando werd in 2002 opgericht met vanuit alle betrokkenen de intentie om op termijn de Amerikaanse markt te veroveren. Maar zo mooi als het plan destijds klonk, zo snel viel het doek voor het Ajax aan de andere kant van de wereld. Een teleurstellende samenwerking op bestuurlijk gebied zorgde er uiteindelijk voor dat er in 2006 een einde kwam aan het partnerschap. 'We hadden een goede start en ik denk dat we heel erg vroeg waren', blikt Dillon terug. 'We waren de eerste Amerikaanse organisatie die een trans-Atlantisch partnerschap creëerde met een grote Europese club. Niemand anders deed het toentertijd.'

Volgens Dillon startte Ajax Orlando door de samenwerking met Amsterdam een trend. 'Nu hebben we, met onder andere FC Bayern München, FC Barcelona, Real Madrid en AC Milan, ongeveer twintig Europese clubs die hedendaags een zusterclub in Amerika hebben. So everything changed, but we started it.'

Toen Dillon begon aan het project, had hij bij Ajax te maken met technisch directeur Leo Beenhakker en algemeen directeur Arie van Eijden. 'Ik weet dat zij toekomst in het project zagen en beseften dat het plan potentie had. Maar we hadden een klein probleempje, want Leo vertrok en Arie ging met pensioen.' Het bestuur dat Beenhakker en Van Eijden verving, onder aanvoering van algemeen directeur Maarten Fontein, had niet hetzelfde enthousiasme als hun voorgangers. 'Dus er ontstond een scheiding. Ik denk dat ze niet zo geïnteresseerd waren.'

Een oorzaak van de desinteresse van het voormalige Ajax-bestuur, kan zijn dat de Amsterdamse club geen rooie cent had gepompt in het project. Hierdoor had Ajax bij voorbaat niets te verliezen. 'Wij waren de enigen die er geld in stopten. Maar het was part of the deal, dus dat begrepen we. We hadden wat particuliere investeringen, wat erg belangrijk voor ons was. Maar waar ze ons mee hielpen, was bijvoorbeeld het leveren van artikelen van Adidas. Wij konden helemaal niets krijgen van dat merk.'

Op veel meer van de collega’s overzee konden de Amerikanen niet rekenen. 'We hadden trainers nodig om ons te helpen in ons zomerkampprogramma, want we hadden kampen over heel Amerika. We kregen er, op Wim Suurbier en later Barry Hulshoff na, geen één. Voor de rest waren geen andere Ajax-coaches beschikbaar voor ons, dus dat was ook een probleem. Om eerlijk te zijn: ik denk dat ze ons beter hadden kunnen betrekken en meer konden doen om ons te helpen. Misschien hadden ze niet het idee dat het ontzettend belangrijk was, omdat ze geen financiële investering hadden.'

Ondanks de problemen verliep de samenwerking met Suurbier en Hulshoff uitstekend. Laatstgenoemde vervulde later de rol van technisch directeur. 'We deden het in een heel erg kort tijdsbestek. We organiseerden snel en ik denk dat het grootste probleem was dat ze in Amsterdam niet genoeg geduld hadden. We hadden meer tijd nodig, die we dus niet kregen.'

Algemeen directeur Arie van Eijden (links) en technisch directeur Leo Beenhakker (rechts) zagen gedurende hun periode bij Ajax wel toekomst in het Amerika-project. 'Maar we hadden een klein probleempje, want Leo vertrok en Arie ging met pensioen.'

Dillon laat weten dat een groot deel van de Amerikaanse markt geïnteresseerd was in de club, waarna hij een kanttekening plaatst. 'Ik denk dat Ajax niet echt een merk was in Amerika. We moesten de mensen vertellen wat het was. En een gedeelte waarvan ik dacht dat het overschat was, was de kracht van het merk. The power of the brand was only what we made it. Not because it already existed.'

'Er heerste al een voetbalcultuur in Amerika', gaat Dillon verder. 'Dus misschien hadden we één procent van de populatie. Maar veel van de kinderen die we lesgaven, waren niet eens geboren toen Ajax voor het laatst een grote Europese prijs pakte. Dus dat verhaal moesten we ze vertellen.' En dat verhaal is volgens Dillon fantastisch. 'De kwaliteit die Ajax stopt in jonge spelers, is wat we ze probeerden bij te brengen. Ik denk dat we een goede start hadden, maar er was gewoon niet genoeg tijd om het project af te maken. In het eerste jaar hadden we verschillende spelers die erg goed werden en in de nationale selecties terechtkwamen. Dus hoe kun je dat niet afdoen als een succes?’

'Do it for real and do it serious!'

Nu Ajax wederom in de Amerikaanse markt stapt, wil Dillon de club graag een advies meegeven. 'Als je naar Amerika komt, pak het dan serieus aan! Doe geen half werk, maar ga er honderd procent voor. De Amerikanen zijn momenteel veel wijzer wat betreft voetbal en staan daarom open om een project als dit te omarmen. Het moet op honderd procent. If you want to do it, do it for real and do it serious!'

Dillon wordt vervolgens gevraagd of Ajax nu meer kans heeft om te slagen in Amerika. 'Het hangt er echt vanaf wat ze gaan doen. Als ze denken dat het merk Ajax krachtig genoeg is om er een groot succes van te maken, dat hebben ze het goed mis. Ze moeten investeren in de strategie. Maar ik denk dat ze hele slimme mensen hebben.' De voormalig president van de zusterclub erkent de groei van Amerika als voetballand als geen ander. 'Het is al een voetbalnatie! We praten vaak over wanneer het een voetballand gaat worden, maar het is er al één. We hebben voetbal in elke staat, vijf professionele competities en twee vrouwencompetities. Daarnaast hebben we internet, social media en drie televisiestations die de hele dag niets anders uitzenden dan voetbal.'

'Kregen de kans om in MLS te komen'

De Amerikaan vraagt zich af of Ajax zich gaat richten op het ontdekken van talent, of zich enkel gaat focussen op branding en marketing. 'Ik denk dat je beide kan doen, maar dat voetbal het uitgangspunt moet zijn. Ze moeten beginnen met een heel authentiek voetbalproject en de commercie laten volgen.' Dillon had op het voetballende gedeelte dan ook grootse plannen met de club. 'We waren een amateurteam en daarnaast van plan het later commerciëler te maken. We deden hard ons best om een MLS-team te worden. Destijds kostte dat vijf miljoen dollar. We kregen dus ook de kans om in de MLS te komen.' De financiële partner van The Prospects zat echter dwars. 'Zij geloofden niet dat vijf miljoen een goede investering was… Maar ik zal je vertellen: als je vandaag de dag kijkt naar Forth Magazine, je zult zien dat er een Major League franchise zit in Orlando. De waarde daarvan is vandaag de dag 450 miljoen dollar!'

'Ze zaten er dus naast', zucht Dillon. 'En ik zei nog zo tegen mijn jongens: ''we zullen niet meer een kans als deze krijgen, we kunnen dit niet laten lopen. Het is een hele grote kans voor ons en als je dit niet doet, you will be very sorry later.'' En dat is eigenlijk wat er gebeurde.'

In Florida werkte Mark Dillon onder andere prettig samen met Barry Hulshoff, tegenwoordig werkzaam als zaakwaarnemer van Ajax-verdediger Matthijs de Ligt. 'We hadden meer tijd nodig, die we dus niet kregen.'

'Ik denk dat ze er bijna niets vanaf wisten'

Dillon denkt dat het een goed initiatief van Ajax is dat het wederom een poging waagt op Amerikaans grondgebied. 'Ik denk dat de VS een goed idee zijn voor elke club die globaal denkt', stelt de Amerikaan. 'Ik weet niet wat de precieze doelstellingen zijn, dus ik kan niet oordelen over hun strategie. Maar er was een tijd dat Ajax de eerste was in de VS en nu zijn de vijfentwintigste. Simpelweg omdat iedereen er nu is ingestapt en gevestigd is.'

Ondanks de niet al te positieve samenwerking, onderhoudt Dillon nog altijd zeer warme gevoelens voor Ajax. 'Ik denk dat ze in mijn tijd niets van de Amerikaanse markt afwisten. We probeerden te blijven communiceren en ze informatie te verschaffen. Ik kwam vaak op De Toekomst en hou echt van Ajax, het is absoluut een fantastische club. En het werk dat ze doen is ongelooflijk. Ze acteren op het allerhoogste niveau. Dat is ook het verhaal dat we de Amerikaanse markt probeerden te vertellen.'

Hoewel Dillon geen goed woord over heeft voor het voormalige bestuur van Ajax, wil hij benadrukken dat hij erg heeft genoten van de voetbalmensen op De Toekomst. 'We hadden wat problemen op bestuurlijk vlak - met Fontein en zijn manschappen - waar de scheiding uit voortvloeide. Maar de mensen van het voetbaltechnische gedeelte waren erg goed voor ons. We hebben erg van deze mensen genoten.'

'Nederlanders zijn intelligente mensen', vervolgt Dillon. 'Maar ze moeten hun geschiedenis begrijpen. Als je je geschiedenis niet begrijpt, dan zul je het blijven herhalen. Ik hou echt van de club en ik hoop dat hun avontuur in Amerika een succes wordt. Op bedrijfsvlak voelden we ons, met alle respect, een beetje als stiefkinderen. Maar we houden van de club. De mensen waren fantastisch!'

Arthur Vuijk (e-mail: arthur_vuijk@hotmail.com)